Yönerge Nedir, Nasıl Hazırlanır? Yönerge Nasıl Yürülüğe Girer?
Güncelleme Tarihi:
İnsanlar sosyal varlıklardır. Tarih boyunca insanlar topluluklar şeklinde yaşamışlardır. Bu topluluklar kabile, aşiret, boy, krallık gibi çeşitli biçimlerde olmuştur. Günümüzde insanlar devletler oluşturmuşlar ve bunun altında da bağlı topluluklarda yaşamaktadırlar. Her ne şekilde olursa olsun, toplumsal hayat, kaide ve kuralları gerektirir. Hukuk kuralları olarak isimlendirilen bu kaidelerin en belirgin özelliği de devletin yaptırım gücü ile müeyyide altına alınmış olmasıdır. Kurallar da kendi içlerinde hiyerarşik sıralamaya tabiidir. En üstte Anayasa olmak üzere, Anayasa maddeleri, kanunlar, kararnameler, yönetmelikler, tebliğler ve yönergelerdir. İşte ilgiyle okuyacağınız yönerge nedir, nasıl hazırlanır ve yürürlüğe girer konusunda sizler için tüm ayrıntıları derledik.
Yönergeler, hukuk sistemi içerisinde yer alan ve sıralamada da en altta bulunan emir ve buyruklardır. Daha geniş anlamı ile yönergeler tüm örgüt yapısı içerisinde, üst makamların alt aşamadakilere bildirdikleri sözlü veya yazılı emirlerdir.
Yönerge Nedir?
Yönergeler, herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan ya da örgütlerden alt makamlara ya da örgütlere, üst aşamadakilerin alt aşamadakilere verdikleri sözlü ya da yazılı buyruklardır. Yönerge sadece devlet idari yapısında yer alan bir düzenleme çeşidi değildir. Özel sektörde, iş yerlerinde, fabrikalarda ve benzeri tüm yapılarda yönergeler hazırlanır ve uygulamaya sokulur. Çünkü yönergenin amacı; bir konuda izlenecek yolun üst yönetim tarafından uygulayıcı alt birimlere belli bir esasa dayanılarak talimat, direktif ve buyruklar şeklinde bildirilmesidir.
Kamusal alanda, devlet yönetiminde, kamu kurumlarında, okullarda, belediye ya da sair devlet birimlerinde ise yönergeler genellikle yönetmeliklerde değinilmeyen konulara açıklık getirmek için düzenlenen resmi belgelerdir.
Yönerge Nasıl Hazırlanır?
Yönergeler resmi makamlar tarafından çıkarılabileceği gibi özel şirketlerde ve benzeri yapılarda da yönergeler hazırlanır ve yürürlüğe konur. Kamusal alanda hazırlanan yönergeler daha çok bir üst hiyerarşideki tebliğ ya da yönetmelikte öngörülen veya izaha muhtaç bir konuya ilişkin olarak çıkarılır. Genellikle de ilgili hukuki metinde o konunun ayrıca yönerge ile düzenleneceği belirtilir. Bu yönergenin hangi makam tarafından çıkarılacağı da yer alır.
Bir işletme, örgüt ya da özel sektör birimi tarafından yönerge hazırlanırken şu aşamalardan geçirilir ve bu yöntem kullanılır:
Yönergeler bir kurum, örgüt veya işletme içerisinde uygulanan yöntem ve süreçlere yöneliktir.
Yönetmelikler bazen kurum dışındaki 3. kişilerin de bilmesi gereken uygulama ve kuralları içerirler.
Yönergeler, daha çok uygulamaya yönelik prosedür ve etapları anlatırlar.
Yönerge hazırlanırken işte bu ilkeler göz önünde bulundurulur.
Yönergeye bir isim verilmelidir.
Yönergeye sayısal bir kod, sıra numarası ya da benzeri ayrıştırıcı rakamlar verilir.
Yönergenin çıktığı birim, yani yönergeyi hazırlayan kurum, örgüt vs. yer alır.
Yönergenin kapsamı belirtilir. Yönergeye erişecek ve tabi olacak birimler de yer alır.
Yönergenin yürürlük tarihi de yönergede yer alır. Genellikle bu tarih yönergenin ilk kez yayınlandığı ve geçerlilik kazandığı tarihtir.
Yönerge, eğer daha önceki bir yönergeyi revize ediyorsa bu yönergenin bilgisi yer alır.
Yönergeler, ilgili birimde ve ilgilere uygun biçimde duyurulur ve bazı hallerde örnekleri imza karşılığı bir birim amirine de tebliğ edilir.
Yönerge Nasıl Yürürlüğe Girer?
Yönergelerin nasıl yürürlüğe gireceği yine yönergede bir madde olarak düzenlenir. Hatta bazı hallerde yönergenin yürürlük tarihi ve süresi de bulunabilir. Yönergeler, hangi kurum, kuruluş ve örgüt ile ilgili ise o kurumun mevzuatına tabii olarak yürürlüğe sokulur.
Kamuyu ilgilendiren, kamusal alanla ilgili olan bazı yönergeler Resmi Gazete'de yayımlanabilir. Ancak burada bile eğer yönergenin konusu milli güvenlik, milli emniyet ile ilgili ise ve gizlilik derecesi taşıyorsa bu durumda Resmi Gazete'de yayımlanmaz.