Yüksek basınç alanı nedir, nasıl oluşur ve özellikleri nelerdir?
Güncelleme Tarihi:
Yüksek basınç alanı, çevresi ile kıyaslandığında basıncın daha yüksek olduğu bölgeyi ifade etmektedir. Yüksek basıncın olduğu bir alanda hava, alçalma hareketi yapmaktadır. Bir başka ifade ile hava, aşağı yönünde harekette bulunmaktadır. Yüksek basınç alanında hava yoğunluğu ile ağırlığı fazla olmaktadır. Yüzey alana yakında olan havaya yer çekiminin etkisi şiddetli olur. İşte, yüksek basınç alanı hakkında detayları derledik.
Yüksek basınç alanlarında hava hem kuru hem de sakin olmaktadır. Ancak yüksek basıncın uzun süre etki ettiği büyük kentlerde havada kir, sis ve pus oluşumu gözlenmektedir. Bu alanlarda gök gürültüsü, fırtına ve dolu benzeri hava olayları oluşmamaktadır.
Yüksek Basınç Alanları Nelerdir?
Bulunduğu çevreye göre basınç değerlerinin yüksek olması yüksek basınçlı alanı ifade etmektedir. Böyle yerlerde havanın hareketi merkezden çevreye şeklindedir. Kuzey yarım kürede saat yönünde olurken, güney yarım kürede saatin tersi yönünde gerçekleşmektedir. Bu alanlarda havada bulutlanma olmamaktadır. Güneş tam anlamıyla havaya hakimdir. Yüksek basınç alanı sıcaklığa ile günlük harekete bağlı olarak da oluşum gösterebilmektedir. Bundan dolayı 30 derece enleminde oluşan çöllerin ve kutuplar bölgesinde meydana gelen yüksek basınç alanlarının oluşumları aynı nedene bağlı değildir. Kutup bölgesindeki yüksek basınç alanı sıcaklık kökenli olmaktadır ve burada sıcaklığın düşmesi temel etkendir. 30 derece enleminde bulunan basınç alanları ise, hem dünyanın günlük hareketi ile hem de rüzgarların sapma yaşaması ile ilgilidir.
Bunun yanında yazın deniz karaya nazaran daha ılık olmaktadır, kışın ise kara denize nazaran daha soğuktur. Bundan dolayı kış mevsiminde kara üzerinde, yaz mevsiminde ise deniz üzerinde yüksek basınç alanı oluşmaktadır. Yüksek basınç alanlarını daha geniş şekilde ifade etmek gerekirse şu şekilde olmaktadır:
Hava hareketinin merkezden çevreye olduğu alanlar
Alçaltıcı hava hareketleri
Kış mevsiminde kara, yaz mevsiminde deniz
Kutuplar bölgesi ile kuzeyde ve güneyde 30 derece enlemleri
Havanın açık, bulutsuz ve yağışsız olduğu alanlar
Termik Yüksek Basınç Alanı
Çevresine göre sıcaklığın düştüğü alanlarda oluşmaktadır. Akla ilk olarak kutuplar ve çevresi gelmektedir. Bunlar dışında kara ve deniz üzerinde mevsimsel olarak termik yüksek basınç alanları oluşmaktadır. Ülkemizde de etkili olan termik yüksek basınç merkezi bulunmaktadır. Bunun ismi kış mevsiminde etkili olan Sibirya Termik Yüksek Basınç Merkezi olmaktadır.
Dinamik Yüksek Basınç Alanı
Dinamik yüksek basınç alanı, dünyanın eksen hareketine bağlı şekilde oluşan alçalıcı hava hareketine denilmektedir. Güney ve kuzey yarım küre enlemlerinin 30 dereceleri yakınında oluşmaktadır. Bu basınç alanları alçalma yaşarken sürtünme etkisi ile ısınıp yere inmektedirler. Böylece nem açığı meydana gelmektedir. Bu açığın yıl süresince olması 30 derece enlemlerinde çöller ortaya çıkarmıştır.
Yüksek Basınç Alanı Özellikleri Nelerdir?
Yüksek basınç alanlarının pek çok özelliği bulunmaktadır. Bu özellikleri aşağıdaki gibi ortaya çıkmaktadır:
Kurak alanlar olması nedeniyle, yüksek basıncın hakim olduğu alan ve zamanlarda sıcaklık farkı fazla olmaktadır.
Rüzgarın hareket yönü değişmektedir. Kuzey Yarım Küre’de hareket yönünün sağ tarafına, Güney Yarım Küre’de ise hareket yönünün sol tarafına hareket etmektedir.
Yatay yönlü olan hava hareketi merkezden çevreye şeklinde yaşanmaktadır.
Hava hareketi sürekli olarak yüksek basınç alanından alçak basınç alanına doğru olduğundan çevreye rüzgar gönderilmektedir.
Dikey yönlü hava hareketi alçalıcı özelliktedir. Bunun etkisi ise bulutlanma ve yağış oluşmamaktadır. Hava hem açık hem de güneşlidir.
Devamlı yüksek basıncın olduğu bir yerde bitki örtüsü cılız ve kurakçıl otlardan meydana gelmektedir.
Toprak oluşumu fiziksel çözünme yoluyla gerçekleşir. Dolayısıyla yavaş bir oluşum söz konusudur.
Nem oranı oldukça az olmaktadır.