100 milyar dolarlık tokalaşma

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, iki ülke ilişkilerinde normalleşme yolunda bugün kritik bir adım atıyor. En son geçtiğimiz kasım ayında Antalya’da yapılan G20 zirvesinde bir araya gelen iki liderin bugün St. Petersburg’da yapacakları görüşmeyle, Türkiye-Rusya ilişkilerinde yeni bir dönemin başlaması bekleniyor. Erdoğan, dün Rusya’nın TASS haber ajansına konuşarak özellikle Türk Akımı Doğalgaz Boru Hattı Projesi’ne yönelik sıcak mesajlar verirken, Türkiye’nin Türk Akımı projesinde gerekli adımları atmaya hazır olduğunu söyledi. Rusya’nın, Türkiye’ye doğalgaz ithalat eden ülkeler arasında en büyük paya sahip olduğunu kaydeden Erdoğan, “Bu yılın temmuz ayı itibarıyla, Rusya’dan toplam 12.5 milyar metreküp doğalgaz ithal ettik. Bu, Türkiye’nin ekonomik anlamda önemli bir ortak olduğunu gösteriyor” dedi.

GÖZLER TÜRK AKIMI’NDA

Erdoğan’a St. Petersburg ziyaretinde ilgili bakanların yanı sıra Rusya’da büyük yatırımları olan kalabalık bir işadamı heyeti eşlik edecek. Cumhurbaşkanlığı’ndan dün yapılan açıklamada, söz konusu ziyaretin, iki ülke arasında başlatılan normalleşme sürecine ivme kazandırmasının beklendiği ifade edilerek, “Ziyaret kapsamında yapılacak görüşmelerde, ikili işbirliğinin yeniden üst seviyeye yükseltilmesinin yanı sıra, güncel bölgesel ve uluslararası konuların da  ele alınması öngörülüyor” denildi. Türkiye-Rusya ekonomik ilişkilerinde en önemli alanları enerji ve turizm oluşturuyor. Başta doğalgaz ticareti, Türk Akımı ve Akkuyu Nükleer Enerji Santrali projeleri olmak üzere  enerji işbirliği ise iki ülke arasında en kritik konulardan biri olarak ön plana çıkıyor.

AKKUYU İÇİNDE ADIM

 Erdoğan’ın “Adım atmaya hazırız” mesajı verdiği Türk Akımı projesinin gerçekleşmesi halinde Karadeniz’in altından geçecek yeni bir hatla yıllık 15.7 milyar metreküp doğalgazı Türkiye’nin alması, inşa edilmesi planlanan ikinci bir hatla ise Türkiye üzerinden Avrupa’nın güneyine doğalgaz taşınması planlanıyor. Ancak yaşanan uçak düşürme krizinin ardından projede ilerleme sağlanamamıştı. Rusya Enerji Bakanı Aleksandr Novak, Türk Akımı doğalgaz boru hattı projesi kapsamında Türkiye ile görüşmelerin yeniden başladığını açıklamıştı. Türkiye’nin ilk nükleer santrali olacak Akkuyu projesi de yaklaşık 25 milyar dolar bütçeyle Rusya tarafından gerçekleştiriliyor.

100 MİLYAR DOLARLIK HEDEFE DÖNÜLECEK

İKİ ülke arasında yaşanan uçak krizi öncesinde belirlenen “100 milyar dolarlık ticaret hacmi” hedefinin tekrar canlandırılması,  enerji projelerinden turizme,  gıda ve sanayi ürünleri ticaretinden yeni yatırımlara, ekonomiye dair birçok konunun bugünkü görüşmede ele alınması bekleniyor. Turizme yönelik kısıtlamalar ve Türk vatandaşlarına uygulanan tek taraflı vize uygulaması da ele alınması beklenen diğer önemli konulardan. Türkiye’ye yönelik charter uçuşların ve tur satışlarının yasaklanması nedeniyle, turizm alanında Türkiye’nin kaybı yılın ilk yarısında 840 milyon dolar olurken, Rusya’dan Türkiye’ye giden turist sayısı da bu yılın ilk yarısında geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 87 azalarak 184 bin kişiye geriledi. Putin, Türkiye’ye yönelik tur satışı ve charter uçuşları kapsayan yaptırımların kaldırılmasına yönelik kararnameyi 1 Temmuz’da imzalamış, Rus hükümeti de bu konudaki çalışmaların başladığını duyurmuştu. Putin’in açıklamasının ertesi günü Türkiye’ye yönelik tur satışları tekrar başlamış, Türkiye’nin tatil noktaları tekrar Rusya’daki en popüler tur bölgeleri arasındaki yerini almıştı. Rusya’nın uygulamaya koyduğu yaptırımlar nedeniyle gıda ürünlerinin ihracatında da önemli düşüşler yaşandı. Rusya, 1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla Türkiye'den domates, portakal, elma, kayısı, lahana, tuz, brokoli, mandalina, salatalık, armut, kayısı, şeftali, erik, üzüm, çilek, kuru soğan, karanfil, tavuk ve hindi eti ithalatını yasaklama kararı almıştı. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 26 Temmuz’da Moskova’da temaslarda bulunarak, Türkiye’ye yönelik gıda ambargosunun kaldırılmasına yönelik görüşmelerin başladığını duyurmuşlardı.     

İHRACAT ARTACAK BEKLENTİSİ

CUMHURBAŞKANI Recep Tayyip Erdoğan’ın bugünkü kritik Rusya ziyaretiyle, iki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi, ticari ilişkilerde de eski günlere dönülmesi bekleniyor. Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler geçen yılın kasım ayında sınırı ihlal eden Rus jetinin düşürülmesinin ardından gerilmiş ve Rusya başta ekonomi ve dış ticaret olmak üzere birçok konuda Türkiye’ye yaptırım uygulama kararı almıştı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verileri değerlendirildiğinde iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi bu yılın 6 aylık döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 35 azalarak 13 milyar dolardan 8.5 milyar dolara geriledi. Rusya ile ilişkilerin bozulması sonucu başta ihracat ve turizm olmak üzere derinden etkilenen sektörler, yeni dönem ile birlikte hızla eski günlere dönmeyi umut ediyor. Rusya’ya yapılan ihracatta önemli yer tutan sektörlerin temsilcileri, iki ülke arasında ilişkilerin normalleşmesi ile deri ve deri mamulleri, yaş meyve ve sebze, kimyevi maddeler ve mamulleri, makina ve aksamları, tekstil ve ham maddeleri, hazır giyim ve konfeksiyon, otomotiv endüstrisi, elektrik elektronik ve hizmet alanlarındaki ihracatın hızla artacağı beklentisi taşıyor.    

NE OLMUŞTU?

TÜRKİYE ile Rusya arasındaki ilişkilerde geçen yılın sonuna doğru yaşanan bozulma, iki ülke arasındaki ticari ilişkileri de olumsuz etkiledi. Kasım 2015’te Rus Su-24 savaş uçağı, Türkiye hava sahasını ihlal ettiği gerekçesiyle Türk jetleri tarafından düşürülmüştü. Savaş uçağının düşürülmesiyle kopma noktasına gelen iki ülke arasındaki ilişkilerde Rusya, başta ekonomi ve dış ticaret olmak üzere birçok konuda Türkiye’ye yaptırım uygulama kararı almıştı. Türkiye ile Rusya arasındaki yaşanan krizden en fazla müteahhitlik, yaş meyve ve sebze, enerji ve turizm sektörleri darbe yedi. Kriz, Erdoğan’ın Putin’e “Rusya Milli Günü” nedeniyle yazdığı mektupla normalleşme sürecine girdi. Erdoğan’ın mesajında, “Rusya Federasyonu’nun Milli Günü vesilesiyle şahsınızda tüm Rus halkını milletim adına tebrik eder, önümüzdeki dönemde Türkiye ve Rusya  arasındaki münasebetlerin hak ettiği seviyeye yükselmesini temenni ederim” demişti. Bu mektubun ardından Erdoğan ile Putin, 29 Haziran’da krizin ardından ilk telefon görüşmesini yaptı. Türkiye ile Rusya arasında üst düzey yüz yüze ilk temas ise 1 Temmuz’da Soçi’de gerçekleşti. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından Türkiye’yi ilk arayan ülkelerden birisi de Rusya oldu. Son olarak Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ile Bakan Zeybekci, Moskova’ya normalleşme sürecinin hızlanması için temaslarda bulundu.

SPUTNİK’E ERİŞİM JESTİ

CUMHURBAŞKANI Erdoğan’ın ziyaretinin hemen öncesinde dün Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB)  14 Nisan’dan bu yana Türkiye’den girilemeyen Rus Haber Ajansı Sputnik’e erişim yasağını kaldırdı.