ABD için ‘sıfır gümrüklü’ endüstri bölgeleri geliyor
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Şubat 26, 2002 01:08
Bugün Ankara'da toplanacak Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu'nda, İsrail'de olduğu gibi Türkiye'de de sıfır gümrükle ABD'ye ürün ihraç edilebilen Kalifiye Endüstri Bölgeleri kurulması gündeme getirilecek.
Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu toplantıları bugün Ankara'da başlıyor. Türk tarafı, iki gün sürecek toplantılara, Türkiye'de Kalifiye Endüstri Bölgeleri kurulması konusunda, geniş çaplı bir hazırlık paketi sunacak. Bu bölgelerde üretilecek ürünler. ABD'ye sıfır gümrük ile ihraç edilebilecek.
Toplantıda Türk tarafına Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal, ABD tarafına ise ABD Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi, Ticaret ve Tarım İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Alan P. Larson'ın başkanlık etmesi bekleniyor.
Tekstilde kotaların kaldırılması ya da Türkiye'nin kotayı dolduramadığı ürünlerden, doldurduğu ürüne aktarım imkanı isteyecek olan Türk tarafı, tercihli ticaret anlaşması talebini de yineleyecek.
Edinilen bilgilere göre, Türk tarafının hazırladığı pakette, ABD tarafının da sıcak baktığı Kalifiye Endüstri Bölgeleri konusunda ‘‘Sözkonusu bölgelerde neler yapılabilir, hangi sektörlere ağırlık verilebilir, nerelere kurulabilir’’ gibi konular yer alacak.
ABD tarafı Kalifiye Endüstri Bölgeleri'nin özellikle Güney Doğu Anadolu Bölgesi illerinde kurulmasına sıcak bakarken, Türk tarafı ise söz konusu bölgelerin gerek kalifiye iş gücü, gerekse ulaşım açısındandaha uygun olan limanlarda, altyapısı tamamlanmış sanayi bölgeleri ve mevcut serbest bölgelerde oluşturulmasını istiyor.
Türk tarafı ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması talebini ise mevcut bazı bağlayıcı hükümler nedeniyle gündeme getirmeyecek.
Toplantılarda Türk tarafının masaya yatırmak istediği konular, büyük oranda Başbakan Bülent Ecevit'in ABD'ye yaptığı ziyaret sırasında gündeme gelen talepler çerçevesinde olacak.
Özel sektör temsilcileri de, iki ülke arasında gerçekleştirilecek toplantılardan umutlu olduklarını, ancak tüm beklentilerin kısa sürede karşılanmasını beklemediklerini ifade ettiler.
Sektör temsilcileri, isteklerinin Türkiye ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi ve bu toplantıların da bu noktadabir adım oluşturduğunu ve elden geldiğince iyi değerlendirilmesi gerektiğini vurguladılar.
TEKSTİL KOTALARI
Türk tarafının üzerinde durduğu bir başka talep olan tekstil kotalarının kaldırılması ise Türkiye'ye tekstil ürünlerini daha fazla ihraç etme imkanı verecek. Türkiye özellikle bornoz, tişört ve pantolon gibi ürünlerde kotayı yılın ilk aylarında dolduruyor. Tekstil kotalarının kaldırılması konusuna, ABD tarafı çok sıcak bakmıyor ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kuralları çerçevesinde, tekstil kotalarının zaten 2005 yılında kalkacağını ifade ediyor. Bu nedenle Türk tarafı toplantılarda, kotaların kaldırılması talebi yanısıra kotalararası aktarım imkanı isteyecek.
TERCİHLİ TİCARET
ABD'nin tercihli ticaret uygulamaları kapsamında, bazı Karayip ve az gelişmiş Afrika ülkeleri, gümrük vergilerinden muaf tutuluyor.
Burada ABD ürünleri kullanılarak belirli normlarda yapılan üretim, tekrar ABD pazarına gümrükten muaf şekilde girebiliyor.
Bu yol, bazı az gelişmiş ülkelere ekonomik ve politik açıdan yardım amacıyla kullanılan bir yol olarak gösteriliyor.
AB KOLAYLIKLARI
Avrupa Birliği (AB) ile ABD arasında 1970'lerde başlatılan bir ‘‘centilmenlik anlaşması’’ sonucu, karşılıklı olarak kota uygulanmıyor.
Türkiye‘de AB adayı ve Gümrük Birliği üyesi olduğu için AB ülkeleri ile aynı kategoriye tabi olmak istiyor.
Bunun yanında Türkiye, bazı ürünlerde Gümrük Birliği‘ne girişle birlikte yaptığı tek yanlı gümrük indirimlerinin, ABD tarafından kendisine uygulanmasını talep ediyor.
Başbakan Bülent Ecevit'in 14-18 Ocak 2002 tarihleri arasında ABD'ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında, iki ülke arasında ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine dair konuların görüşüleceği Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu‘nun kurulması kararlaştırılmıştı.
İsrail ekonomisini kurtaran model
Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu'nun ilk toplantısında gündeme getirilecek olan kalifiye endüstri bölgeleri kavramı belirli sanayi bölgeleri kurularak, buralarda üretilecek malların ABD'ye ‘‘sıfır gümrükle’’ girişini kapsıyor.
Bu örnek, ABD ile serbest ticaret anlaşması uygulayan İsrail tarafından uygulanmıştı. İsrail ekonomisinin büyümesinde ve bu ülkenin kalkınmasında, uygulamanın önemli rolü olduğu belirtiliyor.
İsrail, Ürdün'ün bazı belirlenmiş bölgelerinde, yüzde 35 İsrail katma değeri bulunması kaydıyla, ürettirdiği ürünleri sıfır gümrükle ABD'ye sokabiliyordu. Ürdün'ün serbest ticaret anlaşması imzalamasının ardından bu uygulama sona erdi.
ABD, Türkiye'den tarım ürünlerinde düşük gümrük isteyecek
Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu toplantılarında ABD tarafının da Türkiye'den önemli isteklerde bulunacağı belirtiliyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi, Ticaret ve Tarım İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Alan Larson, Türkiye'nin ihracatının geliştirilmesi için bazı öneriler dile getirirken, Türkiye'nin de ABD'den gelen tarım ürünlerine uyguladığı yüksek oranlı gümrük duvarlarını makul düzeylere indirmesini isteyecek.
ABD'nin Türkiye'ye yaptığı tarım ürünleri ihracatına ortalama olarak yüzde 66'lık bir gümrük vergisi uygulandığı belirtilerek bu engellerinin azaltılma öngörülecek. Toplantılarda ayrıca, Türkiye'de yatırım yapan veya Türkiye ile ticari ilişki kuran firmaların yaşadığı bazı sorunların giderilmesinin de ABD heyeti tarafından dile getirilebileceği belirtiliyor. Bu tür sorunlar Başbakan Bülent Ecevit'in ABD'ye yaptığı ziyarette de gündeme gelmişti.
Toplantıda Türk tarafına Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Uğur Ziyal, ABD tarafına ise ABD Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi, Ticaret ve Tarım İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Alan P. Larson'ın başkanlık etmesi bekleniyor.
Tekstilde kotaların kaldırılması ya da Türkiye'nin kotayı dolduramadığı ürünlerden, doldurduğu ürüne aktarım imkanı isteyecek olan Türk tarafı, tercihli ticaret anlaşması talebini de yineleyecek.
Edinilen bilgilere göre, Türk tarafının hazırladığı pakette, ABD tarafının da sıcak baktığı Kalifiye Endüstri Bölgeleri konusunda ‘‘Sözkonusu bölgelerde neler yapılabilir, hangi sektörlere ağırlık verilebilir, nerelere kurulabilir’’ gibi konular yer alacak.
ABD tarafı Kalifiye Endüstri Bölgeleri'nin özellikle Güney Doğu Anadolu Bölgesi illerinde kurulmasına sıcak bakarken, Türk tarafı ise söz konusu bölgelerin gerek kalifiye iş gücü, gerekse ulaşım açısındandaha uygun olan limanlarda, altyapısı tamamlanmış sanayi bölgeleri ve mevcut serbest bölgelerde oluşturulmasını istiyor.
Türk tarafı ABD ile Serbest Ticaret Anlaşması talebini ise mevcut bazı bağlayıcı hükümler nedeniyle gündeme getirmeyecek.
Toplantılarda Türk tarafının masaya yatırmak istediği konular, büyük oranda Başbakan Bülent Ecevit'in ABD'ye yaptığı ziyaret sırasında gündeme gelen talepler çerçevesinde olacak.
Özel sektör temsilcileri de, iki ülke arasında gerçekleştirilecek toplantılardan umutlu olduklarını, ancak tüm beklentilerin kısa sürede karşılanmasını beklemediklerini ifade ettiler.
Sektör temsilcileri, isteklerinin Türkiye ile ABD arasındaki ekonomik ilişkilerin güçlendirilmesi ve bu toplantıların da bu noktadabir adım oluşturduğunu ve elden geldiğince iyi değerlendirilmesi gerektiğini vurguladılar.
TEKSTİL KOTALARI
Türk tarafının üzerinde durduğu bir başka talep olan tekstil kotalarının kaldırılması ise Türkiye'ye tekstil ürünlerini daha fazla ihraç etme imkanı verecek. Türkiye özellikle bornoz, tişört ve pantolon gibi ürünlerde kotayı yılın ilk aylarında dolduruyor. Tekstil kotalarının kaldırılması konusuna, ABD tarafı çok sıcak bakmıyor ve Dünya Ticaret Örgütü (WTO) kuralları çerçevesinde, tekstil kotalarının zaten 2005 yılında kalkacağını ifade ediyor. Bu nedenle Türk tarafı toplantılarda, kotaların kaldırılması talebi yanısıra kotalararası aktarım imkanı isteyecek.
TERCİHLİ TİCARET
ABD'nin tercihli ticaret uygulamaları kapsamında, bazı Karayip ve az gelişmiş Afrika ülkeleri, gümrük vergilerinden muaf tutuluyor.
Burada ABD ürünleri kullanılarak belirli normlarda yapılan üretim, tekrar ABD pazarına gümrükten muaf şekilde girebiliyor.
Bu yol, bazı az gelişmiş ülkelere ekonomik ve politik açıdan yardım amacıyla kullanılan bir yol olarak gösteriliyor.
AB KOLAYLIKLARI
Avrupa Birliği (AB) ile ABD arasında 1970'lerde başlatılan bir ‘‘centilmenlik anlaşması’’ sonucu, karşılıklı olarak kota uygulanmıyor.
Türkiye‘de AB adayı ve Gümrük Birliği üyesi olduğu için AB ülkeleri ile aynı kategoriye tabi olmak istiyor.
Bunun yanında Türkiye, bazı ürünlerde Gümrük Birliği‘ne girişle birlikte yaptığı tek yanlı gümrük indirimlerinin, ABD tarafından kendisine uygulanmasını talep ediyor.
Başbakan Bülent Ecevit'in 14-18 Ocak 2002 tarihleri arasında ABD'ye gerçekleştirdiği ziyaret sırasında, iki ülke arasında ticari ve ekonomik ilişkilerin geliştirilmesine dair konuların görüşüleceği Türkiye-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu‘nun kurulması kararlaştırılmıştı.
İsrail ekonomisini kurtaran model
Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu'nun ilk toplantısında gündeme getirilecek olan kalifiye endüstri bölgeleri kavramı belirli sanayi bölgeleri kurularak, buralarda üretilecek malların ABD'ye ‘‘sıfır gümrükle’’ girişini kapsıyor.
Bu örnek, ABD ile serbest ticaret anlaşması uygulayan İsrail tarafından uygulanmıştı. İsrail ekonomisinin büyümesinde ve bu ülkenin kalkınmasında, uygulamanın önemli rolü olduğu belirtiliyor.
İsrail, Ürdün'ün bazı belirlenmiş bölgelerinde, yüzde 35 İsrail katma değeri bulunması kaydıyla, ürettirdiği ürünleri sıfır gümrükle ABD'ye sokabiliyordu. Ürdün'ün serbest ticaret anlaşması imzalamasının ardından bu uygulama sona erdi.
ABD, Türkiye'den tarım ürünlerinde düşük gümrük isteyecek
Türk-ABD Ekonomik Ortaklık Komisyonu toplantılarında ABD tarafının da Türkiye'den önemli isteklerde bulunacağı belirtiliyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, Ekonomi, Ticaret ve Tarım İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Alan Larson, Türkiye'nin ihracatının geliştirilmesi için bazı öneriler dile getirirken, Türkiye'nin de ABD'den gelen tarım ürünlerine uyguladığı yüksek oranlı gümrük duvarlarını makul düzeylere indirmesini isteyecek.
ABD'nin Türkiye'ye yaptığı tarım ürünleri ihracatına ortalama olarak yüzde 66'lık bir gümrük vergisi uygulandığı belirtilerek bu engellerinin azaltılma öngörülecek. Toplantılarda ayrıca, Türkiye'de yatırım yapan veya Türkiye ile ticari ilişki kuran firmaların yaşadığı bazı sorunların giderilmesinin de ABD heyeti tarafından dile getirilebileceği belirtiliyor. Bu tür sorunlar Başbakan Bülent Ecevit'in ABD'ye yaptığı ziyarette de gündeme gelmişti.