27 çeyreklik büyüme krizle durdu, kişi başı gelir 10 bin doları aştı
Güncelleme Tarihi:
Oluşturulma Tarihi: Nisan 01, 2009 00:00
Türkiye’nin krizden aldığı büyük darbe 2008 son çeyrek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) küçülmesiyle ortaya çıktı.
Türkiye, geçen yılın son çeyreğinde sabit fiyatlarla yüzde 6.2 küçüldü. Böylece 27 çeyrektir büyüyen Türkiye, küçülmeye 2008’in son çeyreğinde yüzde 6.2 gibi yüksek oranla geçti. Türkiye, 2008’in tamamında ise yüzde 1.1 büyüdü. 2008’de kişi başı gelir 10 bin 436 dolar oldu.
TÜRKİYE’nin krizden aldığı büyük darbe 2008 son çeyrek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyüme oranları ile ortaya çıktı. Türkiye, geçen yılın son çeyreğinde sabit fiyatlarla yüzde 6.2 küçüldü. Böylece 27 çeyrektir büyüyen Türkiye, küçülmeye yüzde 6.2 gibi yüksek oranlı bir daralma ile geçti. Sabit fiyatlarla son çeyrekte imalat sanayi yüzde 10.8, inşaat yüzde 13.4, toptan ve perakende ticaret yüzde 15.4 küçülme yaşadı. Hanehalklarının yurtiçi tüketimi 184 milyar 727 milyon TL’den 172 milyar 948 milyon TL’ye geriledi.
10 bin doları aştık
Türkiye 2008 yılının tamamında ise yüzde 1.1 büyüdü. 2008 yılında kişi başı gelir ise cari fiyatlarla 13 bin 367 YTL, ABD doları cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), GSYH IV. Dönem: Ekim, Kasım, Aralık 2008 verilerini açıkladı. Buna göre; sabit fiyatlarla 2008’in ilk çeyreğinde yüzde 7.3, ikinci çeyreğinde yüzde 2.8, üçüncü çeyreğinde yüzde 1.2 büyüyen Türkiye ekonomisi, son çeyrekte yüzde 6.2 daralma yaşadı. Böylece 27 çeyrektir süren kesintisiz büyüme de son bulurken, son çeyrekte sabit fiyatlarla GSYH 24 milyar 448 milyon TL’ye indi. Cari fiyatlarla ise son çeyrekte yüzde 5.7 büyüyen GSYH 232 milyar 149 milyon TL oldu.
741 milyar dolar
Türkiye ekonomisi 2008’in tamamında ise yüzde 1.1 büyüdü. GSYH sabit fiyatlarla 102 milyar 328 milyon TL olurken, cari fiyatlarla yüzde 12.7 artan GSYH 950 milyar 144 milyon TL (741 milyar 792 dolar) oldu. Türkiye 2007’nin tamamında ise yüzde 4.7 büyümüştü. 2008’de kişi başı gelir ise cari fiyatlarla 13 bin 367 YTL, ABD doları cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı. 2008’in tamamında sabit fiyatlarla imalat sanayi yüzde 0.8 büyürken, inşaat yüzde 7.6, ticaret yüzde 0.9 daralma gördü. Tarımda ise yüzde 4.1 büyüme yaşandı. 2008 yılında bir önceki yıla göre cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi 625 milyar 216 milyon TL’den 693 milyar 831 milyon TL’ye, gıda içki ve tütün harcamaları 160 milyar 2878 milyon TL’den 181 milyar 166 milyon TL’ye, giyim ve ayakkabı harcamaları 38 milyar 985 milyon TL’den 40 milyar 103 milyon TL’ye yükseldi. Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıt harcamaları 119 milyar 516 milyon TL’den 141 milyar 194 milyon TL’ye çıktı. Devletin nihai tüketim harcamaları 2008’de bir önceki yıla kıyasla 107 milyar 815 milyon TL’den 121 milyar 813 milyon TL’ye, mal ve hizmet alımları 48 milyar 214 milyon TL’den 54 milyar 893 milyon TL’ye çıktı. Gayri Safi sabit sermaye oluşumu 184 milyar 118 milyon TL’den 192 milyar 831 milyon TL’ye yükseldi. Kamu sektöründe GSYH 28 milyar 674 milyon TL’den 36 milyar 586 milyon TL’ye, özel sektörde 155 milyar 443 milyon TL’den 156 milyar 244 milyon TL’ye yükseldi.
En hızlı küçülme, sanayi ticaret ve inşaatta
SABİT fiyatlarla son çeyrekte imalat sanayi yüzde 10.8, inşaat yüzde 13.4, toptan ve perakende ticaret yüzde 15.4 küçülme yaşadı. Tarımda yüzde 4.6 büyüme görüldü. Yurtiçi tüketim de son çeyrekte azaldı. Cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi bir önceki çeyreğe göre 184 milyar 727 milyon TL’den 172 milyar 948 milyon TL’ye geriledi. Gıda içki ve tütün harcamaları 47 milyar 840 milyon TL’den 46 milyar 192 milyon TL’ye, giyim ve ayakkabı harcamaları 10 milyar 956 milyon TL’den 8 milyar 856 milyon TL’ye düştü. Devletin nihai tüketim harcamaları son çeyrekte bir önceki çeyreğe kıyasla 30 milyar 516 milyon TL’den 36 milyar 944 milyon TL’ye, mal ve hizmet alımları 13 milyar 377 milyon TL’den 20 milyar 44 milyon TL’ye çıktı. Gayri Safi sabit sermaye oluşumu 47 milyar 506 milyon TL’den 45 milyar 229 milyon TL’ye indi. Kamu sektöründe GSYH 9 milyar 389 milyon TL’den 10 milyar 983 milyon TL’ye çıkarken, özel sektörde 38 milyar 117 milyon TL’den 34 milyar 246 milyon TL’ye indi.
SEDEFED: Endişe verici
SEKTÖREL Dernekler Federasyonu (SEDEFED) Başkanı Çetin Nuhoğlu: "Hükümetin gündemi ne yazık ki yerel seçimler ile o kadar meşguldü ki zamanında alınmayan tedbirler ekonomimizde kapatılması çok zor yaralar açtı. Büyüme ile ilgili endişe verici rakamlar, orta vadede işsizliğin de habercisidir."
İTO: İç talebi artıralım büyümeye geçelim
İSTANBUL Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş: "Bu rakamlar da göstermiştir ki, Türkiye’de krizin en az ölçüde hissedilebilmesi için iç talebi canlandırmaya yönelik tedbirlere devam edilmesi lazımdır. Türkiye’de krizin en az ölçüde hissedilebilmesi için iç talebi canlandırmaya yönelik tedbirlere devam edilmeli."
TÜİK’ten kafa karıştıran düzeltme
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2007 ve 2008’in ilk 3 çeyreğinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) rakamlarını revize etti.
2007 yılı için sabit rakamlarla daha önce revize edilerek yüzde 4.5’den yüzde 4.6’ya yükseltilen GSYH rakamı, tekrar revize edilerek yüzde 4.7 olarak belirlendi.
2007 birinci dönemi için yüzde 7.6 olarak belirlenen GSYH rakamı yüzde 8.1’e yükselirken, aynı yılın ikinci dönemi için büyüme yüzde 4’den yüzde 3.8’e, üçüncü dönemi için de yüzde 3.4’den yüzde 3.2’ye çekildi. 2007’nin son çeyreği için GSYH rakamı yüzde 3.4’den yüzde 4.2’ye yükseltildi.
TÜİK, 2008 yılının dönemler itibarıyla GSYH rakamlarının tümünü yukarı yönlü revize etti. Buna göre, GSYH oranları geçen yılın birinci döneminde yüzde 6.7’den yüzde 7.3’e, ikinci dönemi için yüzde 2.3’den yüzde 2.8’e, 3. dönemi için de yüzde 0.5’den yüzde 1.2’ye çıkarıldı.
Revize sonrası cari fiyatlarla 853 milyar 636 milyon lira olan 2007 GSYH’si 843 milyar 178 milyon liraya çekildi. Aynı rakam sabit fiyatlarla 101 milyar 208 milyon liradan 101 milyar 255 milyon liraya yükseldi. Bu nedenle sabit fiyatlarla büyüme yüzde 4.6’dan yüzde 4.7’ye çıktı.
Bugünkü kurla kişi başına gelir 8 bin dolara iniyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) kişi başına milli geliri, döviz cinsinden de 2008 yılı için yıllık ortalama dolar kurunu 1.2809 TL alarak yaptığı hesap üzerinden, 10 bin 436 dolar olarak açıkladı. Böylece Türkiye’de kişi başına milli gelirde, bir ilk yakalanarak, 10 bin doların üzerine çıkıldı.
Ancak 2008’in son çeyreğinden itibaren kendini hissettiren ve derinleşen küresel krize bağlı olarak döviz kurlarında Türk Lirası’na karşı çok ciddi bir sıçrama yaşandı. Dolar, 2008’i 1.5292 TL’den kapattı. Bu kapanış kuru üzerinden kişi başı milli gelir, 10 bin doların altında, 8 bin 741 dolar ediyor.
Merkez Bankası dün açıkladığı dolar döviz satış kuru olan 1.6762 TL dikkate alındığında, kişi başına milli gelir 8 bin liranın hemen altında 7 bin 974 dolar olarak hesaplanıyor.
2009 hedefi yüzde 1’in altı olabilir
2008 son çeyreğindeki rekor küçülme ekonomik hedeflerde yıl yarılanmadan revizyonu zorunlu kıldı. Ekonomi kurmayları 2009 yılı büyüme öngörüsünün yüzde 4’ten yüzde 1 veya altına çekilmesi, faiz dışı fazla hedefinin de yüzde 3’ten küçük tutulması gerektiğini düşünüyor. Hazine yetkilileri "Şu anda Hazine, Maliye ve DPT bütçe revizyonu için zaten çalışıyor. 2008 rakamları belli oldu, yüzde 1.1 olarak açıklandı. Dolayısıyla 2009 büyüme hedefi için yüzde 1 veya biraz altı bir rakam belirlenebilir" dedi.
TÜRKİYE’nin krizden aldığı büyük darbe 2008 son çeyrek Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyüme oranları ile ortaya çıktı. Türkiye, geçen yılın son çeyreğinde sabit fiyatlarla yüzde 6.2 küçüldü. Böylece 27 çeyrektir büyüyen Türkiye, küçülmeye yüzde 6.2 gibi yüksek oranlı bir daralma ile geçti. Sabit fiyatlarla son çeyrekte imalat sanayi yüzde 10.8, inşaat yüzde 13.4, toptan ve perakende ticaret yüzde 15.4 küçülme yaşadı. Hanehalklarının yurtiçi tüketimi 184 milyar 727 milyon TL’den 172 milyar 948 milyon TL’ye geriledi.
10 bin doları aştık
Türkiye 2008 yılının tamamında ise yüzde 1.1 büyüdü. 2008 yılında kişi başı gelir ise cari fiyatlarla 13 bin 367 YTL, ABD doları cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), GSYH IV. Dönem: Ekim, Kasım, Aralık 2008 verilerini açıkladı. Buna göre; sabit fiyatlarla 2008’in ilk çeyreğinde yüzde 7.3, ikinci çeyreğinde yüzde 2.8, üçüncü çeyreğinde yüzde 1.2 büyüyen Türkiye ekonomisi, son çeyrekte yüzde 6.2 daralma yaşadı. Böylece 27 çeyrektir süren kesintisiz büyüme de son bulurken, son çeyrekte sabit fiyatlarla GSYH 24 milyar 448 milyon TL’ye indi. Cari fiyatlarla ise son çeyrekte yüzde 5.7 büyüyen GSYH 232 milyar 149 milyon TL oldu.
741 milyar dolar
Türkiye ekonomisi 2008’in tamamında ise yüzde 1.1 büyüdü. GSYH sabit fiyatlarla 102 milyar 328 milyon TL olurken, cari fiyatlarla yüzde 12.7 artan GSYH 950 milyar 144 milyon TL (741 milyar 792 dolar) oldu. Türkiye 2007’nin tamamında ise yüzde 4.7 büyümüştü. 2008’de kişi başı gelir ise cari fiyatlarla 13 bin 367 YTL, ABD doları cinsinden 10 bin 436 dolar olarak hesaplandı. 2008’in tamamında sabit fiyatlarla imalat sanayi yüzde 0.8 büyürken, inşaat yüzde 7.6, ticaret yüzde 0.9 daralma gördü. Tarımda ise yüzde 4.1 büyüme yaşandı. 2008 yılında bir önceki yıla göre cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi 625 milyar 216 milyon TL’den 693 milyar 831 milyon TL’ye, gıda içki ve tütün harcamaları 160 milyar 2878 milyon TL’den 181 milyar 166 milyon TL’ye, giyim ve ayakkabı harcamaları 38 milyar 985 milyon TL’den 40 milyar 103 milyon TL’ye yükseldi. Konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıt harcamaları 119 milyar 516 milyon TL’den 141 milyar 194 milyon TL’ye çıktı. Devletin nihai tüketim harcamaları 2008’de bir önceki yıla kıyasla 107 milyar 815 milyon TL’den 121 milyar 813 milyon TL’ye, mal ve hizmet alımları 48 milyar 214 milyon TL’den 54 milyar 893 milyon TL’ye çıktı. Gayri Safi sabit sermaye oluşumu 184 milyar 118 milyon TL’den 192 milyar 831 milyon TL’ye yükseldi. Kamu sektöründe GSYH 28 milyar 674 milyon TL’den 36 milyar 586 milyon TL’ye, özel sektörde 155 milyar 443 milyon TL’den 156 milyar 244 milyon TL’ye yükseldi.
En hızlı küçülme, sanayi ticaret ve inşaatta
SABİT fiyatlarla son çeyrekte imalat sanayi yüzde 10.8, inşaat yüzde 13.4, toptan ve perakende ticaret yüzde 15.4 küçülme yaşadı. Tarımda yüzde 4.6 büyüme görüldü. Yurtiçi tüketim de son çeyrekte azaldı. Cari fiyatlarla hanehalklarının yurtiçi tüketimi bir önceki çeyreğe göre 184 milyar 727 milyon TL’den 172 milyar 948 milyon TL’ye geriledi. Gıda içki ve tütün harcamaları 47 milyar 840 milyon TL’den 46 milyar 192 milyon TL’ye, giyim ve ayakkabı harcamaları 10 milyar 956 milyon TL’den 8 milyar 856 milyon TL’ye düştü. Devletin nihai tüketim harcamaları son çeyrekte bir önceki çeyreğe kıyasla 30 milyar 516 milyon TL’den 36 milyar 944 milyon TL’ye, mal ve hizmet alımları 13 milyar 377 milyon TL’den 20 milyar 44 milyon TL’ye çıktı. Gayri Safi sabit sermaye oluşumu 47 milyar 506 milyon TL’den 45 milyar 229 milyon TL’ye indi. Kamu sektöründe GSYH 9 milyar 389 milyon TL’den 10 milyar 983 milyon TL’ye çıkarken, özel sektörde 38 milyar 117 milyon TL’den 34 milyar 246 milyon TL’ye indi.
SEDEFED: Endişe verici
SEKTÖREL Dernekler Federasyonu (SEDEFED) Başkanı Çetin Nuhoğlu: "Hükümetin gündemi ne yazık ki yerel seçimler ile o kadar meşguldü ki zamanında alınmayan tedbirler ekonomimizde kapatılması çok zor yaralar açtı. Büyüme ile ilgili endişe verici rakamlar, orta vadede işsizliğin de habercisidir."
İTO: İç talebi artıralım büyümeye geçelim
İSTANBUL Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Yalçıntaş: "Bu rakamlar da göstermiştir ki, Türkiye’de krizin en az ölçüde hissedilebilmesi için iç talebi canlandırmaya yönelik tedbirlere devam edilmesi lazımdır. Türkiye’de krizin en az ölçüde hissedilebilmesi için iç talebi canlandırmaya yönelik tedbirlere devam edilmeli."
TÜİK’ten kafa karıştıran düzeltme
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2007 ve 2008’in ilk 3 çeyreğinin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) rakamlarını revize etti.
2007 yılı için sabit rakamlarla daha önce revize edilerek yüzde 4.5’den yüzde 4.6’ya yükseltilen GSYH rakamı, tekrar revize edilerek yüzde 4.7 olarak belirlendi.
2007 birinci dönemi için yüzde 7.6 olarak belirlenen GSYH rakamı yüzde 8.1’e yükselirken, aynı yılın ikinci dönemi için büyüme yüzde 4’den yüzde 3.8’e, üçüncü dönemi için de yüzde 3.4’den yüzde 3.2’ye çekildi. 2007’nin son çeyreği için GSYH rakamı yüzde 3.4’den yüzde 4.2’ye yükseltildi.
TÜİK, 2008 yılının dönemler itibarıyla GSYH rakamlarının tümünü yukarı yönlü revize etti. Buna göre, GSYH oranları geçen yılın birinci döneminde yüzde 6.7’den yüzde 7.3’e, ikinci dönemi için yüzde 2.3’den yüzde 2.8’e, 3. dönemi için de yüzde 0.5’den yüzde 1.2’ye çıkarıldı.
Revize sonrası cari fiyatlarla 853 milyar 636 milyon lira olan 2007 GSYH’si 843 milyar 178 milyon liraya çekildi. Aynı rakam sabit fiyatlarla 101 milyar 208 milyon liradan 101 milyar 255 milyon liraya yükseldi. Bu nedenle sabit fiyatlarla büyüme yüzde 4.6’dan yüzde 4.7’ye çıktı.
Bugünkü kurla kişi başına gelir 8 bin dolara iniyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) kişi başına milli geliri, döviz cinsinden de 2008 yılı için yıllık ortalama dolar kurunu 1.2809 TL alarak yaptığı hesap üzerinden, 10 bin 436 dolar olarak açıkladı. Böylece Türkiye’de kişi başına milli gelirde, bir ilk yakalanarak, 10 bin doların üzerine çıkıldı.
Ancak 2008’in son çeyreğinden itibaren kendini hissettiren ve derinleşen küresel krize bağlı olarak döviz kurlarında Türk Lirası’na karşı çok ciddi bir sıçrama yaşandı. Dolar, 2008’i 1.5292 TL’den kapattı. Bu kapanış kuru üzerinden kişi başı milli gelir, 10 bin doların altında, 8 bin 741 dolar ediyor.
Merkez Bankası dün açıkladığı dolar döviz satış kuru olan 1.6762 TL dikkate alındığında, kişi başına milli gelir 8 bin liranın hemen altında 7 bin 974 dolar olarak hesaplanıyor.
2009 hedefi yüzde 1’in altı olabilir
2008 son çeyreğindeki rekor küçülme ekonomik hedeflerde yıl yarılanmadan revizyonu zorunlu kıldı. Ekonomi kurmayları 2009 yılı büyüme öngörüsünün yüzde 4’ten yüzde 1 veya altına çekilmesi, faiz dışı fazla hedefinin de yüzde 3’ten küçük tutulması gerektiğini düşünüyor. Hazine yetkilileri "Şu anda Hazine, Maliye ve DPT bütçe revizyonu için zaten çalışıyor. 2008 rakamları belli oldu, yüzde 1.1 olarak açıklandı. Dolayısıyla 2009 büyüme hedefi için yüzde 1 veya biraz altı bir rakam belirlenebilir" dedi.