ABD 8.5 milyar dolar için ‘Buhran Fonu’nu çalıştıracak

ABD yönetimi, AKP Hükümeti'nin ‘acele mali destek’ tutumuna çare buldu. Türkiye'ye 8.5 milyar dolarlık kredi için 1934 yılında kurulan ve Kongre onayı gerektirmeden kaynak kullandırabilen Ä°stikrar Fonu devreye sokulacak . Bu Fon, büyük buhran günlerinden kalma olduÄŸu için, ‘‘Buhran Fonu’’ da deniyor.ABD Yönetimi, Irak desteÄŸi karşılığında Türkiye'ye hemen vermeyi planladığı 8,5 milyar doları, ‘Büyük Buhran’ günlerinden kalma ve çok acil durumlarda kullanılan Ä°stikrar Fonu'ndan karşılamayı tasarlıyor. Ä°stikrar Fonu, IMF kurrallarının benimsendiÄŸi ülkelerle kaynak aktarıyor.‘Exchange Stabilization Fund’ (Ä°stikrar Fonu) adı ile 1934 yılında kurulan ve kaynakları çok ender kullanılan Ä°stikrar Fonu, daha önce eski BaÅŸkan Bill Clinton tarafından Meksika ve Asya krizleri patladığında, BaÅŸkan Bush da Uruguay için devreye almıştı. Fon, 1998 yılında Brezilya için de kullanılmıştı.ABD, hükümeti Ä°stikrar Fonu'nu, büyük buhram yıllarında oluÅŸan finansal sorunların çözümü için oluÅŸturmuÅŸtu. Bu fondan aktarılan kaynağın en önemli özelliklerinden birini ABD Hazine Sekreteri'nin, ABD BaÅŸkanı onayı sonrasında kullanım yetkisinde olması oluÅŸturuyor.ACELE Ä°STÄ°YORUZABD ve Türkiye 25 milyar doları aÅŸan bir ekonomik destek paketinde çok büyük ölçüde anlaÅŸma saÄŸlarken, Ankara, 8,5 milyar dolarlık avansı derhal talep ediyor. Ä°stikrar Fonu'ndan kullanımlar için, Kongre'nin onayına gerek bulunmadan ve ABD BaÅŸkanı'nın kaynak aktarmayı istemesi ve onayı yeterli oluyor.Washington'daki yetkililer, konuyla ilgili olarak, çeÅŸitli devlet birimleri arasında görüşmelerin sürdüğünü ifade ediyorlar. Devlet Bakanı Ali Babacan da, 8.5 milyar dolarlık köprü kredinin avans olarak aktarılacağını açıklamıştı. Ankara'nın, bu miktarı hemen istemesi, Beyaz Saray'ı Ä°stikrar Fonu'ndan para almaya zorluyor.MEKSÄ°KA'DA KULLANILDIABD'de buhran döneminde acil durumlar için düşünülen Ä°stikrar Fonu özellikle geçen yüzyılın son 10 yılında kullanılmış ve Meksika Krizi kullanımı ile uluslararası kamuoyunda geniÅŸ yankı uyandırmıştı. Bill Clinton, bu Fon'dan 1995 yılında, Meksika'ya 20 milyar dolar verip faiziyle geri almıştı. Clinton, Asya krizinde de Fon'dan kaynak aktarırken, George Bush da, geçen AÄŸustos'ta Uruguay'a 1,5 milyar dolarlık köprü kredi saÄŸladı.DiÄŸer taraftan 1995 yılında Ä°stikrar Fonu'ndan kaynak kullanan Meksika, 20 milyar dolarlık kaynağın 10.5 milyar dolarını kullanmış, bu paranın geri ödemesini de 1997 yılında yapmıştı.Brezilya ise 1998 yılında 13.2 milyar dolar olarak kendisine ayrılan kaynağın 8 milyar 650 milyon dolarını kullanıp, bu borçlanmanın geri ödemesini 2000 yılında tamamlamıştı.ABD tarafı, derin bir kriz olmadığı için Türkiye için Fon'dan kaynak alınmasına önce karşı çıkmıştı. Ancak, Türkiye destek saÄŸlamadan savaÅŸ planlarının altüst olduÄŸunu anlayan ABD'nin fikir deÄŸiÅŸimine uÄŸradığı görüldü. Ä°stikrar Fonu IMF ile hareket ediyorABD'nin Ä°stikrar Fonu toplam 38 milyar dolarlık bir özkaynak ile yönetiliyor. Meksika krizi döneminde, 20 milyar dolarlık kaynak kullanımı saÄŸlayan bu fonun özelliklerinden birini Uluslararası Para Fonu (IMF) ile birlikte hareket etmesi oluÅŸturuyor. Ä°stikrar Fonu'nun kaynaklarını kullandırdığı ülkelerde, IMF'nin kurallarına uyumluluk geçerli oluyor veya Fon, IMF ile iÅŸbirliÄŸi içinde çalışan ülkelere kaynak kullanımı saÄŸlıyor. 1934 yılında kurulan ve 1936'dan bu yana kaynak saÄŸlama görevini sürdüren Ä°stikrar Fonu, bugüne kadar 100'ün üzerinde ülke ve merkez bankasına kaynak aktarımı veya borçlanmalarında garantörlük üstlendi.Â