1.5 milyar TL'lik 'off shore' zararı

Panama merkezli dünyanın en büyük dördüncü ‘off-shore’ hukuk ve danışmanlık firması Mossack Fonseca’ya ait yaklaşık 11.5 milyon belgenin sızdırılmasının ardından gözler tüm dünyada off-shore hesaplara çevrildi. Panama’daki off-shore bankalara para yatıranlar vergi kaçırmakla itham edilirken, Türkiye’deki mahkemeler Türk off-shore’cuları mağdur olarak görerek, zararlarını Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna (TMSF) ödettiriyor. Türkiye’nin Kıbrıs başta olmak üzere vergi cenneti ülkelerdeki off-shore bankalarda parası olanlara şimdiye kadar yaptığı ödemeler 300 milyon lirayı bulurken, bu rakamın 1.5 milyar liraya çıkabileceği tahmin ediliyor.

HİÇ VERGİ ÖDEMEDİLER

AA’nın haberine göre, bir üst düzey TMSF yetkilisi, Yargıtay kararını değiştirmezse yurtdışındaki off-shore’larda parasını kaybedenlere yapılacak ödemelerin 1.5 milyar lirayı bulmasının beklendiğini söyledi. Vergi cenneti diye tabir edilen Panama, Kıbrıs ve benzeri ülkelerde kurulan off-shore bankaların en yüksek faizi verebildiğini, çünkü bankacılık masraflarının daha düşük olduğunu aktaran yetkili, Türkçe’de “kıyı bankacılığı” diye tercüme edilen off-shore bankaların vergi cenneti diye tabir edilen söz konusu ülkelerde ya hiç vergi ödemediğini ya da çok az vergi ödediklerini anımsattı. Yetkili, bu bankaların sigorta masraflarının da olmadığına çünkü bulundukları ülkedeki TMSF’ye sigorta primi ödemediklerine işaret ederek, böylece risk ile birlikte faizin de yüksek olduğunu dile getirdi.

6 KATINI ALIYORLAR

Her ülkede vatandaşların bankadaki parasını korumak için devletin kurduğu sigorta fonlarının olduğunu hatırlatan yetkili, sözlerine şöyle devam etti: “Eğer bir banka batacak olursa, devletin bankacılık sektöründeki sigorta kurumu olarak TMSF vatandaşın parasını öder. Sigortanın kapsamı önceden mevduatın tamamını kapsıyordu, artık 100 bin liraya kadar sigorta ediliyor. Yani bankada bireysel tasarruf mevduatı olanlar, banka batarsa TMSF’den en fazla 100 bin lira alabiliyorlar. Çünkü sigortanın limiti bu kadar. Fakat mahkemenin off-shore’cularla ilgili verdiği kararın bu yönü de çok tuhaf: TMSF’ye sigorta primi ödeyenler en fazla 100 bin lira alabilirken, TMSF’ye hiç sigorta primi ödemeyenler faiziyle birlikte bütün paralarını alıyorlar. Örneğin ana parası 1 milyon 520 bin lira olan bir off-shore’cu 9 milyon 150 bin 124 lira almış. Yani rakipsiz bir kâr, yatırdığının 6 katını alıyorsun. Mahkemeler devam ediyor, TMSF’nin hukuk mücadelesi sürüyor.”

YARGITAY KARARI VAR

Mahkemeler mağdur olduğunu iddia eden off-shore hesap sahiplerinin açtığı davalarda, Kıbrıs ve benzeri vergi cenneti ülkelerdeki off-shore bankaların Türkiye’deki bankacılık sistemine dahil olmadığı ve Fon’a sigorta primi ödemedikleri için TMSF’yi haklı bulmuştu. Ancak 2010 yılında Bursa’da açılan bir davada, mahkeme ilk kez TMSF’nin aleyhine karar verdi. Mahkeme, Ali Balkaner’in sahibi olduğu Yurtbank’ı paravan olarak kullanıp, vatandaşları dolandırdığı ve haberleri olmadan paralarını off-shore’da batırdığına hükmetti. Yargıtay kararı onadı. Yargıtay’ın bu emsal kararından sonra off-shore hesap sahiplerinin zararları TMSF tarafından karşılanmaya başladı.

2001 KRİZİNDE İLK KEZ TANIŞTIK

Türkiye, dünyada tartışılan off-shore bankalarla 2001 yılındaki bankacılık krizinden sonra tanışmıştı. Türkiye’deki 2001 krizinde batan bankaların birçoğunun Kıbrıs gibi vergi cenneti birçok ülkede off-shore bankası olduğu ve Türkiye’deki şubelerinden bu bankalara mevduat topladıkları ortaya çıkmıştı. Batan bankalar TMSF’ye devredildiğinde, Kıbrıs’taki off-shore bankalarda parasını kaybedenler de paralarını off-shore bankasına yatırmadıklarını, off-shore’un ne olduğunu bilmediklerini ve mağdur olduklarını iddia ederek paralarını Fon’dan istemişlerdi. Ancak TMSF tarafından yapılan incelemelerde, mudilerin çok azının hiçbir şeyden habersiz gerçek mağdur olduğu; çoğunun ise parasını off-shore’a yatırmak için yazılı talimat verdiği belgelendi. 

TMSF BU PARALARI  NEDEN ÖDÜYOR?

OFF-shore hesapları için tasarruf mevduatı sigorta fonlarına prim ödenmiyor, munzam karşılık da olmadığı için elde edilen kazanç daha yüsek oluyor. Türkiye’de 100 bin liraya kadar mevduat garantisi var ancak off-shore bankacılığının yok. TMSF Egebank, Yurtbank, Yaşarbank, Bank Kapital ve Sümerbank’a el koymuş daha sonra birleştirip satmıştı. TMSF el koyduğu için açılan davaların muhatabı TMSF görünüyor. Davaların dayanağı 2010’da Mücdat M. adlı vatandaşın açtığı Yurtbank’taki emsal karara dayanıyor. TMSF, 2011’den sonra emsal karar olduğu için davaları kaybetmeye başladı. Son olarak nisan başında TMSF yine bir dava kaybetti ve 40 milyon liralık ödeme yaptı.