ABD bombaladı dolar 1 milyon 700 bini aştı

ABD'nin dün sabaha karşı baÅŸlattığı Irak operasyonu, ABD Doları'nı dün Merkez Bankası kurlarında ilk kez 1 milyon 700 bin liranın üzerine taşıdı. Dolar 12 bin lira artarken, borsa yüzde 2.96 geriledi, faiz 2 puan arttı. Savaşın piyasaya ilk gün darbesi, dolarda 12 bin liralık yükseliÅŸle yeni ‘tarihi zirve’ ve resmen 1.7 milyonun aşılması, faizde yaklaşık 2 puan artış, borsada yüzde 2.96 gerileme oldu. Piyasada bu noktadan sonra ‘2’nci tezkere' önemli rol oynar hale geldi. Tezkere'nin kabul edilmesini takip eden günlerde, ABD ile yeniden mali destek müzakerelerinin baÅŸlayabileceÄŸine yönelik beklentiler ortadan kalkmadı. Dün, savaşın baÅŸlamasına raÄŸmen, piyasaların savaÅŸ öncesindeki kadar aşırı hareket etmemesi, haftanın ilk üç gününde oluÅŸan deÄŸerlerin ‘savaÅŸ riskini’ de içermesine baÄŸlandı.Merkez Bankası dolar satış kuru 1 milyon 707 bin liradan kapanarak yeni ‘tarihi zirvesini’ yaptı. Önceki gün ile kıyaslandığında doların günlük yükseliÅŸi yüzde 0.7'de kaldı. Bankalararası piyasada dolar kotasyonları iÅŸlemlerin baÅŸlamasından sonra 1 milyon 740 bin lira düzeyine kadar tırmanmıştı. ABD'nin, ‘Türkiye’siz B planı'nı uygulamaya baÅŸlaması ve ‘mali destek yok’ gerçeÄŸinin ortaya çıktığı günlerde ise dolar kurunun artış oranları yüzde 2'nin üzerine çıkmıştı. Bütün bu geliÅŸmelerle son bir haftada dolar kuru 1 milyon 640 bin lira düzeyinden yaklaşık 70 bin liralık artışla yaklaşık yüzde 4 yükseldi. Aynı bir haftada Euro'nun artış oranı ise yüzde 1.8 oldu. Dün Merkez Bankası Euro satış kuru 1 milyon 812 bin liradan kapandı.SERBESTTE KUR 1.698Hafta başındaki sarsıntı sırasında Ä°stanbul serbest piyasasında 1 milyon 715 bin liraya tırmanan doların satış deÄŸeri dün bu piyasada 1 milyon 698 bin liradan kapandı. 1 milyon 715 bin liraya çıktıktan sonra 1 milyon 685 bin liraya kadar düşen serbest piyasa dolar dün, 13 bin lira arttı.Irak Savaşı'nın bono ve tahvil oranları üzerindeki yükseltici etkisi, son bir haftada bu piyasada 4-7 puan arasında gerçekleÅŸen artışın üzerine, 1-2 puan daha eklenmesiyle sınırlı kaldı. Piyasanın göstergesi olan 3 Mart 2004 vadeli tahvil önceki güne göre yaklaşık 1.87 puan artıp 66.55'den kapandı. Ä°kinci el bono ve tahvil piyasasında, gün içinde 3 puana varan artışlar görüldü. En yüksek iÅŸlem hacmine sahip olan ve piyasanın göstergesi olarak deÄŸerlendirilen 3 Mart 2004 vadeli tahvilin dün, aynı gün için yapılan iÅŸlemlerinde yıllık bileÅŸik oranı piyasanın açılışında 67'ye kadar yükseldi, daha sonra gelen alımların etkisiyle geriledi. Ä°MKB, gün içinde yükselmeyi denemesine karşın, kapanışta 294 puan düşerek 9.644 puandan kapandı. Ä°MKB, dün seanslarına savaÅŸ etkisiyle 224 puan düşerek baÅŸladı. 9.648 puana kadar çekilen Ä°MKB daha sonra beÅŸ ÅŸirketin hisse senetlerinde yapılan alımların, yayılır gibi olmasıyla 10.153 puana kadar çıktı. Ancak savaşın piyasa genelinde baskın hale gelmesi, borsanın 10 bin puanın üzerinde yaklaşık 10 dakika kalabilmesine neden oldu. Ä°lk seansı, önceki güne göre düşerek 9.785 puandan kapatan borsa, ikinci seansat uzun süre 9.800 düzeyinde direndi. Ancak seans sonu satışlarıyla yüzde 2.96 düşmekten kurtulamadı. Merkez Bankası'nın Irak krizi süresi boyunca yaptığı açıklamalara benzer bir açıklamayı, dün iyi zamanlama ile yapması ve özetle ‘‘Tedbir alındı. Ä°steyene TL, isteyene dolar veririz’’ demesi de piyasalar üzerindeki olumsuz baskıyı hafifletti. DiÄŸer taraftan özel bankaların döviz, bono ve tahvil piyasalarında önceki gün baÅŸlattıkları, kontrollü alış-satışlar, Irak Savaşı'nın iç piyasalardaki etkisini hafifletmede etkin oldu.Dolarda yıl sonu beklentisi 2 milyon 37 binMerkez Bankası Beklenti Anketi'ne göre 2003 yıl sonu uygun ortalama enflasyon beklentisi, Mart ayının ikinci anketinde, Tüketici Fiyat Endeksi (TÃœFE) bazında yüzde 27 olarak belirlendi.Ankette ortalama bileÅŸik faiz oranı beklentisinde artış yaÅŸandı. BileÅŸik faiz beklentisi, yüzde 49.9'dan yüzde 55.2'ye çıktı.Bankalararası döviz piyasası dolar kuru çerçevesinde katılımcıların kur beklentilerinde, Mart ayının ikinci anketinde cari ay sonu kur beklentisi aralığı 1 milyon 600 bin lirayla 2 milyon 50 bin lira olurken, uygun ortalama 1,707.600 lira olarak belirlendi. Katılımcıların, Mart ayının ilk anketinde yıl sonu dolar kuru beklentisi 1,700,000-2,500,000 lira olurken, uygun ortalama 2,037,800 lira olarak belirlendi. Dolar zirvedeTürkiye'nin süren yeniden yapılanması sürecinde Irak Savaşı'nın baÅŸlaması, finans kesimini döviz kurları açısından fazla endiÅŸeye sürüklemedi. Bankacılar, döviz kurlarındaki aşırı hareketlerden çekinmeme nedenlerini ÅŸu ana baÅŸlıklar altında topladı:Bankaların açık pozisyonu çok düşük seviyede.Büyük yatırımcıların bir kısmı dolarda.TL'deki yüksek faiz cazip.Merkez Bankası'nın rezervleri güçlü.Borsa daha sakinÄ°MKB, ‘mali destek’ ve ‘savaş’ gibi nedenlerle 10 bin puanın altına indi. Ancak, borsadaki tek sorun savaÅŸ deÄŸil. Borsa uzmanları, Ä°MKB ile ilgili sorunları şöyle özetledi:Borsadan önemli miktarda kaynak çıktı.Taze kaynak saÄŸlanamıyor.Aracı üyelerde konsolidasyon süreci yaÅŸanıyor.Piyasayı sürükleyen yatırımcıların gücü tükenmek üzere.Faiz yükseldiFinans kesimi döviz kurlarındaki artış beklentileri açısından sakin ancak faiz oranlarını yakından takip ediyor. Faiz itibariyle de rahat edilebilmesi için piyasadaki beklentiler ise şöyle özetleniyor:Hükümet IMF ve Dünya Bankası ile iliÅŸkileri güçlendirmeli.IMF programındaki reformlarda katı uygulamaya geçilmeli.Kaynak paketi çalışmaları hızlandırılmalı.Harcama reformundaki ciddiyet gösterilmeli.SavaÅŸ baÅŸladı dünya borsaları düştüABD saldırısı ile baÅŸlayan yeni güne giren Avrupa piyasaları günün büyük bölümünü yüzde 1-1.5 arasınad primli geçirdi. Ancak bu borsalarda kapanış saati yaklaÅŸtıkça kár amaçlı satışlar arttı. Gün sonunda Londra Borsası'nın FTSE-100 Endeksi yüzde 0.8 gerileyip 3.735 puana çekilirken, Paris Borsası'nın CAC-40 Endeksi yüzde 1.02 düşüp 2.808 puan oldu. Frankfurt Borsası'nın DAX Endeksi ise yüzde 0.57 kayıpla 2.600 puana çekildiPetrolün varili 26.8 dolara indiAmerika BirleÅŸik devletleri’nin Irak operasyonunu dün sabaha karşı baÅŸlatması sonrasında uluslararası piyasalarda petrol ve altın fiyatları düşmeye baÅŸladı. Altının onsu, önceki güne göre yaklaşık 1 dolar geliyerek 336 dolar düzeyine indi. Borsalarda geçtiÄŸimiz haftalarda 32 dolar düzeylerinde seyreden Brent türü petrolün varil fiyatı da bir dolarlık gerilemeyle 26.8 dolar seviyelerine kadar düştü. Â