Yükseköğretimde yeni düzenlemeler

AK Parti milletvekilleri, Yükseköğretim Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ni, Meclis Başkanlığı'na sundu. AK Parti Ardahan Milletvekili Orhan Atalay ve milletvekili arkadaşlarının imzasını taşıyan teklifle, Yükseköğretim Kanunu'nun, Yükseköğretim Denetleme Kurulunun üyeliklerinde boşalma olması halinde eylülde seçim yapılması ve seçilen üyelerin ocakta göreve başlamasına ilişkin hükmü yürürlükten kaldırılıyor. Üniversitelerarası Kurul'ca belirlenen takvime göre, yılda iki kez yapılabilen doçentlik başvuru sayısı artırılarak bekleme süresi azaltılacak. Doçentlik sınavında değerlendirmeye esas alınan raporlar, jüri üyelikleri, jüri ve başvuru sonucu, elektronik ortamda ilgililerin erişimine açılacak.

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından belirlenen uzmanlık alanlarına başvuracak olanlar hariç, öğretim görevlisi kadrosuna başvuracak adaylarda, en az tezli yüksek lisans derecesine sahip olma ve 35 yaşından büyük olmama şartı aranacak. Yükseköğretim kurumlarının uygulamalı birimlerinde görev yapan ve kanunla kadroları öğretim görevlisi kadrolarına dönüştürülen uzman, çevirici, eğitim öğretim planlamacısı öğretim elemanlarına ders verme imkânı sağlanacak. Açıköğretim öğrencileri, katkı payı veya öğrenim ücretini ödemesi ve her dönem başında kaydını yenilemesi şartıyla öğrencilik haklarından yararlanacak. Üst üste dört dönem bu koşulları yerine getirmeyen öğrencinin ilgili programdan ilişiği kesilecek. Üniversitelerde görevli öğretim elemanlarının tabi olduğu disiplin hükümleri, konu hakkındaki Anayasa Mahkemesi kararları da dikkate alınarak bilimsel özerkliğe uygun ve günün ihtiyaçları doğrultusunda yeniden düzenlenecek. Ayrıca yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanı dışında iş sözleşmesiyle çalışan personel hakkında İş Kanunu, memurlar hakkında Devlet Memurları Kanunu'nun uygulanmasına yönelik düzenleme yapılacak.

Rektörlüğe bağlı birimlerde görev yapan akademik personel ve daire başkanı kadrosunun dengi ve üstü kadrolarda bulunan personel ile memurlar için yetkili disiplin kurullarının teşkili düzenlenecek. Rektör tarafından verilen uyarma ve kınama cezalarına karşı itiraz, üniversite disiplin kuruluna yapılacak. Uyarma ve kınama disiplin cezalarına karşı itiraz başvurusunun yapılacağı disiplin kurullarının oluşumu ve yönetimi yeniden belirlenecek.

ULUSAL VE ULUSLARARASI PROJELERE FİNANSMAN DESTEĞİ
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın uygun görüşüyle YÖK tarafından çıkarılacak yönetmelik uyarınca, üniversitelerin ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından desteklenen projelerine, toplam proje bedelinin yüzde 30'unu aşmamak kaydıyla kaynak aktarılabilecek, bilimsel araştırma projelerine hakem değerlendirmesi yapan alan uzmanlarına ücret ödenebilecek. Ayrıca rektör, rektör yardımcısı ve genel sekreterlere, döner sermaye hesabından yönetici payı olarak ayrılan tutardan yapılan ek ödemelere ilişkin düzenleme yapılacak. Vakıf yükseköğretim kurumlarında çalışan öğretim elemanlarının mali hakları, devlet yükseköğretim kurumlarında çalışan emsalleriyle eşitlenecek. Vakıf üniversiteleri önlisans, lisans, tezli yüksek lisans ve doktora düzeyindeki her bir diploma programında öğrenim gören öğrencilerden; ilgili programın en yüksek merkezi yerleştirme puanına sahip en az yüzde 15'i kadar öğrenciyi, söz konusu programın öğrenim süresi boyunca ücretsiz okutmakla yükümlü olacak. Bu öğrencilerden eğitim ve öğretim süreçlerine ilişkin ücret talep edilmeyecek. Tezli yüksek lisans, doktora ve özel yetenek sınavı ile öğrenci alan programlarda en yüksek yerleştirme puanı sıralaması dikkate alınacak.

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNE İLİŞKİN DÜZENLEME
Vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet izninin kaldırılması, kurucu vakfın tüzel kişiliğini etkilemeyecek. Öğrenciler, bursluluk durumları gözetilmek şartıyla eğitim-öğretim ücretlerini garantör üniversiteye ödemeye devam edecek. Faaliyet izni kaldırılan vakıf yükseköğretim kurumu adına, mülkiyeti Hazineye ait veya devletin hüküm ve tasarrufu altında olan taşınmazlara ilişkin tesis edilen irtifak hakları, verilen kullanma izinleri iptal edilecek. Bu taşınmazlar ile fiilen kullanılan taşınmazlar aynı amaçla kullanılmak üzere garantör üniversiteye tahsis edilecek. Vakıf yükseköğretim kurumunun muaccel ve kısa vadeli borçlarını, toplam yıllık eğitim ve öğretim gelirleriyle veya mevcut mal varlığıyla ödeme imkanının bulunmadığının Hazine ve Maliye Bakanlığının görüşü ve Yükseköğretim Kurulunun kararıyla tespit edilmesi halinde, faaliyet izni geçici olarak durdurulacak. Vakıf üniversitesinin faaliyet izninin kaldırılması halinde, kurucu vakfa atanan kayyımın görevi sona erecek. Faaliyet izni geçici durdurulan vakıf yükseköğretim kurumunun, eğitim-öğretim faaliyetleri için mülkiyetinde yeterli taşınmazı bulunmadığının veya mevcut mal varlığıyla eğitim-öğretim faaliyetlerini sürdüremeyeceğinin garantör üniversite tarafından tespiti ve YÖK tarafından onaylanması halinde, faaliyet izni kaldırılacak. YÖK'ün, vakıf yükseköğretim kurumlarına devlet yardımı yapılmasını öngören hükmü yürürlükten kaldırılacak.

VAKIF ÜNİVERSİTELERİ YILLIK ÖĞRENCİ GELİRLERİ TOPLAMININ YÜZDE 2'SİNİ TEMİNAT OLARAK AYIRACAK
Devlet yükseköğretim kurumlarında yalnızca Ar-Ge faaliyetlerinde bulunmak veya öğretim üyelerinin yürüttükleri Ar-Ge kapsamındaki projelere yardımcı olmak için istihdam edilen doktoralı araştırmacılara ödenecek ücrete esas gösterge rakamı, 40 binden 60 bine yükseltilecek. Araştırma görevlisi kadrolarına atanıp tezli yüksek lisans eğitimini tamamlamış olanların, alanıyla ilgili doktora veya sanatta yeterlilik eğitimlerine başlamaları için kadrolarıyla ilişikleri en fazla altı ay daha devam edecek. Vakıf üniversitesi öğrencilerinin eğitimlerinin, ilgili vakıf yükseköğretim kurumunun faaliyet izninin geçici olarak durdurulması ya da kaldırılması durumunda tamamlattırılmasında kullanılmak amacıyla; vakıf yükseköğretim kurumu, her yıl öğrenci gelirleri toplamının yüzde 2'sini, bir kamu bankasında kendi adına açılan hesaba teminat olarak aktaracak.

YÖK tarafından, devlet yükseköğretim kurumlarında kalkınma planları hedefleri doğrultusunda, bilimsel ve teknolojik gelişmeye katkı sağlayacak nitelikte Ar-Ge faaliyetleri için bir koordinatör yükseköğretim kurumunun bünyesinde birden fazla yükseköğretim kurumunun işbirliğiyle ortak uygulama ve araştırma merkezi kurulabilecek. Aynı ad, görev ve misyonla kurulacak ortak uygulama ve araştırma merkezi sayısı ikiden fazla olamayacak. Ortak uygulama ve araştırma merkezlerinin kuruluş ve işleyişine ilişkin usul ve esaslar, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığının görüşü alınarak YÖK tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenecek.

Açıköğretim hizmeti veren yükseköğretim kurullarının döner sermaye işletmelerinin açıköğretim fakültelerine ait alt hesaplarında oluşan gelirler, münhasıran bu faaliyetlerin gerektirdiği giderlerde kullanılacak. Bu hesaplarda üçer aylık dönemler itibarıyla oluşacak gelir fazlalarının yüzde 80'i her üç ayda bir izleyen ayın 15'ine kadar YÖK Başkanlığı muhasebe birimi hesabına aktarılacak. Aktarılan bu tutar, Başkanlık bütçesine kaydedilecek ve devlet, yükseköğretim kurulularına kaynak aktarmak suretiyle doktoralı bilim insanı ve araştırmacı yetiştirilmesi için kullanılacak.

Devlet üniversitelerinde bulunan, YÖK tarafından belirlenecek öncelikli alanlarda yapılan doktora programlarındaki öğrencilere Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanun'a tabi olmaksızın burs verilebilecek. Söz konusu değişiklikler 2020-2021 eğitim-öğretim yılından itibaren uygulanacak.

OKULLARIN TATİL EDİLMESİNE NEDEN OLACAK KRİZLER SONRASI ALINACAK TEDBİRLER
Kanun teklifiyle, İlköğretim ve Eğitim Kanunu'nda yer alan 'Öğretmenler, yaz tatili içinde aralıksız 2 ay izinlidirler.', 'Okul müdürleriyle müdür yardımcıları tatil aylarında okul işlerini ayarlamak ve düzenlemek şartıyla sırayla izinlerini kullanırlar.' hükümleri çıkarılarak yeniden ele alındı. Milli Eğitim Temel Kanunu'nda yapılan değişiklikle, öğretmenlerin izinleri ve tatilleri düzenlendi. Buna göre, öğretmenler, yaz tatili içinde aralıksız iki ay izinli olacak ancak bu iki aylık izin sürelerine dokunulmadan kalan tatil zamanlarında yönetmelikte saptanacak meslekle ilgili çalışmalara katılmakla yükümlü olacaklar. Rehberlik öğretmenleri tercih danışmanlığı, alan ve ders seçimi, öğrenci tanılama sürecine bağlı olarak yapılacak çalışmalarda ihtiyaç duyulması halinde izin ve tatil dönemlerinde de görevlendirilebilecek. Bu durumda rehberlik öğretmenlerinin izinleri bir aydan az olamayacak. İlçe, il veya ülke genelinde genel hayatı etkileyen salgın hastalık, doğal afet, elverişsiz hava koşulları gibi nedenlerle eğitim öğretim faaliyetinin iki haftadan fazla süreyle yapılamaması halinde uygulanacak telafi programlarının ders yılı içinde tamamlanamadığı durumlarda yaz tatilinde yapılacak eğitim ve öğretim faaliyetleri nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığınca öğretmenlerin izinleri kısaltılabilecek. Bu durumda öğretmenlerin izinleri bir aydan az olamayacak.

Kendilerine ikinci görev olarak okul/kurum yöneticiliği verilenler ve yüz yüze eğitim yapılmayan eğitim kuramlarında görevli öğretmenler ile bakanlık merkez teşkilatı ve il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinde görevlendirilen (yöneticilik dahil) öğretmenler yıllık izinlerini Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre kullanacak. Okul müdürleriyle müdür yardımcıları tatil aylarında okul işlerini ayarlamak ve düzenlemek şartıyla sırayla izinlerini kullanacak.

ANKARA BİLİM ÜNİVERSİTESİ KURULUYOR
Ankara'da, Türkiye Verimlilik Vakfı tarafından Yükseköğretim Kanunu'nun vakıf yükseköğretim kuramlarına ilişkin hükümlerine tabi olmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip Ankara Bilim Üniversitesi adıyla vakıf üniversitesi kuruluyor. Bu üniversite, rektörlüğe bağlı olarak mühendislik ve mimarlık fakültesinden, güzel sanatlar ve tasarım fakültesinden, insan ve toplum bilimleri fakültesinden oluşacak. Kocaeli'nde, Avrupa Eğitim Vakfı tarafından Yükseköğretim Kanunu'nun vakıf yükseköğretim kuramlarına ilişkin hükümlerine tabi olmak üzere, kamu tüzel kişiliğine sahip Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi adıyla bir vakıf üniversitesi kuruluyor. Bu üniversite, rektörlüğe bağlı olarak, diş hekimliği fakültesinden, sağlık bilimleri fakültesinden, mühendislik ve doğa bilimleri fakültesinden, lisansüstü eğitim enstitüsünden ve Avrupa Meslek Yüksekokulu'ndan oluşacak.

Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Rektörlüğüne bağlanan Avrupa Meslek Yüksekokulu'nda halen öğrenimlerini sürdüren öğrenciler ve öğretim elemanları ile Avrupa Meslek Yüksekokulunun mal varlığı adı geçen üniversiteye devredilecek. İkinci lisansüstü öğretime kabul edilecek öğrencilerin ödeyecekleri öğrenim ücretini, maliyetleri dikkate alarak YÖK tarafından belirlenecek üst limiti aşmamak şartıyla ilgili üniversite veya yüksek teknoloji enstitüsü yönetim kurulu tespit edecek.