ABD ve Türkiye’nin vize restleşmesi Türk piyasalarını salladı
Güncelleme Tarihi:
ABD’nin sürpriz bir kararla Türkiye’ye yönelik vize işlemlerini durdurması, buna karşılık Türkiye’nin de ABD vatandaşlarına vize vermeyi askıya alması Türkiye piyasalarına zorlu bir gün geçirtti. Dolar 3.7923 TL, Euro 4.4887 TL, altın 155.7 TL’ye yükseldi. Gösterge tahvil faizi yüzde 12.40’a çıktı, Borsa İstanbul haftaya yüzde 3.66 düşüşle başladı.
Reuters’in haberine göre ise dolar önceki akşam illikit işlemlerde 3.9223 lirayı gördü. Türkiye piyasaları
Merkez Bankası Başkanı Yardımcısı Murat Uysal da Reuters’e yaptığı açıklamada, TL’deki sert değer kaybı ardından sistemde döviz likiditesi anlamında bir sıkıntı olmadığını, piyasaları yakından takip ettiklerini söyledi. Uysal, “Swap piyasasında TL pozisyon alan bazı yatırımcıların bir miktar pozisyon ayarlama eğiliminde oldukları görülüyor, jeopolitik endişelerden kaynaklı geçici bir etki olabilir, yakından takip ediyoruz” dedi.
DOLAR
ABD’nin önceki gece açıkladığı vize durdurma kararı sonrasında gece açılan Asya piyasalarında dolar Türk Lirası karşısında 3.7923 liraya kadar yükseldi. Bu tarihi zirve olan ve 11 Ocak’ta görülen 3.9422 liradan sonraki en yüksek seviye. Tansiyon azalmadığı sürece analistler yüksek seviyelerin süreceğini düşünüyor. Dün bankalararası piyasada dolarda son işlemler 3.7310 liradan yapıldı. Türk Lirası yüzde 4’e yaklaşan kaybıyla dolara karşı en çok değer kaybeden para birimi oldu. Bir günlük artış 11 kuruşu aştı.
EURO
Dolardaki yükselişi Euro rekorla destekledi. Euro, yine Türkiye piyasaları kapalı iken uluslararası piyasalarda 4.4887 liraya kadar yükseldi ve rekor kırdı. Türkiye piyasaları açıldıktan sonra Euro bir miktar değer kaybetse de bankalararası piyasada son işlemler 4.3772 liradan yapıldı. Euro’da da gün içinde değer kazancı yüzde 3’ü aştı. Yani cumadan pazartesiye artış 14 kuruşa yaklaştı.
BORSA İSTANBUL
Borsa İstanbul açılışını yüzde 3.66 kayıpla yaptı. Ardından gün içinde kayıp arttı ve 22 Haziran’dan bu yana ilk kez 100 bin puanın altına düştü. Özellikle THY ve Pegasus gibi havacılık şirketleri ile Halkbank’taki değer kaybı Borsa İstanbul’un kaybını hızlandırdı. Borsa haftanın ilk işlem gününü yüzde 2.73 kayıpla 101 bin 298 puandan tamamladı.
FAİZ
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizinde cuma akşam kapanışa göre 29 baz puana ulaşan yükseliş yaşandı. 10 yıllık gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi cuma günü spot kapanışta yüzde 11.07, valörde son işlemde ise yüzde 11.09 seviyesindeydi. Gösterge 10 yıllık tahvil faizi bu sabah yüzde 11.26 seviyesinde açıldıktan sonra yüzde 11.38’e kadar yükseldi. Söz konusu tahvil saat 1142’de yüzde 11.33 seviyesinden işlem görüyor. İki yıllık gösterge tahvil faizi de cuma günkü yüzde 11.95 seviyesinden dün yüzde 12.51’e yükseldi.
ALTIN
Altının gram fiyatı haftaya hızlı yükselişle başlayarak 155.7 lira ile tarihi zirvesine çıktı. Altının gramı serbest piyasada günü 153.70 liradan tamamlarken, Kapalıçarşı’da çeyrek altın 251 lira, Cumhuriyet altını da 1.025 liradan satıldı. Altının ons fiyatında da yükseliş yaşandı ama Kuzey Kore geriliminden. Dün altının onsu 1.285 dolara kadar yükseldi.
Hürriyet Ekonomi yazarları ABD ile krizi değerlendirdi
Döviz borçlu vatandaş ne yapmalı?
Uğur GÜRSES / ANALİZ
Türkiye’de en yüksek döviz borçlusu kesim şirketler kesimi. Hane halkının yani bireylerin de döviz borcu var. ABD ile yaşadığımız politik ve diplomatik kriz gibi “olay risklerinin” gerçekleşmesi durumunda döviz borcu olanların canının sıkıldığı çok açık. Ucuz döviz zamanları geride kalmış da olabilir. Ne yapmalı? Her zamanki gibi; ilk dalgalanmalar hep geniş bir bant içinde olur. Böyle durumlarda fiyat oluşumu zaman alır. Biraz sakinleştikten sonra, yani alıcı ve satıcıların dar bir fiyat aralığında birbirine yaklaştığında, yakın fiyat vermeye başlamaları halinde, fiyatlar oturur; borcu olanların da bunu gördükten sonra, dalga boyutunun daralmasından sonra karar vermeleri en doğrusudur.
İş dünyası bu krizden nasıl etkilenir?
Vahap MUNYAR / ANALİZ
ABD ile vizelerin karşılıklı olarak askıya alınmasına varan krizin ekonomiyi olumsuz etkileyeceğinin işaretlerini para piyasaları sabah ilk işlemlerde verdi. Yani, gerilen siyasi ilişkilerin ekonomik ilişkileri etkilemesi kaçınılmaz. ABD, bu kararı sadece İstanbul Başkonsolosluğu personeli Metin Topuz’un FETÖ’den tutuklanması nedeniyle mi aldı? Yoksa, Türkiye’nin Rusya ve İran’la yakınlaşmasından, Venezuela Devlet Başkanı’nın ülkemizi ziyaretinden mi aşırı rahatsızlık duydu? Gerekçesi ne olursa olsun, ABD vizeleri askıya almakla aşırı tepki verdi. Türkiye de doğal olarak buna aynı tonda yanıtında gecikmedi. Şimdi iki tarafa da düşen, atılan bu adımların kalıcı hasarını büyütmeden sorunu aşmanın yolunu bulmak. Vizelerin askıda kalması süreci uzarsa, ekonomide bırakacağı kalıcı hasar da büyür.
Piyasalardaki hareket nereye gidiyor?
Zeynel BALCI / TEKNİK ANALİZ
ABD’nin dün akşam Türkiye’ye uygulamaya koyduğu ve Türkiye’nin aynı şekilde karşılık verdiği vize yasağı piyasaların haftaya gergin başlamasına neden oldu. Euro/TL ve Altın (gramTL) fiyatında yeni zirveler oluşurken Dolar/TL kurundaki tepki yükselişi ivme kazandı. İlk olumsuz tepkiler sonrası yeni dengeler oluşmaya başladı. ABD-Türkiye arasında gerginliği artıracak yeni bir gelişme olamazsa nispeten daha sakin bir piyasa görebiliriz. Vize yasağının, zorlaşan gündem ve piyasalardaki iyimserliğin zayıflamaya başladığı bir döneme gelmesi olumsuz tepkilerin ve dalgalanmaların boyutunu artırdı.
Dolar/TL kurunda 3.79 direnç noktası bir süre geçerliliğini koruyacaktır. Ancak geri çekilmelerde 3.64 seviyesinin üzerinde kalınması çıkış hareketinin gücünü koruması açsısından önemli olacak. Sonraki destek 3.60, direnç ise 3.94 seviyesinde. Kısa dönem 3.64-3.79 bandı izlenebilir.
Euro/TL kurunda ise 4.48-4.50 trend direnci olarak önemli görülüyor. Bu seviyelere hareketlenmelerde tekrar satışlar görülebilir. Geri çekilmelerde 4.26-4.21 seviyelerinin destek olarak işlev görmesi muhtemel.
Altın(gram/TL) fiyatı, dış piyasalarda ons/dolar fiyatında son günlerdeki gerilemeye rağmen dolar/TL kurundaki hareketlenme nedeniyle yükselişini sürdürüyor. 154.4-155.7 seviyeleri direnç olarak bir süre daha izlenebilir. Ancak 155.7 seviyesinin geçilmesi durumunda sonraki direnç noktası 160.0 olarak görülüyor. Geri çekilmelerde ise tutunma noktaları 150.0 ve 146.5 seviyelerinde. Altın fiyatlarındaki hareketlilik dolar/TL kuruna bağlı olarak devam edecek.
1 YILDA 113 BİN ABD VİZESİ VERİLDİ
ABD’nin verilerine göre geçen yıl 8 ayrı kategoride 113 bin 64 Türk vatandaşı ABD vizesi aldı. En büyük kalemi 87 bin 240 ile iş, turizm ve tıbbi tedavi için ABD’ye gidenler oluşturdu. İkinci sırada 9 bin 720 ile değişim programlarından faydalanmak isteyenler, üçüncü sırada ise akademik eğitim ve dil öğrenimi için ABD’yi tercih edenler aldı. Öte yandan YÖK’ün 2016-2017 öğretim yılına ait istatistiklerine göre Türkiye’de toplam 108 bin 76 yabancı uyruklu öğrenci eğitim görüyor. Bu öğrencilerin 472’si Amerikan uyruklu. Bu yıl kayıt yaptıran 25 bin 827 yabancı uyruklu öğrencinin ise sadece 101’i Amerika’dan Türkiye’ye geldi. Türkiye’de bin 817’si erkek ve bin 69’u kadın olmak üzere toplam 2 bin 886 yabancı uyruklu öğretim elemanı görev yapıyor. Bu akademisyenlerin 364’ü Amerikan uyruklu.