3 zararlı alarmı!
Güncelleme Tarihi:
Dünyanın en büyük fındık üreticisi Türkiye’de fındık bahçeleri yeşil kokarca, fındık kurdu ve külleme tehlikesi altında. Türkiye’nin dünya üretimindeki payının yüzde 80’den yüzde 65’e kadar gerilediğine dikkat çeken sektör temsilcileri, “Bu zararlılarla mücadele edilmezse verim ve üretim düşecek. Burada oluşabilecek kayıp 1 milyar doları bulabilir” dedi.
TÜRKİYE denilince akla ilk gelen tarım ürünleri arasında yer alan fındık ile ilgili endişe verici gelişmeler yaşanıyor. Türkiye’nin dünya fındık üretimindeki payı hızla gerilerken, fındık bahçelerinde artan bahçe zararlıları da fındığın üretiminin düşmesine, kalitesinin azalmasına neden oluyor. Fındık ağaçlarının yeşil kokarca, fındık kurdu ve küllemeden dolayı tehlike altında olduğuna dikkat çeken Karadeniz Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı İlyas Edip Sevinç, Türkiye’de fındık üretiminin de düşüşte olduğuna dikkat çekerek, Amerikan bademinin market raflarında daha ön sıralarda yer almaya başladığını söyledi. Eğer önlem alınmazsa 1 milyar dolarlık kaybın ortaya çıkabileceğine vurgu yapan Sevinç, “Ürün varsa fiyat gibi, kalite gibi faktörlerden bahsedebiliriz. Tarımda verim ve üretim artışının artık vazgeçilemez olduğu ve daha fazla kayba tahammül kalmadığını anladığımız günler yaşıyoruz. Fındık, Türkiye’nin ana ihraç kalemlerinden biridir. Domates, patateste üretimi, kaliteyi artırmayı konuşup fındık için konuşmazsak olmaz. Fındık ihracatı tarım ürünleri ihracatının yüzde 10’unu oluşturuyor. Tamamen milli bir ürün. Örneğin ithal girdiler çıktıktan sonra otomotiv ihracatının ülkeye sağladığı 10 yıllık katma değer 23 milyar dolar iken, fındıkta bu değer 21 milyar dolar” dedi.
YÜZDE 40 KAYIP
Fındığın Türkiye için çok değerli bir ürün olduğunu belirten Sevinç, “Bu nedenle zirai mücadele anlamında seferberlik başlattık. Geçen yıl, bazı bölgelerde, başlangıçta tahmin edilen rekolteden yüzde 40-50’ye yakın kayıplar yaşandı. Bahçe zararlıların hem çiçekten meyveye geçiş hem de meyvenin oluşum aşamasında anormal derecede arttı. Maalesef üreticilerimizin çeşitli sebeplerle zararlılarla mücadeleyi yapmamaları ve yapamamaları nedeniyle ciddi verim kayıpları söz konusu oldu. Bu yılki rekolteyi göz önünde bulundurduğumuzda, aynı durum devam ederse 1 milyar dolara yakın gelir kaybı söz konusu” diye konuştu.
Diğer bir tehlikenin de Türkiye’de düşen fındık tüketimi olduğuna dikkat çeken Sevinç, “Amerikan bademi örneği var. Amerika daha iyi pazarlama ve daha iyi üretimi hedef seçti. 2000 yılında 495 bin olan badem üretimini 2017’de 1 milyon 250 bin tona çıkardı. Bizim de fiyat odaklı hiçbir spekülasyon üretmeden çalışmamız lazım. Yoksa ‘Amazon fıstığı’ gibi dünyada değeri bile olmayan bir ürün bizim ülkemizde pazarlanmaya çalışılıyor. Sanayici de tüketici de fındık dışında ürünlere kayar. Türkiye’deki raflarda bademin çok ön plana çıktığını görüyoruz. Türkiye’de yerli ve milli olan fındığın tüketimi düşerken, ithal olan bademin tüketiminin artması düşündürücü” dedi.
VERİM DÜŞÜK
Türkiye’nin, uzun yıllardır dünya fındık üretimi ve ihracatında yüzde 80 payıyla lider konumunda olduğunu söyleyen İstanbul Fındık ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Ali Haydar Gören, “Bu pay yüzde 65’e kadar düştü. Bu payın yüzde 60’a kadar inmesi tehlikesi bulunuyor. Başlattığımız mücadele ile bu payı yeniden yüzde 75’e çıkarabiliriz. Ancak fındık üretiminde rakip ülkelerimiz de yeni politikalar ile fındık üretimini arttırıyor. Türkiye’de dekar başına verim ortalaması 80-90 kilogram. İtalya’da 150-160, Gürcistan’da 180-220, ABD’de ise 260-280 kilogram civarında” diye konuştu.
‘TMO FINDIK SATSIN’ ÖNERİSİ
- TOPRAK Mahsulleri Ofisi’nin (TMO), geçen yıl boyunca yeni hasatla birlikte düşük seyreden fındık fiyatlarının yukarı çekmek amacıyla fındığın kilogramını 14 liradan satın aldığını hatırlatan İlyas Edip Sevinç, şunları söyledi: “TMO’nun elindeki stokları arz etmemesiyle yüzde fabrikalar yüzde 25 kapasiteyle çalışıyor. İşçi alımını da düşürüyorlar. Yeryüzünde hiçbir ürün uluslararası rekabetin dışında düşünülemez. Yaşadığımız döviz krizine rağmen ithal bir ürün olan bademin tüketim artışı dikkat çekiyor. Demek ki konu sadece fiyat değil.”
VERİMİ DÜŞÜRÜYOR
- FINDIK kurdu ve yeşil kokarcanın şu anda fındık ekili 720 bin hektarın yüzde 10’unu tehdit ettiğine vurgu yapan ihracatçılar, “Ancak tüm fındık bahçeleri bu zararlıların etkisinde kalabilir. Bu zararlılar direkt meyve üzerinde etki yaratıyor. Verimi önemli ölçüde düşürüyor. Fındıkta kalite problemi oluşturuyor” dedi.
TÜRKİYE’NİN YILLAR İTİBARİYLE FINDIK İHRACATI
2012-2013................ 1.7
2013-2014................... 1.9
2014-2015............... 2.7
2015-2016.................. 2.2
2016-2017................ 1.8
2017-2018 1.7
SON 24 SAATTE YAŞANANLAR