Nilgün KARATAŞ - Çiğdem TOKER/ANKARA
Oluşturulma Tarihi: Aralık 01, 2006 00:00
Asgari geçim indirimi öngören tasarıda 2 olan çocuk sayısının artırılarak, 7 çocuklu ailelere vergi avantajı sağlayacak şekilde Meclis’e sunan hükümet dün akşam bu planına tamamen zıt bir önerge verdi. Son anda tasarıya eklenen önergeyle altı ay boyunca aylık 178 YTL olarak ödenen emzirme yardımı 54 YTL’ye düşürülüyor.
YEDİ çocuklu asgari ücretliden vergi almamayı planlayan hükümet, dün akşam bu plana taban tabana zıt bir girişime imza attı. Maliye bütçesinin görüşüldüğü Plan Bütçe Komisyonu’nun final dakikalarında getirilen bir
son dakika önergesi ise, asgari ücretin üçte biri olarak öngörülen emzirme yardımı, asgari ücretin onda birine düşürüldü. Gerekçe olarak da emzirme yardımını hak eden sigortalı kadına (veya sigortalı olmayan karısının doğumu nedeniyle sigortalı erkeğe) aylık 178 YTL’den, altı ay boyunca ödenmesi gereken bin 68 YTL’nin çok yüksek olması gösterildi.
Yılbaşında yürürlüğe girecek Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, doğumdan sonraki altı ay boyunca, doğum tarihinde geçerli asgari ücretin üçte biri tutarında ödenecek emzirme yardımı, asgari ücretin onda birine indirildi. Böylece 1 Ocak’tan itibaren aylık 178 YTL hesaplanan emzirme yardımı 54 YTL oldu. Hükümetin yüksek bulduğu altı aylık bin 68 YTL de 324 YTL’ye indi.Yetkililer, bu yardımın şu anda aylık 50 YTL olduğunu belirterek, "Eğer bu değişiklik yapılmasaydı, artış 20 kat olacaktı" dedi.
ÜNİVERSİTE HASTANESİ YERİNE SAĞLIK OCAĞI: Sigortalıların, 1 Ocak’tan itibadren doğrudan üniversite hastanelerine gitmek yerine, öncelikle sağlık ocağı ya da devlet hastanesinde tedavi olmasını teşvik etmek amacıyla, yasada öngörülen katılım payları yeniden düzenlendi. Sevk zincirini özendirmek amacıyla, Sosyal Güvenlik Kurumu’na, katkı payını 5 katına kadar artırma, yarıya kadar indirme veya hiç almama yetkisi tanındı. SSK Başkanvekili Birol Aydemir, genel sağlık sigortası sisteminin başarısının aile hekimliğine bağlı olduğunu belirterek, "Bu üniversite hastanalerinde oluşacak yığılmanın önüne geçmek için bu düzenlemeyi getirdiklerini söyledi. Edinilen bilgiye göre sağlık ocağına giden sigortalıdan para alınmaması, buna karşılık, bunu atlayarak direkt üniversite hastanesine gidenden 7-10 YTL civarında para alınması planlanıyor. Yılbaşında yürürlüğe girecek yasa, ayakta tedavide hekim ve diş hekimi muayenesi için 2 YTL katılım payı öngörüyordu. Diğer hizmetler ise yüzde 10 ile 20 arasında değişecekti.
Yeni yasadan gaziler ile şehitlerin dul ve yetimlerinin olumsuz etkilenmemesi için 2007’den önceki uygulamalar geçerliliğini sağlayacak düzeltme yapıldı. Şehit çocuklarına ödenen eğitim yardımı 2007’de de sürecek.
Cep telefonlarından alınan kullanım bedelinin 12 eşit taksitte tahsil edilmesine ilişkin düzenleme de yasal güvenceye kavuşturuldu.
Değişiklikle Yeşil Kart sahiplerinin sağlık primlerinin yüzde 12’si Sosyal Güvenlik Kurumunca ödenecek.
Hazine ile Vakıflar Genel Müdürlüğü birbirine taşınmaz devredebilecek. Hazine taşınmazları satabilecek.
Sahte belgelerle Emekli Sandığı’ndan malulen emekli olduğu tespit edilenlerden tahsil edilmesi öngörülen alacaklardan da vazgeçilecek.
Komisyon’da kabul edilen bütçe tasarısına göre gider 204.9, bütçe gelirleri ise 188.1 milyar YTL belirlendi.
Kimse yüzde 5 için çocuk yapmazGELİR İdaresi Başkanvekili Osman Arıoğlu, yeni tasarının çok çocuğu teşvik ettiği eleştirilerine "siyasi olması" nedeniyle yanıt veremeyeceğini söyledi. Arıoğlu, "Ama şöyle bakmak lazım. Kimse yüzde 5’lik kısım için ilave çocuk yapmayı düşünmez. Ama sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak, önceden doğmuş çocuklara devletin sağladığı bir avantajdır bu" dedi.
İşçi ve işverende 7 çocuk şaşkınlığı
ASGARİ geçim indirimi öngören yasa tasarında 2 çocuk sınırının kaldırılması herkes için sürpriz oldu. Kamuoyunda "çok çocuklu aileye vergi kıyağı" olarak algılanan, bu değişikliğe sendikalar da şaşırdı. Bu düzenleme ile 7 çocuklu bir asgari ücretli vergi dışı kalırken, bunun nüfus artışını teşvik edici bir uygulama olup olmayacağı tartışma yarattı.
HABERİMİZ OLMADI: Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Genel Sekreteri Bülent Pirler, düzenlemeden ne işçi ne de işveren kesiminin haberi olmadığını belirtirken, "Gelir Vergisi Kanunu taslağına ilişkin çalışmalar yaptık ama bu bahsedilen uygulama orada yoktu" dedi. Konfederasyon olarak asgari geçim indiriminden yana olduklarını vurgulayan Pirler, şöyle konuştu: "Bunun zaten zamanında kaldırılması yanlıştı, düşük ücretliye avantaj sağlayacak geçim indirimi uygulamasına destek veriyoruz. Ama çocuk sayısı arttıkça indirim tutarının artması, bunun çocuk sayısına bağlanması, üzerinde düşünülmesi gereken bir konu. Pekçok Avrupa ülkesinde nüfus artış hızı ya sıfır ya da negatif. O nedenle sosyal yardımlar, teşvik amaçlı olarak çocuk sayısına göre artabiliyor. Ama Türkiye gibi nüfus artış hızının yüzde 2’lerde seyrettiği bir ülkede, bu tip uygulamalar öngörülürken dikkatli olmak lazım.
MANTIĞI NEDİR: Türk-İş olarak ücretlinin yıllık brüt gelirinin yüzde 50’sinin asgari geçiş indirimine tabii tutularak bu kısımdan vergi alınmamasına destek verdiklerini aktaran Araştırma Müdür Yardımcısı Enis Bağdadioğlu, 80’li yıllarda uygulanan ancak zamanla kaldırılan bu uygulamaya yeniden geçilmesini olumlu bulduklarını aktardı. Ancak çok çocuklu aileye yapılan vergi indiriminin yeni bir uygulama olduğuna dikkat çeken Bağdadioğlu şöyle konuştu: "Yeni tasarı standart dışı bir uygulama öngörüyor. Bunun mantığını biz de anlamadık. Nüfus artışı teşvik için mi böyle bir şey düşünüldü bilemiyoruz. İki çocuktan fazlasına indirim yerine yüzde 50’lik oranın artırılmasını tercih ederdik."
Tasarı ’2 çocuk’ diye gitti, Başbakanlık’ta 7 çocuk oldu
ÇOK çocuklu aileye vergi avantajı getiren tasarının Maliye tarafından hazırlanan ilk halinin farklı olduğu öğrenildi. Maliye Bakanlığı’nın Başbakanlığa gönderdiği taslak metninde, "çocuk sayısı-vergi avantajı" hesabı 2 çocuğa göre kuruldu. Maliye Bakanlığı’nın metninde asgari geçim indirimi, toplam iki çocuk için ayrı ayrı yüzde 7.5 olarak belirlendi. Ancak bu hesap, Başbakanlık’ta değiştirilerek, 2 çocuğun üstündeki her bir çocuk için yüzde 5’lik avantaj getirildi. Böylece, beş puanlık indirimlerle 7 çocuğa ulaşacak şekilde "sıfır vergi"ye denk gelecek hesap oluşturuldu. TBMM’deki tasarıya göre, asgari geçim indirimi sistemi şöyle:
1 Ocak 2008’den itibaren elde edilen gelirler için geçerli asgari geçim indirimi 16 yaşından büyük işçiler için geçerli.
Asgari geçim indirimi, ücretlinin kendisi için yıllık asgari ücretin brüt tutarının yarısı (yüzde 50) olarak uygulanacak. Bu kişi evliyse ve eşi çalışmıyorsa, indirime bir 10 puan daha eklenecek.
Eşi çalışmayan bir ya da en fazla iki çocuğu olan asgari ücretliye, her bir çocuk için yüzde 7.5 indirim uygulanacak. Böylece eşi çalışmayan asgari ücretli iki çocukluysa yüzde 15 indirim alacak.
Tasarıda ilk iki çocuk dışındaki "diğer çocuklar için" indirim tutarı yüzde 5 öngörüldü. Eşi çalışmayan ve iki çocuklu olan asgari ücretli, kendisi için yüzde 50, çalışmayan eşi için yüzde 10, iki çocuk için yüzde 15 olmak üzere toplam yüzde 75 indirim alacak. Kalan yüzde 25 ise 5’er puandan beş çocuğa karşılık geldiği için 7 çocuklu aile hiç vergi ödemeyecek.
Bu hesaptan hareketle, asgari ücretliye, altı çocukluysa yüzde 95, beş çocukluysa yüzde 90, dört çocukluysa yüzde 85, üç çocukluysa yüzde 80 indirim uygulanacak.