7 milyar dolarlık özelleştirme hedefi

Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararı uyarınca özelleştirme kapsamına alınan Eti Holding'e ilişkin, 6 aylık hazırlık işlemi sonunda programa alınıp alınmaması konusunda değerlendirme yapılacağını da vurgulayan Yalova, İsdemir'in Erdemir'e devri konusunda yapılan görüşmelerde de mesafe alındığını ve ön anlaşma aşamasına gelindiğini belirttti.

Bakan Yalova, düzenlediği basın toplantısında, 2000 yılı özelleştirme uygulamaları ile hedefler konusunu değerlendirdi.

Bakan Yalova, Eti Holding'e bağlı ortaklıkların, hükümetin programına uygun olarak, 20 Aralık tarihinde ÖYK kararı ile özelleştirme kapsamına alındığını hatırlattı.

Eti Holding'in özelleştirilmesine ilişkin, kamuoyunda çeşitli tartışmaların yaşandığını hatırlatan Yalova, ÖYK kararında görüleceği gibi, Eti Holding'in özelleştirme kapsamına alınarak hazırlık işlemine tabi tutulmasına karar verildiğini bildirdi.

Eti Holding'e ilişin ÖYK kararı hakkında bilgi veren Yalova, şöyle devam etti: "Hazırlık işlemlerinin de, ilgili Devlet Bakanlığı ve Eti Holding ile birlikte, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 6 ay içerisinde yerine getirilmesini hükme bağladık.

Özelleştirme yasasına bakıldığında, bu 6 aylık süre içerisinde ilgili bakanlığın yetkisi devam edecek. 6 aylık hazırlık işlemleri sonucunda ilgili bakanlık, ilgili kurum ve ÖİB'nin, aynen Türkiye Şeker Fabrikaları için de geçerli olduğu gibi, müşterek bir çalışma ile durum değerlendirmesi yapıp, kapsama alınan bu kuruluşların programa alınıp alınmamasını hükme bağlayacağını ifade eder."

İsdemir Erdemir'le görüşüyor

Yalova, yapılan görüşmeler sonrası, İsdemir'in Erdemir'e devri konusunda ön anlaşma aşamasına gelindiğini de belirtti. Görüşmeler sonrası gelinen noktaya göre, İsdemir'in değişik kalemlerde 300 milyon doları bulan ödemesini ÖİB üstlenecek.

Erdemir ise Özelleştirme Yüksek Kurulu'nun uygun göreceği bir rakam ödeyecek.

Ayrıca İsdemir hisseleri Erdemir'e devredildikten sonra, hisselerin yüzde 10'luk kısmı İskenderun'da çalışanların kurduğu vakfa bedelsiz devredilecek.

2001 yılı özelleştirme hedefi

Özelleştirme gelirlerinin önümüzdeki yıl 6-7 milyar dolar civarında gerçekleşmesinin hedeflendiğini vurgulayan Bakan Yalova, bu paranın 2 milyar dolarlık kısmını, GSM ihalesinin kalan taksitlerinin oluşturduğunu vurguladı.

Yalova, ÖİB olarak bu yıl 3 milyar dolarlık nakit girdi hedefini büyük ölçüde tutturduklarını, 2.7 milyar dolarlık nakit girdi sağlandığını kaydetti.

Özelleştirme kapsamına alınanlar

Devlet Bakanı Yüksel Yalova, Türkiye Şeker Fabrikaları, Eti Holding ve Makina ve Kimya Endüstrisi'ne (MKEK) bağlı ortaklıklar ile MKEK'nın değişik şirketlerini, hükümetin programına uygun olarak özelleştirme kapsamına aldıklarını bildirdi.

Yalova, düzenlediği basın toplantısında, Eti Holding'in özelleştirme kapsamına alınarak, hazırlık işlemine tabi tutulmasına karar verildiğini ve bu işlemlerin, ilgili Devlet Bakanlığı, Eti Holding A.Ş ve Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından 6 ay içerisinde yerine getirilmesinin hükme bağlandığını söyledi.

Bakan Yalova, ilgili kanun maddesinin, ilgili bakanlığın yetkisinin 6 aylık süre içinde devam etmesi, hazırlık işlemleri sonrasında ilgili bakanlık, kurum ve ÖİB'nin müşterek bir çalışma ile durum değerlendirmesi yapması ve sonra da programa alınıp alınmamasını hükme bağladığına dikkati çekti.

Kuruluşların getirdiği yük

Yalova, hem bugüne kadar hiç bir hükümetin gerçekleştiremediği geliri elde etmek, hem de özelleştirme kavramına hakettiği meşruiyet kavramını sağlamak amacıyla, görevlerini yerine getirmeye çalıştıklarını belirterek, "bir yandan da bulduğumuz her mekanda özelleştirmenin felsefesini, ekonomi içindeki rolünü hatta siyasi partiler platformuna getirebileceği katkıları sürekli anlatmaya çalışmak zorunda kaldık" dedi.

"Özelleştirme İdaresi'nin belirli gelirleri elde edip, bu gelirleri elde etmek üzere yaptığı mesaiden sağladıklarının çoğunu gider olarak harcadığı" şeklinde haksız bir suçlama olduğunu ifade eden bakan Yalova, şunları kaydetti:

"Ben size ÖİB'nin şu ana kadar sadece sınırlı sayıdaki kuruluşa ne miktarda katkı yaptığını ileteceğim.

Örneğin Sümer Holding'e özelleştirme kapsamına alındığı tarihten bugüne kadar aktarılan tutar 1 milyar 425 milyon dolar, THY'nin 466 milyon dolar, EBK 360 milyon dolar, Orüs 247 milyon dolar, Seka 185 milyon dolar, Gemi Sanayii 105 milyon dolar, İsdemir 120 milyon dolar, TZDAŞ 78 milyon dolar, Turban 68 milyon dolar ve diğerleri ile birlikte toplam 3.1 milyar dolardır. Bu kuruluşların birikmiş zararlarına baktığımızda, Sümer Holding'in 4 milyar 110 milyon dolar, THY 458 milyon dolar, EBK 841 milyon dolar, Orüs 280 milyon dolar, Seka 392 milyon dolar, Gemi Sanayi 300 milyon dolar, İsdemir 2 milyar 470 milyon dolar. Tümünü topladığınız zaman 9 milyar dolar sadece bu saydığım kuruluşların kapsama alındığı günden bu yana gerçekleşen zararların ifadesini takdim ediyorum."

"ÖİB, Darülaceze gibi"

Türkiye'de özelleştirmeye sadece gelir getirici anlamı ile değil özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların giderleri itibarıyle de bakılması gerektiğini bildiren Yalova, "Bakanlar Kurulu'nun son toplantısında, Özelleştirme Yüksek Kurulu'na Türkiye Demir Çelik İşletmeleri'ni (TDÇİ) de kapsamına alması görevinin verildiğini" bildirdi. Yalova, "TDÇİ'nin şu anki Özelleştirme İdaresi'ne getireceği yük bizim hesaplarımıza göre 127 trilyon liradır." şeklinde konuştu.

Yalova, daha önce Eti Holding'e ait 4 kuruluşu kapsama aldıklarını, bu 4 kuruluşun bir aylık maliyetinin 7 trilyon lira olduğunu, şimdi 27 trilyon lira daha borcu olduğunu bildirdi. Yalova, borçların faizlerinin de üstlerinde yük olarak bulunduğunu ifade ederek, şöyle konuştu:

"Eti Holding kuruluşlarının 4 tanesinin bize getirdiği yükün yaklaşık 40 trilyon lira olduğunu düşünürsek, TDÇİ'nin de alacaklarını düştükten sonra 120 trilyon lira olduğunu varsayarsanız, toplam 160 trilyon lira...

Özelleştirme İdaremiz mevcut ekonomiye katkısı olmayan, hiç bir verimliliği olmayan kuruluşları da üstlenmek durumuna gelmiştir. Bir anlamda Özelleştirme İdaresi, Darülaceze gibi sosyal bir problemi, ekonomik bir problemi ortadan kaldırmak gibi bir yükümlülükle karşı karşıya kalmıştır."

İsdemir için öneriler

Özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanı Yüksel Yalova, İsdemir'in özelleştirilmesinde, "ÖİB'nin İsdemir'in mali yükümlülük ve borçlarını ödeyeceğini, Erdemir'in ÖYK'nın uygun göreceği rakamı ÖİB'ye ödeyeceğini ve şirket hissesinin yüzde 10'unun işçilerin kurduğu vakfa bedelsiz devredilmesini" önerdiklerini bildirdi.

Bakan Yalova, düzenlediği basın toplantısında, İsdemir ile ilgili gelinen nokta hakkında bilgi verdi.

İsdemir'in kapsama alındığı 1998 yılından yılbaşına kadar, yaklaşık 235 milyon dolarlık bir ödemenin ÖİB tarafından İsdemir'e yapıldığını belirten Yalova, "bu ödemenin hiç bir kuruşunun yatırıma gitmediğini düşünürseniz, sadece mevcut çarkın dönmesi için gittiğini düşünürseniz, rakam daha anlam kazanıyor" dedi.

İsdemir'in şu anda da 150 milyon dolara yakın borcu olduğunu ve gelecek 5 yılda hiç bir yatırım yapmaksızın sadece işleyişin devamı, cari işlemler için asgari 600 milyon dolar para bulunması gerektiğini de ifade eden Yalova, şunları kaydetti:

"Bu gelecek 5 yılda da kıdem tazminatları için asgari 200 milyon dolar ödenmesi gerekiyor. Yine bu gelecek 5 yılda müessesede hiç bir teknolojik yatırım yapmadan, mevcut durumu daha kötüye götürmeyecek bakım onarım yapmak için 220 milyon dolar asgari para bulunması gerekiyor.

Topladığımız zaman 1 milyar 20 milyon dolar önümüzdeki 5 yılda para aktarmamız gerekiyor. Doların Türk Lirası karşısındaki geçtiğimiz 5 yıldaki değerini düşünürseniz, 1 katrilyon lirayı aşan bir ödeme tablosu."

İsdemir'in maliyeti

Bakan Yalova, Erdemir ile İsdemir'in yaklaşık 3 aydır birbirlerinin hesaplarına baktığını ve çıkan neticenin şöyle olduğunu bildirdi:

"Bugün için, İsdemir'in 130 milyon doları bulan kıdem tazminatları dahil mali yükümlülükleri ile yaklaşık 150 milyon doları bulan borçlarının ÖİB tarafından üstlenilmesi ve öngörülemeyen ödeme hesaplarına ilişkin 20 milyon doların rezerv olarak tutulması ile toplamda 300 milyon dolarlık bir yükün ÖİB tarafından üstlenilmesi.

Buna mukabil, ÖYK'nın uygun bulacağı bir miktarın Erdemir tarafından ödenmesi, aradaki farkın da ÖİB tarafından üstlenilmesi şartıyla bir anlaşmanın tesis edilebileceği gözüktü.

İsdemir'de çalışan işçileri hesap ettik, 20 Aralık 2000 itibarıyla 5220 işçi, 1094 sözleşmeli ve 66 da memurumuz var. Bunu gözönünde bulundurarak önümüzdeki 5 yıl içinde asgari 6 bin çalışanın taahhüt edilmesini Erdemir'e önerdik. Erdemir bunu kabul etti. Şimdi Erdemir ile İsdemir'in ön anlaşması sonrasında yine nihai mutabakat için öngördüğümüz Erdemir ile İsdemir'de çalışan işçilerin sendikası arasında bir toplumsal uzlaşma gerçekleştirilmesi doğrultusunda görüşmeler başlattık.

Biz, ÖİB olarak bu 300 milyon doları ödeyeceğiz, Erdemir ÖYK'nın uygun göreceği rakamı bize ödeyecek, buna mukabil Erdemir, İsdemir'i hisse devri sözleşmesi ile devraldıktan itibaren, şirket hissesinin yüzde 10'unu İsdemir'de çalışan işçilerin kurduğu Vakfa bedelsiz hisse devri yoluyla devredecek. Bizim önerdiğimiz model bu."

Bakan Yalova, geçen yıl itibarıyla işçiliklerin oranının, genel giderlerin içinde yaklaşık yüzde 35'i bulduğunu ve iki 6 aylık dilim sonrasında personeldeki ücret artışının yüzde 79.5'i bulduğunu bildirdi.

Buna göre ücret artışının, diğer sektörlerdeki ücret artışlarının neredeyse iki katından da fazla olduğuna işaret eden Yalova, "Oradan doğabilecek ücret gelir kaybını telafi etmek amacıyla da İsdemir'in yüzde 10'unu verebilmeyi önerdik. Kabul edebileceklerini ifade ettiler" şeklinde konuştu.

Yalova, şimdi bir kaç hafta Erdemir ile Sendika arasında bu görüşmelerin sürdürüleceğini ve Ocak ayının ilk haftasında konuyla ilgili nihai bir kararı verme durumunda olacaklarını kaydetti.

1.5 milyan ton yassı demir üretimi

Bugün için Türkiye'nin yaklaşık 1.3 milyar dolar, yurtdışına yassı demir ithali için döviz ödediğini kaydeden Bakan Yalova, "Erdemir'in İsdemir'i devralmasıyla üstleneceği rakam 5 yılda yatırım itibarıyla yaklaşık 750 milyon dolardır" dedi.

Bu yatırımda Erdemir'e ilk kez hazine garantisi sağlayacaklarını da ifade eden Bakan Yalova, Erdemir'in 750 milyon dolarlık bir yatırımı 5 yılda İsdemir'de gerçekleştireceğini ve 5 yılın sonunda da 1.5 milyon ton yıllık yassı demir üretimine geçeceğini bildirdi. Yalova, dolayısı ile her yıl ortalama 700-750 milyon dolar döviz ödemekten kurtulunacağını da vurguladı.

2000 yılı özelleştirme geliri 2.7 milyar dolar

Devlet Bakanı Yüksel Yalova, önümüzdeki yıl özelleştirme hedefinin 6-7 milyar dolar olduğunu açıkladı. Bu hedefin 2 milyar dolarlık bölümünü, GSM lisans satışından gelecek 2 milyar dolarlık taksitin oluşturduğunu kaydetti.

Bu yıl sonuna kadar ÖİB olarak 3.1 milyar dolarlık bir özelleştirme geliri hedeflediklerini anlatan Yalova, 2.7 milyar dolarlık gelir elde ettiklerini, ihalesi yapılan ancak henüz sonuçlandırılamayan Tümosan, Seka Dalaman ve liman özelleştirmeleri ile bu rakama yaklaşılacağını kaydetti.

Amaçlarının, bazı çevrelerin iddia ettiği gibi "ver-kurtul" politikası olmadığını anlatan Yalova, "Ver-kurtul yapsaydık, 3.1 milyar doları da aşardık" dedi.

Özelleştirme politikalarında kamuoyunda yeterince anlaşılamayan bir husus bulunduğuna dikkati çeken Yalova, şöyle devam etti:

"Bir yandan 10 tanesi 9 milyar dolar zarar etmiş ve bunun 3.5 milyar dolarını ÖİB'den almış kuruluşlar var. Gelecek yıl itibariyle baktığımızda örneğin her ay İSDEMİR'e üretimi durdurmamak amacıyla 7 trilyon lira ödeme yapmamız gerekiyor...

Bir yandan özelleştirmede bundan önceki hükümetlerle kıyaslanmayacak ölçüde yüksek gelir elde edilirken, bir yandan da mevcut ekonomiye fazla katkısı olmayan kuruluşların açıklarını kapatma gibi bir yükümlülüğümüz oldu. Biz önümüzdeki yıl ÖİB olarak artık bu kuruluşların da, sosyal boyutu elbette göz önüne alınarak, çalışanların durumu çözüme kavuşturulurken, mutlaka ekonomik gereklerinin yapılmasını planlıyoruz."

Özelleştirme kapsamındaki kuruluşların bazı arsa arazi ve binalarının çeşitli üniversiteler ile kamu kurum ve kuruluşlarına verildiğini kaydeden Yalova, bununla devletin tasarruf sağladığını da belirtti.

2001 özelleştirmeleri

Önümüzdeki yıl, THY ve Türk Telekom özelleştirmelerinin yapılacağını, Tüpraş'ta da başlatılan çalışmaların doğal sonucu olarak yeni bir özelleştirme işlemi gerçekleştirileceğini söyleyen Yalova, Petkim'de ise yönetim kuruluna yetki verildiğini, oradaki çalışmaların görüleceğini söyledi.

Ataköy Turizm Otelcilik'te yıllardır çözülemeyen mülkiyet sorunun çözüldüğünü ve bu tür hukuki sorunlarla uğraştıklarını anlatan Yalova, sadece İSDEMİR'de 1.400'e yakın tapu işlemi gerçekleştirildiğini kaydetti.

Özelleştirme Yüksek Kurulu kararları

Öte yandan,toplantı sırasında dağıtılan Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) kararına göre, Türkiye Şeker Fabrikaları'nın hazırlık işlemlerinin 6 ay içinde tamamlanmasına, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu'nun (MKEK) bağlı ortaklığı Çelik Çekme Boru Sanayi ve Ticaret ile MKEK Ortadoğu Teknopark Geliştirme Mühendislik, İnşaat, Taahhüt ve Ticaret ve Nitro-Mak'ın, 1 yıl içinde özelleştirilmesine karar verildi. (aa)