10 soruda Suriyeli istihdamı

Suriyelilere çalışma izni verilmesi kaç kişiyi ilgilendiriyor?

İç savaş nedeniyle Türkiye’ye gelen 2.4 milyon Suriyeli düzenlemeden etkilenecek.

Neden böyle bir düzenleme yapılmasına ihtiyaç duyuluyor?
Türkiye’ye gelen Suriyelilerin sadece 7 bin 351’ine çalışma iznine sahip. Bu nedenle de Suriyelilerin bir kısmı kötü şartlarda ve kayıtdışı olarak çalışma hayatına katılıyor. Kayıtdışı çalıştırma hem Suriyelilerin insani olmayan koşullarda çalışmasına neden olurken; hem de çalışma hayatında haksız rekabet sonucunu doğuruyor. Son yapılan çalışmalara göre yaklaşık 400 bin Suriyeli kayıtdışı olarak çalışıyor.

Düzenleme ne zaman uygulamaya geçecek?
Suriyelilerin çalışma hayatına dahil edilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı’yla koordine ederek kapsamlı bir çalışma hazırladı. Geçtiğimiz hafta ilgili kurumların katılımıyla yapılan toplantının ardından, önceki gün de hazırlanan çalışmanın detayları Bakanlar Kurulu’na sunuldu. Düzenlemenin Bakanlar Kurulu kararı olarak kısa süre içinde yayınlanması ve uygulamaya girmesi planlanıyor.

Suriyeliler çalışma iznine ne zaman ve nasıl başvurabilecek?
Geçici koruma sağlanan yabancılar gecici kimlik belgesi düzenleme tarihinden 6 ay sonra çalışma izni için başvurabilecekler. Bunun için kilit durumda olan çalışma izni için yetkili kurum İçişleri Bakanlığı olacak. Konuyla ilgili olarak yönetmelik geçtiğimiz ekim ayında Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Buna göre, ülkesinden ayrılmaya zorlanmış, acil ve geçici koruma bulmak için Türkiye’ye gelen yabancılara İçişleri Bakanlığı’nın teklifi üzerine Bakanlar Kurulu tarafından geçici koruma verilebilecek.

Türkiye’de geçici koruma belgesi alan bir Suriyeli istediği ilde çalışabilecek mi?
Sadece geçici koruma izni aldıkları illerde çalışabilecekler. Buna göre, İçişleri Bakanlığı tarafından Suriyelilere verilen geçici koruma belgesinin ili, çalışabilecekleri alanın sınırını da çizmiş olacak.

İşyerlerinde Suriyelilerin çalıştırılmasına ilişkin bir sınırlama ve sınırlamaların uygulanmayacağı durumlar olacak mı?
Bir işyerinde çalıştırılan Suriyeli sayısı işyerindeki toplam çalışan sayısının yüzde 10’ununu geçemeyecek. Suriyeli çalışanların işyerinde çalışanların yüzde 10’unu geçemeyeceği kuralı, başvuru tarihi itibarıyla geriye dönük olarak 4 haftalık sürede açık bulunan işlerin kapatılmadığı takdirde geçerli olmayacak. Kısaca bir işyerinde bulunan açık işlere 1 ayda eleman bulunmuyorsa, işyeri istediği kadar Suriyeli çalıştırabilecek.

İllere göre Suriyelilerin çalıştırılması konusunda farklılıklar olabilecek mi?
Bu konuda sadece tarım ve hayvancılık sektörüyle ilgili olarak valiliklere özel izin verilecek. Geçici tarım işçisi olarak çalışan ya da tarım ve hayvancılık işleriyle uğraşan ya da uğraşacak olan Suriyeli mülteciler için kota uygulamasının kaldırılması için valiliklerin izni alınacak. Valilikler isterse bu kotaları illerin ihtiyaçlarına göre esnetebilecek.

Sektörel anlamda Suriyelilere yönelik bir kısıtlama olacak mı?
Bu konu da bürokraside uzun süren bir tartışma ve müzakere süreci oldu.
Sadece belli sektörlerde Suriyelilerin çalıştırılmasına izin verilmesi gündeme geldi. Ancak gelinen aşamada arz ve talep dengesine göre Suriyeliler yasal mevzuat kapsamında istedikleri sektörde çalışabilecek.

Suriyelilerin çalıştırılmasında ayrı bir maaş düzenlemesi olacak mı?
Suriyeliler de, Türkiye’deki çalışma mevzuatına bağlı olacak. Bu kapsamda Türkiye’de asgari ücretin altında çalışma yaptırılamayacağı hükmü Suriyeliler için de geçerli olacak.

Söz konusu düzenlemenin çalışma hayatına etkileri nasıl bekleniyor?
2 milyon 400 bin Suriyelinin yaklaşık yarısının çalışma hayatına katılabilecek durumda olduğu hesaplanıyor. Bu 1 milyon Suriyeliden 200 bine yakınının ilk aşamada kayıtlı istihdama katılması bekleniyor.