75 milyar dolarlık çelişki 

ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’ye ABD ile ticarette vergi avantajı sağlayan Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) kapsamındaki ülkeler listesinden Türkiye’nin çıkarıldığını ve ABD’nin Türkiye’den yaptığı çelik ithalatına uyguladığı yüzde 50 oranındaki gümrük vergisinin yüzde 25’e indirildiğini bildirdi. Yaptığı yazılı açıklamayla, Türkiye’yi GTS programından çıkaran talimatnamesinin detaylarını kamuoyu ile paylaşan Trump, 4 Mart’ta Kongre’yi bu yönde bir niyeti olduğu gerekçesiyle bilgilendirdiğini ve ilgili bölümdeki gerekli düzenlemeyi yaparak Türkiye’nin vergi muafiyetine tabi ülkeler listesinden çıkarıldığını kaydetti. Türkiye’nin GTS programından yararlanmasını mümkün kılan ekonomik seviyenin artık üstüne çıktığını vurgulayan Trump, söz konusu kararın 17 Mayıs 2019’dan itibaren geçerli olacağını belirtti.

Trump, açıklamasında ABD’nin Türkiye’den ithal ettiği çelik ürünlerine uyguladığı yüzde 50 oranındaki gümrük vergisinin yeniden yüzde 25’e indirildiğini de ifade etti. Daha önce Türkiye’den ithal edilen çelik ürünlerine uygulanan yüzde 25’lik gümrük vergisinin neden yüzde 50’ye çıkarıldığını anlatan Trump, önceki yıla kıyasla Türkiye’den ithal edilen çelik ürünlerinde yüzde 48 azalma görüldüğünü belirtti. Aynı şekilde toplam çelik ithalatında da yüzde 12’lik bir azalma olduğunu ifade eden Trump, bu sebeple artık söz konusu verginin yeniden yüzde 25 düzeyine indirildiğini bildirdi.

ABD’Yİ DE ETKİLER

Bu gelişmeler sonrası Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Türkiye olarak küresel ticarette adil, sürdürülebilir ve kural bazlı bir sistemden yana olduklarını bildirdi. ABD’nin Türkiye’den yaptığı çelik ithalatında vergileri yüzde 50’den yüzde 25’e indirmesinin olumlu olduğunu belirten Pekcan, “Beklentimiz ikili ticaretin önündeki tüm engellerin kaldırılmasıdır” ifadesini kullandı. Pekcan, şunları kaydetti:
“Beklentimiz ikili ticaretin önündeki tüm engellerin kaldırılmasıdır. Türkiye’nin Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi’nden (GTS) çıkarılması kararı, iki ülke hükümetleri tarafından ilan edilen 75 milyar dolar ticaret hacmi hedefiyle çelişmektedir. ABD ile ikili ticaretin önüne konulan engeller sadece Türk firmalarını değil, ABD firmalarını da etkilemektedir. Önemli bir ticaret ortağımız olan ABD ile ticaret hacmimizi artırmaya yönelik çalışmalarımızı kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz.”

1484 ÜRÜNDE SIFIR VERGİ BİTTİ

TÜRKİYE İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı İsmail Gülle, “GTS kapsamındaki ürünlerimizin ihracatçıları, Amerika pazarında GTS dahilinde olmadan da aynı ürünlerde 1 milyar doların üzerinde ihracat yapabildiklerini kanıtlamışlardır. Diğer taraftan, GTS sisteminden çıkmamız durumunda, 1484 ürün kodunda sıfır olan vergi oranının artacağına şahit olacağız. Bu durum ilk aşamada elbette ihracatımızı bir miktar etkileyebilir, ancak ürünlerimizin fiyat/kalite performansı, ihracatımızın hızla önceki seviyeden de öte rakamlara ulaşması için yeterli olacaktır” dedi. GTS’den çıkmanın, geçen aylarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ABD Başkanı Donald Trump arasında konuşulan 75 milyar dolar hedefine olumsuz bir etkisi olacağını belirten Gülle, çelik ithalatında vergi oranının düşmesinin ise sektör için son derece olumlu bir gelişme olduğunu kaydetti.

TÜRKİYE ABD’YE MİSİLLEME YAPTI

ABD yönetimi, 10 Ağustos’ta yaptığı açıklamayla, Türkiye’den yapılan çelik ithalatına uygulanan vergiyi yüzde 50’ye, alüminyum ithalatına uygulanan vergiyi de yüzde 20’ye çıkarmıştı. Türkiye ise söz konusu kararın Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarına aykırı olduğunu kaydederek, ABD’yi DTÖ’ye şikayet etmişti. ABD’nin kararında değişiklik olmayınca Türkiye 21 Haziran 2018’den itibaren ABD’den ithal edilen 22 ürüne ek vergi koymuştu. 533 milyon dolarlı bu misillemeyle ABD’den ithal edilen alkollü içeceklerin ek vergisi yüzde 140, otomobillerin yüzde 120, kozmetik malzemelerin ise yüzde 60 olmuştu.

44 YIL SONRA GTS’TEN ÇIKTIK

ABD’de 1974’te yürürlüğe giren ve Türkiye’nin 1975’te dahil olduğu GTS programı kapsamında, uygun kriterleri taşıyan 121 ülkenin yaklaşık 4 bin kalem ürünü Amerikan pazarına gümrüksüz olarak girebiliyor. ABD’nin Türkiye’den GTS kapsamı ithalatında tarımsal ürünler, otomotiv aksam ve parçaları, kıymetli taşlar ve mücevherat, plastik, makina ve aksam-parçaları ön plana çıkıyor. ABD Başkanı Trump, mart ayında yaptığı açıklamada, “Türkiye’nin ekonomik durumu göz önünde bulundurularak artık GTS’den yararlanan gelişmekte olan ülkeler listesinde olmaması gerektiğini düşündüğüm için bu adımı atıyorum” demişti.