40 milyar TL’lik meyve-sebze tarladan sofraya izlenecek

Ergün, tasarı ile ilgili şu bilgileri verdi:
6 Ocak’ta başlıyor
Türkiye’deki sebze ve meyve ticaretini yeniden düzenlemek amacıyla bakanlığı tarafından hazırlanan tasarının, 6 Ocak 2010’da TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonunda görüşülmeye başlanacak. 20 madde ve 1 geçici maddeden oluşan tasarının, mevcut 552 sayılı ‘Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’yi yürürlükten kaldıracak.
40 milyar TL
Türkiye’de, 2008 yılı sebze üretim miktarının yaklaşık 27.2 milyon ton, meyve üretim miktarının ise yaklaşık 15.6 milyon ton olarak gerçekleştiğini ifade eden Ergün, toptancı hal fiyatları baz alındığında bu miktarlara ilişkin yıllık toplam işlem değerinin yaklaşık 40 milyar lira oldu.
Kayıt dışılık yüzde 70
Sektörde kayıtdışılık oranı yaklaşık yüzde 70’ler civarında. Malların haller üzerinden pazarlanma zorunluluğu da sektörde serbest rekabeti olumsuz yönde etkileyen sorunların başında geliyor. Aynı şekilde rüsum ve komisyon oranları da ticareti zorlaştıracak ve kayıtdışılığı artıracak düzeyde.
Türkiye’de hâlâ müzayede, depolama, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ile laboratuvar ve soğuk hava depoları bulunmayan çok sayıda toptancı hali bulunuyor. Bu nedenle malların yaklaşık yüzde 25’i, tüketim merkezlerine ulaşmadan pazarlama sürecinde zayi oluyor.
Künyesi ibraz edilecek
Başta tüketici konumunda bulunan 72 milyon vatandaş olmak üzere sektörde yer alan tüm tarafların haklarını adil bir şekilde yeniden düzenleyerek, ‘tarladan sofraya kadar güven duygusu’ oluşturmayı amaçladık. Sebze ve meyve satıcılarına getirilecek ‘ürün künyesi’ ibraz etme sorumluluğu ile vatandaş tükettiği sebze ve meyveler hakkında ‘üretim tarihi, üretici, üretildiği yer’ gibi gerekli bilgilere rahatlıkla ulaşabilecek.
Pazar yerleri ve semt pazarlarıyla ilgili yapılacak düzenlemelerle vatandaşları rahatsız eden uygulamalar önlenecek. Düzenleme ile birlikte Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nda oluşturulacak ‘Hal Kayıt Sistemi’nin uygulamaya alınmasıyla sektördeki kayıtdışılık büyük ölçüde önlenecek.

Tasarıda neler var

Sebze ve meyve ticaretinin daha sağlıklı fiziki mekanlarda ve gıda güvenliğine uygun olarak yapılmasını sağlamak amacıyla toptancı hallerinin belli standartlara sahip olarak kurulması, mevcut hallerin de 5 yıl içinde kanunun öngördüğü asgari standartları sağlaması.
Toptancı hale bildirilmek kaydıyla, hal dışında da alım satım yapılabilmesi, böylece, ticarete serbestliğin getirilmesi.
Bakanlık bünyesinde elektronik ortamda merkezi hal kayıt sisteminin kurulması, böylece, alım ve satıma konu malların miktar ve fiyatlarına ulaşılabilmesi, meslek mensuplarının kayıt altına alınabilmesi
Hal içi ve dışı işlem maliyetlerinin azaltılması, bu çerçevede hal içinde ve dışında satılan mallar üzerinden alınan rüsum oranlarının düşürülmesi.
Semt pazarlarının modern bir yapıya kavuşturulması, tüketicilere daha düzenli ve hijyenik ortamda alış veriş imkanı sunulması, belediyelerin, her türlü tedbir için görevli ve yetkili kılınması.
Üreticilerin, kendi ürettikleri malları doğrudan tüketicilere satabilmesi amacıyla, semt pazarlarında toplam satış yeri sayısının en az yüzde 10’unun üreticilere tahsis edilmesi.
Üretici örgütlerinin rüsum ödemeksizin toptancı hal içinde ve dışında toptan olarak vergi mükelleflerine satış yapabilmelerine imkan sağlanması.
Üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla hal hakem heyetlerinin oluşturulması.