12 milyar dolarlık Avrupa futbol pazarı çıkış arıyor

NAKLEN yayın ihalesi sonrasında Türkiye'de Süper Lig'deki en büyük kulüpler bile gelir azalması tartışması yaparken, Avrupa'da da birçok ünlü kulüp bozulan mali yapı sorunu yaşıyor. Avrupa'da birinci liglerde yer alan yaklaşık 400 futbol kulübünün çoğu gelirlerini artırmak için tek yol olarak Şampiyonlar Ligi ve UEFA Kupası'na girip başarı elde etmeyi görüyor. Bu sayede isimlerini marka haline getirip, perakende alanında gelir elde etmeyi amaçlıyor. Bunu yapamayanların hem kulüp, hem ülke nezdinde futbolları geriliyor.

İTALYA KAN KAYBEDİYOR

İngiliz araştırma şirketi Deloitte Touche'ye göre 2002'de futbol endüstrisinin 1.4 milyar dolarlık gelir elde ettiği İtalya Birinci Ligi kulüplerinin kaybı 485 milyon dolar oldu. 2003'te ise bu kaybın 360 milyon dolar olduğu belirtiliyor. İngiltere'de ise Priemier Ligi'nde yer alan 20 takımdan sadece 5'i sezonu kár elde ederek kapattı.

Futbolun popülaritesi dünyada hızla artarken elde edilen gelirlerde yaşanan düşüş futbol otoritelerini düşündürüyor. Businessweek Dergisi de "Futbol kurtarılabilecek mi" başlığı altında konuyu inceledi. Son yıllarda Avrupa kulüpleri bir sezonda ortalama 12 milyar dolarlık gelir elde ederken, İngiltere, Almanya, Fransa ve İtalya 1990'lı yılların ortalarında gelirlerini neredeyse 3 kat artırdı. Uluslararası futbol turnuvaları marka ismi, futbolla bağlantılı ürün, forma ve ayakkabı satışlarıyla yıllık 3.1 milyar dolarlık bir iş hacmi yaratıyor.

ÇİN VE HİNDİSTAN ÇIKARMASI

Dünyanın en zengin futbol kulübü olan İngiliz Manchester United'ın yıllık satışları 317 milyon doları buluyor. Real Madrid'de oynayan David Beckham ve Zinedin Zidane gibi oyuncuların ünü de Avrupa sınırlarını aşarak Çin ve Hindistan'a kadar uzanıyor. Büyük kulüpler yıldız futbolcularının bu ünleri sayesinde satışlarını Avrupa dışına kaydırıp büyük gelirler elde ediyor.

GELİRLER NEDEN DÜŞÜYOR

Avrupa'da bir kaç büyük kulüp dışında diğer kulüplerin gelirlerinin düşüşü birkaç nedene bağlanıyor.

Kulüpler fiyatları artan futbolcuları transfer etmek için stadyum gibi başka yatırım yapamıyor. Televizyon gelirlerinde artış olmuyor ve perakende alanında iyi bir yönetim sergileyemiyor. Harcamada kontrol sağlayamıyor.

Gelirlerini artıran kulüpler ise oyunculara performansa göre maaş veriyor. Stadyum kapasitelerini artırarak daha iyi ve daha üst seviyede koltuk satıyor. Nike, Adidas ve Puma gibi şirketlerle anlaşma yapıp markalarıyla ilgili mağazalar açmalarını sağlıyor. Futbol akademileri kurup genç yetenekleri çekip gelir elde ediyor. Çin gibi potansiyeli olan ülkelerden futbolcu bulup, süper yıldızlarını buralarda pazarlıyor.

Şampiyonlar Ligi finali 50 milyon dolar kazandırıyor

ŞAMPİYONLAR Ligi ve UEFA Kupası'nda özellikle final oynayan takımlara verilen ödüller her geçen yıl artıyor ama bu kupaları kazananların sayısında ise azalma yaşanıyor. Avrupa'da son yıllarda sadece az sayıda kulüp sürekli bu kupaları alarak gelir ve imaj artırıyor. Bu kulüplerin başında ise kuşkusuz Juventus, Milan, Real Madrid, Bayern Münih ve Manchester United yer alıyor. Deloitte Touche'nun araştırmasına göre Şampiyonlar Ligi'nde final oynayan bir takımın kasasına televizyon, perakende ve bilet satışlarından 50 milyon dolar giriyor. Bu gelir de büyük takımların mali yapısını kuvvetlendirerek gelirlerinin daha da artmasını sağlıyor. Turnuvalara giremeyen veya girip başarılı olamayanların ise mali durumları her geçen gün daha da dibe iniyor.

Formada yer almak 3.5 milyon dolar

FUTBOLUN popülaritesi artarken sponsorluk gelirleri de hızla artıyor. 2003/2004 sezonunda 6 büyük futbol ülkesinde yer alan kulüplerin formalarında yer almak için şirketler ortalama 3.5 milyon dolar para ödüyor.

Euro 2004'te seyirci sayısı 2000'i geçti

EKONOMİK olarak futbolda yaşananların aksine popülaritesinde ise her geçen gün artış yaşanıyor. Almanya'da maça giden seyircilerin sayısında 1990'a göre yüzde 70 artış yaşanırken, bugün 10.7 milyon kişinin stadyuma giderek maç seyrettiği belirtiliyor. Bilet satışlarında elde edilen gelir ise üç kat artarak 175 milyon dolara ulaşıyor. Portekiz'de düzenlenen Avrupa Futbol Şampiyonası'nın televizyondan izlenme oranı ise 2000'de düzenlenen şampiyonaya göre yüzde 26 artış kaydetti.

Rus petrol kralından transfere 230 milyon dolar

BAZI futbol kulüplerin sahipleri, takımlarına önemli maddi katkı sağlıyor. İngiliz Chelsea kulübünü satın alan Rus petrol kralı Roman Abromovich, İtalyan Milan kulübünün sahibi olan Başbakan Silvio Berlusconi ve Fiat'ın sahibi Agnelli Ailesi tarafında kontrol edilen Juventus bu kulüpler arasında yer alıyor.

Bazı futbol otoriteleri kulüplerin süper zengin sahiplerinin diğer kulüpler için sorun yaratacağını belirterek, "Özellikle Abromovich rakipleri için birçok dezavantajlı durum yaratıyor. Geçen yıl 230 milyon doları transfer için harcayan Abromovich'in bu sınırsız harcaması İngiliz liginin iflas etmesiyle sonuçlanabilir" yorumunu yapıyor.

Manchester Nike ile anlaştı satışları yurtdışında arttı

MANCHESTER United, futbol endüstrisinin standardını oluşturuyor. Yurtdışında oynadığı maçlarla uluslararası alanda büyük taraftar kitlesine sahip olan kulübün ürün satışlarının yüzde 40'ı dış pazarlarda gerçekleşiyor. Manchester United'ın bu başarısının altında Nike ile yaptığı 520 milyon dolarlık anlaşma yatıyor. Nike, kulübün dünyadaki perakende haklarının sahibi bulunuyor.

Adidas, Euro 2004'te 120 milyon dolarlık top sattı

PORTEKİZ'de düzenlenen Avrupa Futbol şampiyonasının tek resmi topu olan Adidas Roteiro, turnuvanın düzenlendiği Haziran 12-Temmuz 4 tarihleri arasında 6 milyon adet satarak 120 milyon dolarlık bir satış hacmine ulaştı.