8 milyar dolarlık ‘boru’ krizi yolda

Hazar doğalgazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak TANAP Boru Hattı’nın, Türkiye’de müteahhitlik ve çelik boru sektörü için 8 milyar dolara yakın iş hacmi yaratması bekleniyor. Ancak Türk çelik boru üreticileri, şartname ve kredi konusundaki gelişmeler nedeniyle oyunun dışında kalabileceklerinden endişe ediyor.

HAZAR bölgesi doğalgazını Azerbaycan’dan Türkiye’ye, Türkiye’den de Avrupa’ya taşıması planlanan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP), çelik boru ve müteahhitlik sektörlerinin dört gözle beklediği bir proje. 2015 yılında inşaatın başlaması öngörülen boru hattından, ilk etapta 16 milyar metreküp doğalgaz taşınacak. Ancak, devasa projenin şartnamesinde yapılacak bir değişiklik ile Türkiye’de üretilmeyen bir boru çeşidinin şart koşulabileceğini kaydeden Türk üreticiler, aynı zamanda kredi konusundaki gelişmeler ile oyunun dışında kalmaktan kaygılı.

BOYUNA KAYNAKLI BORU

Çelik Boru İmalatçıları Derneği (ÇEBİD) Başkanı Ahmet Erciyas, “TANAP sektörümüz için önümüzdeki 5–6 ve geçmiş 5–6 senenin en büyük işi. Burada aldığımız duyumlara göre şartname ile ilgili bir takım değişiklikler yapılabilir ve Türkiye’de üretilmeyen ‘boyuna kaynaklı boru’ şartnameye konulabilir. Eğer bu söz konusu olursa çelik boru üreticileri 2.5–3 milyar dolarlık iş kaybedebilir. Müteahhitlik de eklenince 8 milyar dolarlık iş söz konusu” diye konuştu.

40 MİLYAR DOLARLIK OYUN

ÇEBİD yönetim kurulu üyeleri ile Enerji Gazetecileri ve Medya Derneği (EGAD) üyelerinin bir araya geldiği yemekte konuşan Erciyas, geçtiğimiz ay TANAP’a boru temini için yapılan ön yeterlilik başvurularında toplam 29 firmanın şartname aldığını belirterek, “Toplam 23 başvuru yapılmış; bu 23 şirketin arasında 9 Türk şirketi var” dedi. Erciyas, şöyle devam etti: “Hazar Denizi’nden gazı çıkarıp, onun İtalya’ya kadar nakledilmesi dâhil, TANAP, TAP bir de Azerbaycan tarafındaki boru hattı tamamı 40 milyar dolarlık proje. Bu projenin bir kısmında yabancı boruyu kullanma kararlılıklarını gösteriyorlar. Rekabete varız ama sıkıntı, rekabeti bozacak şekilde şartnamelerle oynanması ve birtakım kredi olanaklarının ortaya çıkarılması. Türkiye’de üretilen boru türü spiral kaynaklıdır. Şartnamede borunun imalat yöntemini spiral değil boyuna kaynaklı diye belirlerlerse, Türkiye oyun dışı kalır. Buna müsaade etmeyeceğiz.”

BİR METRE BİLE YABANCI OLMASIN

Böyle bir durumda ne kadar kayıp olacağını sorduğumuzda, Erciyas “2–3 milyar dolarlık bir çelik boru kullanılacak. Müteahhitlik ile 7-8 milyar dolara geliyor. Tüm fabrikalarımız bunu bekliyor. Bir metrelik borunun dahi yurtdışından alınmaması lazım” yanıtını verdi. Proje ile ilgili bir başka tereddütlerinin ise finansman konusunda olduğunu vurgulayan Erciyas, şunu söyledi: “Projede Eximbank kredisi ile de teklif vermeyi de deneyin diyorlar. Türkiye içindeki bir projeye Türkiye’deki üreticilerin ihracat kredisi alma şansı yok. Türk Eximbank ancak ihracat yaparsanız kredi verebilir. Diğer ülkelerin exim kredilerini veren kuruluşları ise o ülkelerin üreticilerini teşvik ediyor. ”

Kararı en son ‘Gardaş’ verecek

TÜRKİYE’nin doğusundan batısına bin 860 km’lik uzunluğa sahip TANAP projesinde en az yüzde 51’lik kısmın sahibi Azerbaycan devlet petrol ve gaz şirketi SOCAR’da olacak. Erciyas, “Sonuçta projenin sahibi Azeri kardeşlerimiz, Socar. En az yüzde 51 onlarda olacak. Onlar da haklı olarak fazla para vermek istemiyorlar. Biz de fazla para versin demiyoruz ama adil şartlar olsun. Adil bir platformda biz kesinlikle projeyi kaptırmayız” dedi.

Dünya Bankası koruması verilsin

ÇEBİD Başkanı Ahmet Erciyas, “Exim kredisi gibi bir şeyler koyuyorlarsa, o zaman bize Dünya Bankası’nın yerli üreticilere sağladığı korumalardan faydalanma fırsatı verilsin. Her hâlükârda topraklarımızdan bu kadar büyük bir proje geçerken, en büyük müşteri Türkiye iken, niye Türkiye toprağından geçen boru hattının borusunu ben vereceğim diyemesin? Geçmişte korkuldu. Bakü-Ceyhan projesinde maalesef bir kısmı yurtdışından geldi. Biz diyoruz ki bu sefer bunu mümkün kılmayalım” diye konuştu.