2. yarı umudu

İŞ dünyasının önde gelen isimlerini buluşturan “Uludağ Ekonomi Zirvesi” başladı. Capital, Ekonomist ve Start Up dergileri tarafından bu yıl 8’incisi düzenlenen zirveye iş dünyasının beklentileri damga vurdu. İş dünyası temsilcileri, “Seçim sonrasında piyasaların tekrar normalizasyona gireceğini öngörüyoruz. 2019’un ikinci yarısı itibariyle de bu daha belirgin bir şekilde hissedilecek ve tekrar büyümeye başlayacağız” mesajı verdi. Capital, Ekonomist ve Start Up Dergileri Yayın Direktörü Rauf Ateş, zirveye bir çok ülkeden katılım olduğunu belirtti. Zirvede konuşan işinsanları şu mesajları verdi:

KATMA DEĞERLİ YATIRIM: Şölen Grubu CEO’su Elif Çoban, grup olarak kazançlarını inovasyon temelli yatırımlara yönelttiğini belirtti. Yüzden fazla ülkeye ihracat yaptıklarını anlatan Çoban, 2018 yılının çok yorucu ve zor bir yıl olmasına rağmen yüzde 46 büyümeyi yakaladıklarını anlattı. Rekabetin yoğun olduğu atıştırmalık sektöründe başarılarındaki temel faktörün, katma değerli yatırımlar olduğunu ve iki büyük Ar-Ge merkezine sahip olduklarını söyleyen Çoban, buralarda yeni patentler geliştirmeye önem verdiklerini anlattı. Son 10 yıldır fikri ve sınai haklar anlamında hukuk alanında önemli yatırım yaptıklarını söyleyen Çoban, sahip olunan ürünlere ve markalara sahip çıkmak için bunun çok önemli olduğunu ifade etti. 72 milyar dolarlık sektöre 20 tane Avrupa ve Kuzey Amerika ülkesinin yüzde 80 hakim olduğunu söyleyen Çoban, Türkiye’nin şu anda yüzde 0.5 bu pazarda yer aldığını ve bu oranı gelecekte artıracaklarını aktardı.

DIŞ PAZARLARA YÖNELDİK: Kibar Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ali Kibar ise iç pazardaki volatilite sonrası olan pazar darlığı sonrası hızlı bir biçimde dış pazarlara yöneldiklerini anlattı. Grup olarak yüzde 60 civarında ihracat hacmine sahip olduklarını belirten Kibar, seçim sonrasında piyasaların tekrar normalizasyona gireceğini öngördüğünü ifade ederek, senenin ikinci yarısından itibaren yeniden büyümeye geçileceğini söyledi. Gelişmiş pazarların daha istikrarlı olduğunu söyleyen Kibar, buralara girmenin önemli fırsatlar yarattığını aktardı. “Asya pazarları, özellikle Japonya zor gibi görünüyor ama ihracatçılarımız bu pazarlara daha fazla kafa yormalı” diye konuştu. Çin ve Hindistan gibi büyüyen ülkelerde çok büyük fırsatlar olduğunu belirten Kibar, “Hindistan’ın batısından doğu-

suna bir malı karadan ulaştırmak iki buçuk gün sürüyor. Bizim burdan deniz yoluyla ulaşımımız daha kısa” dedi.

ESKİ RAKAMLARI YAKALARIZ: Limak Holding Onursal Başkanı Nihat Özdemir ise 2018’in Ağustos ayında yaşananların ardından hükümetin başlattığı Yeni Ekonomik Program’a tüm aktörlerin uyması durumunda yeniden eski büyüme oranlarına yaklaşılacağını söyledi. İlk çeyrekte bu programda öngörülen rakamlara ulaşıldığını söyleyen Özdemir, yıl sonuna kadar da bu trendin devam etmesi beklentisinde olduğunu belirtti. Yurtdışında yeni havalimanlarını inşa edip oralarda kalıcı olmayı hedeflemeyi belirten Özdemir, bu havalimanlarını işletmenin de çok önemli olduğunu aktardı. Özdemir, dünyanın her ülkesinde bir Türk yatırımcısıyla karşılaşılabileceğini söyleyerek “Türkiye’ye güveniyoruz. 2019’un ikinci yarısından itibaren iyi günlerin geleceğine inanıyorum” diye konuştu.

BİLGİ SERMAYESİ GÜÇLÜ: TAV Holding CEO’su Sani Şener de, yurtıdışına gidecek yatırımlara tavsiyelerde bulundu. Şener, “‘Ben herşeyi yaparım’ diye giderseniz sizi kabul etmiyorlar. Hırslarınız yeteneklerinize uymuyorsa uğraşmayın. Bilgi sermayesi çok güçlü bir sermaye. Biz bununla bu günlere gelebildik” dedi. Uluslarararası şirket ve global şirket arasındaki farka dikkat çeken Şener, “Havalimanı işletme şirketlerimizi ve hizmet şirketlerimizi topladığımızda 76 ülkede faaliyet gösteriyoruz. Bu şirketlerimizin hepsi otonom yönetilir. Karar mekanizmalarında ise bazen otonomi otoriteye yani bize üstün geliyor, bazen de tam tersi oluyor. İhtilaf durumunda da devreye ben giriyorum” diye konuştu.

MAVİ YAKALI KAVRAMINI KALDIRDIK: Koç Holding İnsan Kaynakları Direktörü Özgür Burak Akkol, ise holding bünyesinde mavi yaka kavramını kaldırdıklarını söyledi. Çalışan memnuniyeti ve bağlılığının kendileri için çok önemli olduğunu kaydeden Akkol, “Beyaz yakalılar neye ulaşıyorsa, mavi yakalılar da bu imkanlara ulaşabiliyor. Gelişim ve eğitim programları çok önemli. 100’e yakın liderlik sınıfı eğitimimiz var” dedi. Akkol, “Geçmişe göre daha hızlı ve daha uzun yaşayan kuşaklar oluştu. Z kuşağı daha fazla insanla tanışmak, daha fazla deneyim yaşamak istiyor. Koç topluluğunun yaş ortalaması 34. Bu kuşak unvanlara önem verdiği için 20 bin çalışanımızın unvanını değiştirdik. Artık çalışanlarımız yan haklarını kendileri belirliyor. Bu kuşak daha fazla deneyim yaşamak istediği için rotasyon sistemini işletiyoruz” ifadelerini kullandı.

PETROLLE YAŞAMAYA DEVAM

ZİRVENİN ilk oturumunda enerjide yeni dengeler tartışıldı. Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, küresel LNG üretiminin giderek arttığını ve Türkiye’nin eline büyük bir fırsat geçtiğini söyledi. Birol, “Şimdi, Türkiye’nin çok yakın zamanda Rusya ile olan uzun dönemli gaz kontratları müzakere edilecek. Eskiden, elimizde fazla imkan yoktu. Güzel adımlar attık, LNG altyapısını kuruyoruz. Bununla birlikte artık gazda ciddi pazarlık edip, fiyatları düşürebiliriz” dedi. Birol, dünyada özellikle elektrikli otomobillerin üretilmesiyle birlikte, “Petrolün sonuna mı geldik” sorusunun sorulmaya başladığını ama bu iki konunun birbiriyle ilgisinin bulunmadığını belirtti. Dünyada petrol tüketiminin çok büyük bir bölümününün petrokimya, taşımacılık ve havacılık sektörlerinde olduğunu söyleyen Birol, petrokimya sektörünün hayatımızın içinde pek çok alanda bulunduğunu anlattı. “En azından birkaç on yıl daha petrolle birlikte yaşayacağız” diyen Birol, doğalgazda da Türkiye’nin önünde büyük fırsatlar olduğunu söyledi. Birol, yenilenebilir enerji konusunda yatırımların artırılması gerektiğini ifade ederek, sürdürülebilir bir finansman oluşturulabilirse bu sayede enerji güvenliğimiz ve cari açığımızın da azalacağını söyledi.

‘TÜRKİYE’YE SERMAYE AKIMI DEVAM EDİYOR’

ZİRVEDE, “Büyüme dostu bankacılık” panelinde moderatörlük yapan Türkiye Bankalar Birliği Başkanı ve Ziraat Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın son gelişmelere değindi. 2008’de gelişmiş ülkeler kaynaklı bir kriz yaşandığını söyleyen Aydın, “Bu krizi yönetmek adına gelişmiş ülkeler, olağandışı önlemler aldılar. Bankalarını kamulaştırdılar. Kötü aktiflerini aldılar. Bize ‘kitaplarda yapmayın’ dedikleri her şeyi gördük” dedi. Türkiye’ye sermaye akımının sürdüğünün de altını çizen Aydın, son dönemde reel sektörü ayakta tutmak için ciddi önlemler aldıklarını kaydetti. Aydın, şunları söyledi: “Olağandışı durumlar yaşıyoruz. Yaşadığımız bir takım sıkıntılar var. Daha gelişmiş ekonomilerde meşru kabul edilen düzenlemelerde, bizde biraz fazla dedikodu çevrilmesinin sıkıntılarını yaşıyoruz. Her şey bilançodan ibaret de değil. Türkiye’de insanlar ölmüşlerinin borçlarını ödüyor. Bilanço kadar insanların davranışları, o ilin durumu da önemli. Sadece batılı normlara göre ‘Notunuz şuraya indi’ demek haksızlık oluyor.”

TURŞUSUNU MU KURACAKLAR

SANKO Holding Onursal Başkanı Abdülkadir Konukoğlu da, kolay kolay Türk sanayine birşey olmayacağını ve bankalarla işbirliğinin devam etmesi gerektiğini belirtti. Konukoğlu, “Banka napacak parayı, turşusunu mu kuracak. Eninde sonunda verecekler. Bankalar çok büyük destek verdi. Bugünler geçecek” dedi.

HSBC CEO’su Selim Kervancı ise; “Yabancı meslektaşlarımızla konuşurken Türkiye’nin dinamiklerinin farklı olduğunu söylüyoruz. İnanmayanlar Türkiye’ye geldikten kısa bir süre sonra bize hak veriyor. Kredi mevduat oranımız %116. Yani topladığımız 100 TL’lik mevduata karşı 116 TL kredi vermiş Türkiye bankacılık sistemi. Yapılması gerekenlerden biri güven ilişkisinin tesis edilmesi” diye konuştu.

Zorlu Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Zorlu ise; “Sanayici ile bankaların iş birliği çok önemli. Birlik ve beraberlik içinde birbirimize inanarak tüm güçlükleri aşabiliriz” dedi.