5 milyar dolarlık ihracat yapabiliriz

Çiçek üretimi hızla artıyor. Sektör durumundan memnun. Bir de yurt dışına çiçek gönderme sorunlarını çözseler, her şey daha da iyi olacak. Bunun için uçağa ihtiyaçları var. Çiçekçiler Odası Genel Kurulu'nda 1999 yılı bütçesi ise 4.5 trilyon lira olarak belirlendi.

Çiçekçilik sektörünün, tekstil sektöründen daha çok ihracat yapabileceği belirtiliyor. Gittikçe üretimini artıran çiçekçilik sektöründe geçtiğimiz yıl yüzde 60’lık bir üretim yükselmesi gözleniyor. Bu oran geçen yıllara göre biraz daha düşük gözükse de, sektörün son yıllarda büyük bir hızla büyüdüğünü gözardı etmemek gerekiyor. İşin ekonomik boyutuna gelince: Her ay vergi dairesine ödenen KDV, 40-70 milyar lira arasında. Çiçek ihracatı 1998'de 1 milyon 660 bin dolar olarak gerçekleşmiş bulunuyor.

Çiçekçiler Odası Genel Kurulu'ndan geçen 1999 bütçesi 4.5 trilyon lira. Yüzde 15 KDV olduğu düşünülürse, devlete ödedikleri KDV miktarı 682 milyar lira; iki kooperatif var böylece bu rakam bir trilyon iki yüz milyar liraya ulaşıyor.

İstanbul Çİçekçiler Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Nadir Yüksel, bir kuruş bile elektrik, telefon ve su borcu olmayan, muntazam çalışan bir sektör olduklarını vurguluyor.

Ahmet N. Yüksel, 1959 da çiçekçi dükkanı açmış, 1972'de de İstanbul Çiçekçiler Odası Başkanlığına seçilmiş. Kendisi halen Çiçekçiler Odası Yönetim Kurulu Başkanı, sektörün durumu ile ilgili olarak konuştuğumuzda, en önemli sorunlarının çiçek ihracatı, çiçekleri yurt dışına götürecek uçaklarının olmaması olduğunu belirtiyor. Yüksel, çiçek sektörünün tekstil sektöründen bile daha önemli bir ihracat kapısı olduğunu vurguluyor.

Yüksel, devletten para ya da kredi istemiyor. İhtiyaçları olan şey sadece bir uçak. Örneğin, İsrail'in çiçek üreticisi firmalara 5 kargo uçağı verdiğini ve çiçekçilerden bir kuruş nakliye parası almadığını, oysa ülkemizde dolara endeksli nakliye ücreti alındığını belirtiyor.

1.5 milyon insan

Yurt dışından gelen talepleri geri çevirmek zorunda kalmalarını yanlış buluyor Başkan Yüksel. Talepleri geri çevirme nedenleri de uçak bağlantılarının istikrarsız olması. Yılda beş, altı kez havaalanlarında yaşanan gecikmelerden dolayı çiçekler çürüyor. Kendilerine ait bir uçakları olsa milyarlarca dolarlık ihracat bağlantısı kurmaları için gerekli ortamın hazır olduğunu vurguluyor Yüksel. Almanya, İspanya, İngiltere'nin çiçek istediğini belirtiyor ve ilave ediyor ‘‘Uçak garantimiz olması şart. Ayrıca 20-25 trilyonumuz olsa ve seralarımızı daha modern hale getirsek yılda 4-5 milyar dolarlık mal satmamız işten bile değil.’’

Almanya'dan yüksek miktarda çiçek talebi var. Çok sayıda karanfil istiyorlar. Almanya'da çiçek pahalı. Çünkü işçilik pahalı. Oysa Türkiye'de işçilik ucuz (Almanya’da bir işçinin aldığı paraya bizde altı işçi çalışıyor) olduğu için çiçek de çok daha ucuza mal oluyor.

Çiçek Üretim Pazarlama Kooperatifi Yönetim Kurulu üyesi Kemal Okul'un belirttiğine göre kooperatifin şu anda 6 bin beş yüz ortağı var. Akatlar'daki şubenin de 12 bin ortağı bulunuyor. Diğer kooperatiflerle birlikte Türkiye genelinde borsalardan toptan çiçek alan müşteri sayısı 20 bin.

Diğer çalışanları ile birlikte çiçek sektöründe çalışan esnaf yüz bin kişiye yakın. Üretim ve diğer alanlarda çalışanlar da düşünüldüğünde çiçek sektöründe yaklaşık 400-500 bin kişinin çalıştığı tahmin ediliyor. Her birinin ailesini ortalama üç kişiden hesap etsek karşımıza çıkan sayı şöyle: Ülkemizde bir buçuk milyon insan çiçek sektöründen geçiniyor.

Çiçekçilikteki bir diğer önemli sorun da vergi sorunu. Mevzuata göre devlet sekiz dönümün üzerinde toprak işleyenlerden vergi alıyor. Oysa 3 dönüm yeri olan bir yer 50 milyarlık çiçek satabilir ve hiç vergi vermeyebilir buna karşılık on dönüm yeri olan 500 milyonluk çiçek satabilir ve vergi vermek zorunda kalabilir, diyor Yüksel.

‘‘Örneğin, Beykoz'da 20 dönüm arazisi olan ve kır çiçeği ekenler var. Onlar yılda 100 milyon liralık mal satmıyor, ama vergi verecekler’’ diyor.

Tarım kredisi Hollanda, Yunanistan ve İsrail'de yüzde 5. Bizde ise yüzde 54. Bu da sektörün aleyhine bir durum.

Çiçekçinin düşmanı

Şu anda gül sıkıntısı var. Kötü hava koşullarından dolayı 30 bin dönüm kapalı alan yerle bir olmuş durumda. Ülkemizde en çok satılan çiçek yüzde 30'luk payla karanfil. Gül yüzde 20'lik bir paya sahip. Kalan yüzde 50'lik bölümü ise Gerbela, Firezye, Antonium, Steliçe gibi çiçekler oluşturuyor. Yıllık çiçek üretim artışı ortalama yüzde 60 civarında. En çok çiçek satılan günler ise sevgililer günü, anneler günü ve yılbaşı.

Çiçekçilerin en sevmediği şey tatil. Uzun tatillerde fazla çiçek satılmıyor. Ama zamanı geldiği ve çiçekler toplandığı için mecburen satışa sunuluyor. Böyle zamanlarda çiçekler Darülaceze'ye, hastanelere, karakollara, vakıflara gönderiliyor. Bunu İstanbul Çiçekçiler Odası organize ediyor.

MERKEZ NAKKAŞTEPE

Çiçekçiler Odası'nın belirli fide üretim yerleri var. Üretim ve borsa ödeme yerlerine ilanlar asılarak eldeki fideler ilan ediliyor. Üreticiler gelip hangi ayda hangi fideleri istediklerini bildiriyor ve zamanı geldiğinde fidelerini alıyorlar.

Çiçekler açtığında frigo kamyonları gidip üretim yerlerinden çiçekleri topluyor ve Ankara, Kayseri, Gaziantep, Bursa, Adana, Eskişehir gibi merkezlere getiriyorlar. Çiçekler buradaki mezatlar da satılıyor. Mezattan 30 gün sonra satılan çiçeğin parası üreticinin eline ulaşıyor.

İstanbul'daki satış noktaları şöyle: Akatlar, Hasanpaşa, Bahçelievler. Merkez ise Nakkaştepe'de. Nakkaştepe'de pazar hariç haftanın altı günü mezat var. Mezat pazartesi, çarşamba, cuma 09.00'da; salı, perşembe, cumartesi günleri ise 10.30'da başlıyor. Mezata Çiçekçiler Derneği'ne, Esnaf Odası'na üye olanlar katılabiliyor.

YILLIK ÇİÇEK SATIŞLARI

Yıl Yıllık artış (%)

1994: 192.237.828.782 TL.

1995: 400.471.473.564 108

1996: 851.492.501.219 112

1997: 1.852.620.412.308 117

1998: 2,973.923.149.420 60

YILLIK KESME ÇİÇEK ARTIŞI

Yıl Yüzde

1994 34

1995 39

1996 62

1997 74

1998 51