6.8 milyar dolarlık kritik karar
Güncelleme Tarihi:
Başbakan Erdoğan’ın iptal sinyali verdiği iki kritik özelleştirme olan köprü ve otoyollar ile Başkent Doğalgaz için süreç teknik olarak halen devam ediyor. 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu’na göre, iki ihalenin iptal edilme kararını yine Erdoğan’ın başkanlığını yürüt-tüğü Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (ÖYK) vermesi gerekiyor. Toplamda 13 milyar dolarlık özelleştirme ihalesi onay bekliyor.
BAŞBAKAN Erdoğan önceki gece son dönemde yapılan kritik özelleştirme ihalelerinden ikisi hakkında “iptal sinyali” olarak algılanan açıklamalarda bulundu. Bunlardan ilki aralık ayında Koç, Ülker ve Malezyalı UEM ortaklığının kazandığı 5.7 milyar dolarlık köprü ve otoyol ihalesi. Diğeri ise 25 Ocak’ta yapılan ve Torunlar Gıda’nın kazandığı 1.162 milyar dolarlık BaşkentGaz ihalesi.
Köprü ve otoyol ihalesi için “Daha yüksek beklentilerimiz var” diyen Erdoğan, BaşkentGaz için ise Mehmet Emin Karamehmet ile Mehmet Kazancı ortaklığındaki MMEKA şirketinin 2010’da yüzde 80 hisse için 1.2 milyar dolar verdiği ihaleyi referans göstererek, şunu söyledi: “Önceki ihalelerde biz 1.5’i yakalamışız. Ödemediği için teminatı gitti. Yeni gelen 1.100’le geliyor. Hesabı sorulmaz mı?”
Başbakanın bu çıkışı sonrasında özelleştirmelerle ilgili yapılan tartışmalar ilk değil. Tartışmaların odağında işçi haklarından, devlet politikasına pek çok unsur yer alırken, en çok da ihalede ortaya çıkan fiyatlar konuşuluyor. Örneğin 2003 yılında Petkim’in yüzde 88.86’sının özelleştirilmesi için açılan ihalede 605 milyon dolarlık teklif düşük bulunmuş, Başbakan Tayyip Erdoğan da tartışmalarına katılarak, “Değerlendirmesi yapılacak ama teklif çok altta” demişti. İhale daha sonra kazanan grubun taahhütlerini yerine getirememesi nedeniyle iptal edilmişti. Benzer özelleştirme ihalelerine bakıldığında, fiyat eksenli tartışmalar defalarca yapıldı.
Özelleştirme ihalelerinin teknik süreci ise 4046 sayılı kanuna göre yürütülüyor. Buna göre, sonuçlanan ihalelerle ilgili son kararı ÖYK'nın vermesi gerekiyor.
TESPİTİN ÜSTÜNDE
Uzmanlar, özelleştirme ihalelerinden önce belirlenen muhammen bedeli, bir tek oluşturulan ihale komisyonu ve değer tespit komisyonunun bildiğini anlatıyor. Buna göre, değer tespit komisyonu, oluşan muhammen bedeli, ihale öncesi ihale komisyonuna gönderiyor. İhalenin ardından ise, ihaleyle ilgili alınan karar ÖYK’ya gönderiliyor. ÖYK o kararı ya onaylıyor, ya da yeni bir kararla ihaleyi iptal ediyor. Uzmanların, ihalede ortaya çıkan fiyata ilişkin şu açıklaması ise dikkat çekiyor: “İhale komisyonu bir ihaleyi sonuçlandırıp, ÖYK’ya sunuyorsa, değer tespitin üstünde demek. Eğer o değer düşük olsaydı, ÖYK’ya sunulmazdı.”
ŞİMŞEK: 27 katına satmışız
Maliye Bakanı Şimşek, köprülerin ucuza ihale edildiği yönündeki eleştirileri şöyle yanıtlamıştı: “Bunları ezberden konuşuyorlar. Diyorlar ki efendim ‘Elde edilen yıllık gelir 535 milyon dolar.’ Ama bu, brüt gelir. Buradan yüzde 18 KDV ödeyecekler, yüzde 10 belediyeye ödeyecekler. Yolların bakımı, onarımı var. Bunları düştüğünüzde geriye 209 milyon dolarlık vergi ve faiz öncesi kâr kalıyor. Onu da 27 katına satmışız.”
Başbakan ve dört bakan ÖYK’da
ÖZELLEŞTİRME Kanunu’na göre, bir ihaleyle ilgili ihale komisyonu karar verdikten sonra, ÖYK’nın onaylama ve iptal yetkisi bulunuyor. Erdoğan’ın başkanlığını yürüttüğü ÖYK’da, Ali Babacan, Erdoğan Bayraktar, Mehmet Şimşek ve Binali Yıldırım yer alıyor.
20 milyar dolarlık rapor
ERDOĞAN’ın ihaleye yönelik sözlerinin şifrelerini Hürriyet yazarı Erdal Sağlam da dün analiz etmişti. Sağlam, ocak ayında yapılan bir toplantıda Karayolları Genel Müdürlüğü’nün “20 milyar dolar eder” sözünün etkili olduğunu yazarken, şu bilgileri verdi: “KGM, ileride sağlanabilecek gelirler üzerinden hesap sunarak 20 milyar dolarlık teklifin uygun olacağını belirtti. Özelleştirme yetkililerinin yanısıra Ali Babacan ve Mehmet Şimşek’in de bu hesabı sağlıklı bulmadığı, mevcut teklifin uygun olduğunu belirttikleri öğrenildi.”