25 dakikalık kavgaya 30 saat alarm durumu

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında önceki sabah 25 dakikalık sürede gerçekleşen kavganın yarattığı ekonomik kriz yüzünden, hükümet, IMF ve bürokratlar 30 saat süren alarm durumu yaşadı. IMF Birinci Başkan yardımcısı Fischer'in önceki akşam 19.00'da Ecevit'le görüşmesiyle başlayan alarm durumu, dün bütün gün sürdü.

Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit arasında önceki sabah MGK toplantısında 25 dakikalık sürede yaşanan kavga, hükümet, IMF ve bürokratlarda dün akşam saatlerine kadar süren bir alarm durumu yaşattı. Türkiye'yi sarsan kriz gecesi, önceki akşam saat 19.00'da Başbakan Bülent Ecevit'in Uluslararası Para Fonu (IMF) Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer başkanlığındaki heyeti kabuluyle başladı. Arkasından IMF ekibi, Devlet Bakanı Recep Önal'ın ev sahipliğinde, ekonomi bürokratlarının da katıldığı 7 saat süren yemekte krizi atlatma formüllerini tartıştı. IMF ile görüşmeler dün akşam saatlerine kadar uzadı.

Merkez Bankası Sosyal Tesisleri'nde biraraya getiren akşam yemeği tam yedi saat sürdü. Akşam 20.00 sularında başlayan yemek, sabaha karşı 03.00'de sona erdi.

Yemekli toplantının ağırlıklı gündem maddesini, dünkü Hazine ihalesini en az hasarla atlatma konusunda formül arayışları oluştururken; ekonomi bürokratları, IMF Başkan Yardımcısı Stanley Fischer ile Avrupa Bölüm Başkanı Michael Deppler'a iki önemli eleştiri getirdi.

Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel'in, Fischer onuruna verdiği yemeğe, Devlet Bakanı Recep Önal, Deppler, IMF Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli, Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp'in yanısıra, iki kurumun üst düzey bürokratları katıldı.

İki ayrı masanın düzenlendiği yemek yoğun bir geliş-gidiş trafiği altında geçti. Yemek sürerken, Demiralp, Erçel ve Temizel'in birara başbakanlığa geçerek tekrar geri döndüler.

Fischer ile Deppler'ın, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile Başbakan Bülent Ecevit kavgasıyla tırmanan siyasi kriz hakkında özel bir yorum yapmadıkları, ancak bu krizin ekonomik göstergelere yansıması üzerine yoğunlaştıkları öğrenildi. Sohbet sırasında, Fischer'ın bir ara devalüasyonun gerekebileceğinden sözetmesine karşın, bürokratlar buna karşı çıkarak, hükümetin gündeminde böyle bir konunun olmadığını söylediler.

Ekonomi bürokratları, Fischer ile Deppler'a uygulanan ekonomik program konusunda iki önemli eleştiri getirdiler:

Ek Rezerv daha önce gelmeliydi:

Bu programın Ek Rezerv kolaylığı ile desteklenmesi gerektiğini biz Kasım krizinden çok önce önermiştik. Siz de bize, ‘‘gerekirse olabilir’’ demiştiniz. Ama bunun gerekmeden ve kriz çıkmadan gelmese gerekiyordu.

Bankacılık iyileşmeden program zor yürür:

Mali sektörde bir rehabilitasyon yapılıp tamamlanmadan, böyle bir ekonomik programın uygulanmasının sakıncalarına dikkat çekmiştik. Ama buna da yeterince özen gösterilmedi. Ve beklenen zorluklarla karşılaşıldı. Fischer ile Deppler'ın bu iki eleştiriye hak veren bir yaklaşım sergiledikleri öğrenildi.

Yemekte, krizle çıkan 5 milyar dolar ile yükselen faizlerin maliyetinin, ekonomik program hedeflerinde bir değişiklik yapmayı gerektirebileceği üzerinde de duruldu. Bu konu tartışılırken, ekonomi bürokratları, ‘‘Biz bu yıla da zaten farklı bir parametreyle başladık. Kasım krizi patladığında bütçe Melcis'teydi. Hedeflerde bir değişiklik yapmadık Ama mümkün olduğunca yaklaşmaya çalıştık. Şimdi de yapılması gereken o’’ dediler.

Döviz çıkışının tamamen güven psikolojisiyle ilgili olduğu tartışılan toplantıda, ‘‘Yatırımcı, gitmesine neden olan psikolojiden kurtulduğu zaman, tam tersi iişlem yaparak aldığı dövizi satabilir. Bunu zorla yaptıracak birşey uygulamak mümkün değil. Dolayısıyla, güven ortamının tazelenmesi önemli’’ yaklaşımı sergilendi.

DÜNKÜ TRAFİK

Hükümet, uzun süren kriz yemeğinin sabahına da hızlı başladı. Türkiye'de bulunan IMF Birinci Başkan Yardımcısı Stanley Fischer, Avrupa Sorumlusu Michael Deppler ve Türkiye Masası Şefi Carlo Cottarelli Başbakan Bülent Ecevit ile 40 dakika süren bir görüşme yaptı. Görüşmeye Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan ile Merkez Bankası Başkanı Gazi Erçel de katıldı.

Önal: Hazine tıkır tıkır öder

Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Recep Önal, Hazine'nin rahat olduğunu ve borçlarını, ‘‘tıkır tıkır’’ ödeyeceğini açıkladı. Önal, MGK'da yaşanan kriz sonrasında Merkez Bankası'ndan 5 milyar dolara yakın döviz çıkışı yaşandığı iddialarını yalanladı. Önal, ‘‘Bizim hesaplarımızda böyle bir para çıkışı görünmüyor’’ dedi. Enflasyon ile mücadelenin devam edeceğini kaydeden Önal, lobicilerin çabalarının sonuç vermeyeceğini bildirdi. Ekonomide yüzde 100 matematik hesabı yapılamayacağını belirten Önal, şunları söyledi: ‘‘Birinci sorun dış açıklardı, onu bu yıl hallediyoruz. İkinci sorun ise Temmuz'da esnek kura geçilmesi. Merkez Bankası yasasını değiştireceğiz. Merkez Bankası'nın eline piyasayı düzenleyebilmesi için yeni enstrümanlar vereceğiz. Bunu erken gerçekleştirmenin hesabını yapıyoruz. Paniğe kapılmadan yürümeliyiz.’’

Temel sorunun siyasi istikrar olduğunu, bununda elbirliğiyle sağlanması gerektiğini anlatan Önal, istikrar programının ikinci yılında çok daha büyük destek aldığını anımsattı. Hazine'nin borçlanma ihalesini yeni bir yöntemle gerçekleştirdiğini kaydeden Önal, ‘‘Bu da Hazine'nin rahatlığını gösterir. Hazine borçlarını tıkır tıkır ödeyecektir’’ dedi.

Demiralp: Devalüasyon yok

Hazine Müsteşarı Selçuk Demiralp, ortaya çıkan siyasi krizin ardından bir devalüasyonun sözkonusu olmadığını söyledi. Demiralp, Reuters'a yaptığı açıklamada Uluslararası Para Fonu (IMF) ile görüşmelerin sürdüğünü belirterek, ‘‘Piyasa koşullarına göre hareket edeceğiz. Piyasaları görüp, karşılıklı oturup konuşacağız’’ dedi.