3.6 milyar dolar ‘Onur Vergisi’
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Mart 04, 2003 01:45
Türkiye'de yabancı asker bulundurma ve yurtdışına asker gönderilmesi tezkeresini kabul etmeyip, ‘‘Meclis'in onurunu kurtaranlar’’a Hükümet'in yanıtı 3.6 milyar dolarlık ek vergi yükü oldu. ABD'den mali destek umudunu şimdilik kesen hükümet, IMF'yle anlaşıp 15.7 katrilyon liralık paket açıkladı.
YURTDIŞINA asker gönderme ve Türkiye'de yabancı asker bulundurmayı içeren tezkerenin TBMM'de kabul edilmemesi vatandaşın karşısına ek vergi yükü sürprizi çıkardı. Meclis'ten tezkereyi geçiremeyen hükümet, Irak nedeniyle ABD'nin yapacağı mali yardım paketinden umudu kesince, dün apar topar toplam 15.7 katrilyon liralık bir gelir ve tasarruf paketi açıkladı. Bugüne kadar vergilerde artış olmayacağı söylenirken, paketin 5.9 katrilyon liralık (3.6 milyar dolar) bölümünü ek Taşıt ve Emlak vergileri ile Kurumlar Vergisi'nde yapılacak artış oluşturdu. Ek vergilere piyasa hemen, ‘‘Onur Vergisi’’ adını taktı.
Başbakan Abdullah Gül'ün, dün Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ve Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış ile düzenlediği basın toplantısında, açıkladığı paket, 5.9 katrilyon liralık yeni gelir yaratıcı önlemler ile toplam 9.8 katrilyon liralık tasarruf önlemlerini içeriyor. Paket içinde, hükümetin daha önce yeni vergi olmayacağı yönündeki beyanlarının aksine, bu yıl için ek vergiler de bulunuyor. Bu yıl için emlak ve motorlu taşıtlardan ek vergi alınacak. 5.9 katrilyonluk gelir arttırıcı tedbirler listesinde otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam, kurum geçici vergi oranının Kurumlar Vergisi oranına yükseltilmesi ve büyükşehir belediyelerinin vergi gelirlerinden aldığı paylarından kesinti de yeralıyor. Harcamalarda tasarrufa yönelmeyi de hedefleyen hükümet, işçilerin bir ikramiyesini ertelemeyi, ilaçta ortalama fiyat uygulamasına geçmeyi planlıyor.
DIŞ ŞOKLARA DAYANIKLIYIZ
Gül, hükümetin 2003 yılı bütçesiyle bu kapsamda öngörülen tedbirlerin IMF ile 4. gözden geçirme çalışmalarının tamamlanması yönünde önemli bir adım oluşturduğunu belirterek şunları söyledi: ‘‘Ancak bunun da ötesinde hükümetimizin ekonomik programının yapısı gereği ekonomimizi geçmiş dönemlere göre dış şoklara karşı daha dayanaklı hale getirdiği de açıktır. Bütün bunları kendi evimizi, ekonomimizi düzene koymak için yapmak zorundayız. Çünkü Türkiye'nin rekabet edebilmesi, Türk ekonomisinin sağlıklı hale getirilebilmesi için kararlı olmak gerekir. TBMM, takvimi çerçevesi içerisinde süratle bütçeyi gerçekleştirecektir. ’’
Hükümetin sadece bu yıl değil, orta vadede kamu borç stoğunun azaltılması, reel faizlerin düşürülmesi ve büyüme ortamını sağlayacak biçimde kamu sektörü faiz dışı fazla hesabını gayri safi milli hasılanın yüzde 6.5'u düzeyinde tutmakta kararlı olduğunu vurguladı. Gül, öngörülenden farklı gelişmeler olduğu takdirde bu hedefin aşağı ve yukarı doğru revize edilebileceğini bildirdi.
Bu arada hükümetin daha önce bu yıl 2.4 katrilyon lira gelir sağlayacağı açıklamasında bulunduğu Vergi Barışı Kanunu'na ilişkin olarak, tabloya farklı bir gelir rakamının konulması da dikkati çekti. IMF'nin söz konusu düzenlemeden 750 trilyon lira dolayında bir kaynak sağlanabileceği yolundaki görüşlerinin ardından, Vergi Barışı'nın bu yılki gelir getirisi tedbirler paketi tablosunda da 750 trilyon lira olarak yeraldı.
5.9 katrilyon ek gelir nereden elde edilecek
10 katrilyonluk Vergi Barışı'ndan beklenen gelir:
750 trilyon TL.
Kurum geçici vergisiyle kurumlar vergisi yükseliyor:
780 trilyon TL.
Vergi istisnaları gözden geçirilecek:
200 trilyon TL.
2003 yılı için ek emlak vergisi alınacak:
650 trilyon TL.
2003 yılı için ek motorlu taşıt vergisi alınacak:
1.1 katrilyon TL.
Kurum bütçelerine özel gelir, özel ödenek kaydına kısmen son verilecek ve harcanamayacak tutar 2003 bütçesine gelir kaydedilecek:
1 katrilyon 440 trilyon TL.
Döner sermaye hasılatından kesinti yüzde 15'e çıkacak ve personel ödemesi sınırlanacak:
250 trilyon TL.
Büyükşehir belediyesi vergi geliri payı kısılacak:
275 trilyon TL.
Otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam (yapılan dahil):
200 trilyon TL.
Kamu taşınmazları yeni anlayışla değerlendirilecek:
200 trilyon TL.
2002 İş Yurtları Hasılatından harcanmayan tutarın yarısının 2003 Bütçe geliri yazılacak:
127 trilyon TL.
9.8 katrilyon liralık tasarruf nasıl yapılacak
Personel ve sağlıktan
545 trilyon kısılacak
Personel açıktan ataması 35 binle sınırlanıyor:
50 trilyon TL.
İşçilerin 1 ikramiyesi erteleniyor:
140 trilyon TL.
İlaç katkı payı memur aylığından kesiliyor:
65 trilyon TL.
Antibiyotik yeni esasa bağlanıyor:
45 trilyon TL.
İlaçta ortalama fiyat uygulaması:
150 trilyon TL.
Ödeme öncesi reçete kontrolü:
50 trilyon TL.
Sarf malzemesinde fiyat birliği:
20 trilyon TL.
Negatif ilaç listesi uygulaması:
25 trilyon TL.
Diğer cari harcamadan
1.184 trilyon kesilecek
M. Savunma Bakanlığı ödeneğinden tasarruf:
450 trilyon TL.
M. Savunma Bakanlığı ödeneğinde ertesi yıla devir:
270 trilyon TL.
3418 sayılı Kanunla yapılan cari harcamadan kesinti:
50 trilyon TL).
Diğer cari ödeneklerinden kesinti:
404 trilyon TL.
Kamudaki dernek ve vakıfların taşıt gideri kesiliyor:
10 trilyon TL.
4.101 trilyonluk
yatırıma fren
Yeni taşıt alınmayacak:
90 trilyon TL.
Yatırım ödeneği harcamaya dönüşmeyecek:
450 trilyon TL.
Yatırım ödeneğin kesilecek ve rasyonalize edilecek:
2.6 katrilyon TL.
Nakdi dış proje kredisinden kesinti yapılacak:
400 trilyon TL.
Ayni dış proje kredisinden kesinti yapılacak:
417 trilyon TL.
Dış proje kullanımı kesintisiyle KDV tasarrufu olacak:
148 trilyon TL.
Yeşil kart kalkıyor
130 trilyon kurtuluyor
Yeşil kartlar sağlık karnesine dönüşecek, yenilenecek:
130 trilyon TL.
Kuruluş transferleri:
217 trilyon TL.
Çiftçinin desteği elinden
gidiyor: 1.4 katrilyon
İhracatta vergi iadesi sistemi düzenlenecek:
294 trilyon TL.
KİT işçisinin 1 ikramiyesi erteleniyor:
44 trilyon TL.
Tarımsal destekleme ödeneği kesiliyor:
73 trilyon TL.
Doğrudan gelir desteği kesiliyor:
1.4 katrilyon TL.
Yatırımları hızlandırma ödeneği kesiliyor:
16 trilyon TL.
Kıbrıs ödeneğinden tasarruf:
50 trilyon TL.
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kısıntısı:
90 trilyon TL.
Maliye ve Hazine transfer kalemlerinden kesinti:
148 trilyon TL.
Kredi ve Yurtlar Kurumu yatırımı kesintisi:
50 trilyon TL.
Kamulaştırma ödeneğinden kesinti:
150 trilyon TL.
Sosyal güvenlik musluğu
1.305 trilyon kısılıyor
EMEKLİ SANDIĞI: 766 trilyon TL.
İlaçta ortalama fiyat başlıyor:
330 trilyon TL.
Antibiyotik reçetesi değişiyor:
45 trilyon TL.
Sarf malzemesi standart ve fiyat birliği:
20 trilyon TL.
Heyet raporuyla ilaç kullanana ihaleli ilaç:
68 trilyon TL.
Negatif ilaç listesine geçiliyor:
20 trilyon TL.
Memur, kesenek oranı yüzde 15'den 16'ya çıkıyor:
146 trilyon TL.
Emekli aylıklarından yüzde 1 sağlık primi kesiliyor:
76 trilyon TL.
Ziraat Bankası'na maaş ödemesi komisyonu verilmeyecek:
61 trilyon TL.
BAĞ-KUR: 350 trilyon TL.
İlaç katılım payı maaştan kesilecek:
30 trilyon TL.
Negatif ilaç listesine geçilecek:
20 trilyon TL.
5 yıl prim ödemeyen sistemden çıkarılacak:
100 trilyon TL.
1479 sayılı Kanun tahsilat oranını yüzde 60'dan 63'e, 2926 sayılı Kanun tahsilat oranını yüzde 50'den 53'e yükselecek:
10 trilyon TL.
Prim tahsilatı takibatı avukatlara verilecek:
85 trilyon TL.
Taksitlendirmeyi ihlal edene icra takibi başlayacak:
90 trilyon TL.
Hastanelerle paket anlaşma:
15 trilyon TL.
SSK: 190 trilyon TL.
Bildirge ve bordrolar birleşip, akıllı form olacak:
45 trilyon TL.
Vergi-SSK beyanları karşılaştırılacak:
20 trilyon TL.
Kamu kurumları işveren bildirimine SSK'dan bakacak:
20 trilyon TL.
TÜRMOB ve DİE işbirliğiyle kaçak işçi tespiti:
5 trilyon TL.
Gönüllü sigortalı primi yüzde 20'den 30'a çıkacak:
100 trilyon TL
Ek vergilerin ilk taksidi mayısta
Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu, ek Motorlu Taşıt ve ek Emlak Vergisi'nin ilk taksidini, mayıs ayında almayı düşündüklerini söyledi.
Arıoğlu, 2003 yılına ait Emlak Vergisi birinci taksidinin Mayıs ayı içinde ödendiğine dikkati çekti. Arıoğlu, ek Emlak ile ek Motorlu Taşıt vergisinin birinci taksidinin de bu dönemde ödenmesinin vatandaş açısından da daha kolay olacağını vurguladı.
Arıoğlu, kurumların geçici vergi oranının da, yeni düzenlemeler çerçevesinde yüzde 25'den 30'a yükseltileceğini ifade etti.
Tezkere ile IMF'nin ilgisi yok
Başbakan Abdullah Gül, bölgede ortaya çıkacak muhtemel gelişmeler karşısında ilave tedbirler alınacağını duyurdu. IMF'nin 4. Gözden Geçirme programının kısa süre içerisinde bitirileceğini belirten Başbakan, tezkere ile bu konunun ayrı tutulması gerektiğine vurgu yaptı. IMF'nin bağımsız bir uluslararası kuruluş olduğunu, tezkere ile ilgili kararı ise TBMM'nin verdiğini ifade eden Başbakan, ‘‘IMF ile tezkere arasında irtibat kurmanın doğru olmadığı kanaatindeyim’’ dedi. Tezkerenin geçmemesi ile Türkiye'ye desteğin gelmeyecek olmasının ekonomiyi zayıflatmayacağı yönündeki soruya ise Gül, olağanüstü durumlar karşısında olağanüstü tedbirlerin gerekirse alınacağını belirterek yanıt verdi.
Başbakan Abdullah Gül'ün, dün Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan, Maliye Bakanı Kemal Unakıtan ve Dışişleri Bakanı Yaşar Yakış ile düzenlediği basın toplantısında, açıkladığı paket, 5.9 katrilyon liralık yeni gelir yaratıcı önlemler ile toplam 9.8 katrilyon liralık tasarruf önlemlerini içeriyor. Paket içinde, hükümetin daha önce yeni vergi olmayacağı yönündeki beyanlarının aksine, bu yıl için ek vergiler de bulunuyor. Bu yıl için emlak ve motorlu taşıtlardan ek vergi alınacak. 5.9 katrilyonluk gelir arttırıcı tedbirler listesinde otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam, kurum geçici vergi oranının Kurumlar Vergisi oranına yükseltilmesi ve büyükşehir belediyelerinin vergi gelirlerinden aldığı paylarından kesinti de yeralıyor. Harcamalarda tasarrufa yönelmeyi de hedefleyen hükümet, işçilerin bir ikramiyesini ertelemeyi, ilaçta ortalama fiyat uygulamasına geçmeyi planlıyor.
DIŞ ŞOKLARA DAYANIKLIYIZ
Gül, hükümetin 2003 yılı bütçesiyle bu kapsamda öngörülen tedbirlerin IMF ile 4. gözden geçirme çalışmalarının tamamlanması yönünde önemli bir adım oluşturduğunu belirterek şunları söyledi: ‘‘Ancak bunun da ötesinde hükümetimizin ekonomik programının yapısı gereği ekonomimizi geçmiş dönemlere göre dış şoklara karşı daha dayanaklı hale getirdiği de açıktır. Bütün bunları kendi evimizi, ekonomimizi düzene koymak için yapmak zorundayız. Çünkü Türkiye'nin rekabet edebilmesi, Türk ekonomisinin sağlıklı hale getirilebilmesi için kararlı olmak gerekir. TBMM, takvimi çerçevesi içerisinde süratle bütçeyi gerçekleştirecektir. ’’
Hükümetin sadece bu yıl değil, orta vadede kamu borç stoğunun azaltılması, reel faizlerin düşürülmesi ve büyüme ortamını sağlayacak biçimde kamu sektörü faiz dışı fazla hesabını gayri safi milli hasılanın yüzde 6.5'u düzeyinde tutmakta kararlı olduğunu vurguladı. Gül, öngörülenden farklı gelişmeler olduğu takdirde bu hedefin aşağı ve yukarı doğru revize edilebileceğini bildirdi.
Bu arada hükümetin daha önce bu yıl 2.4 katrilyon lira gelir sağlayacağı açıklamasında bulunduğu Vergi Barışı Kanunu'na ilişkin olarak, tabloya farklı bir gelir rakamının konulması da dikkati çekti. IMF'nin söz konusu düzenlemeden 750 trilyon lira dolayında bir kaynak sağlanabileceği yolundaki görüşlerinin ardından, Vergi Barışı'nın bu yılki gelir getirisi tedbirler paketi tablosunda da 750 trilyon lira olarak yeraldı.
5.9 katrilyon ek gelir nereden elde edilecek
10 katrilyonluk Vergi Barışı'ndan beklenen gelir:
750 trilyon TL.
Kurum geçici vergisiyle kurumlar vergisi yükseliyor:
780 trilyon TL.
Vergi istisnaları gözden geçirilecek:
200 trilyon TL.
2003 yılı için ek emlak vergisi alınacak:
650 trilyon TL.
2003 yılı için ek motorlu taşıt vergisi alınacak:
1.1 katrilyon TL.
Kurum bütçelerine özel gelir, özel ödenek kaydına kısmen son verilecek ve harcanamayacak tutar 2003 bütçesine gelir kaydedilecek:
1 katrilyon 440 trilyon TL.
Döner sermaye hasılatından kesinti yüzde 15'e çıkacak ve personel ödemesi sınırlanacak:
250 trilyon TL.
Büyükşehir belediyesi vergi geliri payı kısılacak:
275 trilyon TL.
Otoyol ve köprü geçiş ücretlerine zam (yapılan dahil):
200 trilyon TL.
Kamu taşınmazları yeni anlayışla değerlendirilecek:
200 trilyon TL.
2002 İş Yurtları Hasılatından harcanmayan tutarın yarısının 2003 Bütçe geliri yazılacak:
127 trilyon TL.
9.8 katrilyon liralık tasarruf nasıl yapılacak
Personel ve sağlıktan
545 trilyon kısılacak
Personel açıktan ataması 35 binle sınırlanıyor:
50 trilyon TL.
İşçilerin 1 ikramiyesi erteleniyor:
140 trilyon TL.
İlaç katkı payı memur aylığından kesiliyor:
65 trilyon TL.
Antibiyotik yeni esasa bağlanıyor:
45 trilyon TL.
İlaçta ortalama fiyat uygulaması:
150 trilyon TL.
Ödeme öncesi reçete kontrolü:
50 trilyon TL.
Sarf malzemesinde fiyat birliği:
20 trilyon TL.
Negatif ilaç listesi uygulaması:
25 trilyon TL.
Diğer cari harcamadan
1.184 trilyon kesilecek
M. Savunma Bakanlığı ödeneğinden tasarruf:
450 trilyon TL.
M. Savunma Bakanlığı ödeneğinde ertesi yıla devir:
270 trilyon TL.
3418 sayılı Kanunla yapılan cari harcamadan kesinti:
50 trilyon TL).
Diğer cari ödeneklerinden kesinti:
404 trilyon TL.
Kamudaki dernek ve vakıfların taşıt gideri kesiliyor:
10 trilyon TL.
4.101 trilyonluk
yatırıma fren
Yeni taşıt alınmayacak:
90 trilyon TL.
Yatırım ödeneği harcamaya dönüşmeyecek:
450 trilyon TL.
Yatırım ödeneğin kesilecek ve rasyonalize edilecek:
2.6 katrilyon TL.
Nakdi dış proje kredisinden kesinti yapılacak:
400 trilyon TL.
Ayni dış proje kredisinden kesinti yapılacak:
417 trilyon TL.
Dış proje kullanımı kesintisiyle KDV tasarrufu olacak:
148 trilyon TL.
Yeşil kart kalkıyor
130 trilyon kurtuluyor
Yeşil kartlar sağlık karnesine dönüşecek, yenilenecek:
130 trilyon TL.
Kuruluş transferleri:
217 trilyon TL.
Çiftçinin desteği elinden
gidiyor: 1.4 katrilyon
İhracatta vergi iadesi sistemi düzenlenecek:
294 trilyon TL.
KİT işçisinin 1 ikramiyesi erteleniyor:
44 trilyon TL.
Tarımsal destekleme ödeneği kesiliyor:
73 trilyon TL.
Doğrudan gelir desteği kesiliyor:
1.4 katrilyon TL.
Yatırımları hızlandırma ödeneği kesiliyor:
16 trilyon TL.
Kıbrıs ödeneğinden tasarruf:
50 trilyon TL.
Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu kısıntısı:
90 trilyon TL.
Maliye ve Hazine transfer kalemlerinden kesinti:
148 trilyon TL.
Kredi ve Yurtlar Kurumu yatırımı kesintisi:
50 trilyon TL.
Kamulaştırma ödeneğinden kesinti:
150 trilyon TL.
Sosyal güvenlik musluğu
1.305 trilyon kısılıyor
EMEKLİ SANDIĞI: 766 trilyon TL.
İlaçta ortalama fiyat başlıyor:
330 trilyon TL.
Antibiyotik reçetesi değişiyor:
45 trilyon TL.
Sarf malzemesi standart ve fiyat birliği:
20 trilyon TL.
Heyet raporuyla ilaç kullanana ihaleli ilaç:
68 trilyon TL.
Negatif ilaç listesine geçiliyor:
20 trilyon TL.
Memur, kesenek oranı yüzde 15'den 16'ya çıkıyor:
146 trilyon TL.
Emekli aylıklarından yüzde 1 sağlık primi kesiliyor:
76 trilyon TL.
Ziraat Bankası'na maaş ödemesi komisyonu verilmeyecek:
61 trilyon TL.
BAĞ-KUR: 350 trilyon TL.
İlaç katılım payı maaştan kesilecek:
30 trilyon TL.
Negatif ilaç listesine geçilecek:
20 trilyon TL.
5 yıl prim ödemeyen sistemden çıkarılacak:
100 trilyon TL.
1479 sayılı Kanun tahsilat oranını yüzde 60'dan 63'e, 2926 sayılı Kanun tahsilat oranını yüzde 50'den 53'e yükselecek:
10 trilyon TL.
Prim tahsilatı takibatı avukatlara verilecek:
85 trilyon TL.
Taksitlendirmeyi ihlal edene icra takibi başlayacak:
90 trilyon TL.
Hastanelerle paket anlaşma:
15 trilyon TL.
SSK: 190 trilyon TL.
Bildirge ve bordrolar birleşip, akıllı form olacak:
45 trilyon TL.
Vergi-SSK beyanları karşılaştırılacak:
20 trilyon TL.
Kamu kurumları işveren bildirimine SSK'dan bakacak:
20 trilyon TL.
TÜRMOB ve DİE işbirliğiyle kaçak işçi tespiti:
5 trilyon TL.
Gönüllü sigortalı primi yüzde 20'den 30'a çıkacak:
100 trilyon TL
Ek vergilerin ilk taksidi mayısta
Gelirler Genel Müdürü Osman Arıoğlu, ek Motorlu Taşıt ve ek Emlak Vergisi'nin ilk taksidini, mayıs ayında almayı düşündüklerini söyledi.
Arıoğlu, 2003 yılına ait Emlak Vergisi birinci taksidinin Mayıs ayı içinde ödendiğine dikkati çekti. Arıoğlu, ek Emlak ile ek Motorlu Taşıt vergisinin birinci taksidinin de bu dönemde ödenmesinin vatandaş açısından da daha kolay olacağını vurguladı.
Arıoğlu, kurumların geçici vergi oranının da, yeni düzenlemeler çerçevesinde yüzde 25'den 30'a yükseltileceğini ifade etti.
Tezkere ile IMF'nin ilgisi yok
Başbakan Abdullah Gül, bölgede ortaya çıkacak muhtemel gelişmeler karşısında ilave tedbirler alınacağını duyurdu. IMF'nin 4. Gözden Geçirme programının kısa süre içerisinde bitirileceğini belirten Başbakan, tezkere ile bu konunun ayrı tutulması gerektiğine vurgu yaptı. IMF'nin bağımsız bir uluslararası kuruluş olduğunu, tezkere ile ilgili kararı ise TBMM'nin verdiğini ifade eden Başbakan, ‘‘IMF ile tezkere arasında irtibat kurmanın doğru olmadığı kanaatindeyim’’ dedi. Tezkerenin geçmemesi ile Türkiye'ye desteğin gelmeyecek olmasının ekonomiyi zayıflatmayacağı yönündeki soruya ise Gül, olağanüstü durumlar karşısında olağanüstü tedbirlerin gerekirse alınacağını belirterek yanıt verdi.