YÖK’ten vakıf üniversiteleri raporu: Ar-Ge bütçesi yetersiz
Güncelleme Tarihi:
YÖK’ün, ‘Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2019’ raporuna göre, öğrenci başına harcama geçen yıla oranla yüzde 23.3 artarak 13 bin liraya ulaştı. 25 kurumda bu harcamanın 10 bin TL’nin altında olduğu vurgulanan raporda, bu durumun endişe yarattığı da belirtildi. Üniversitelerin reklama ayırdığı harcamadaki yüzde 13 artış da dikkat çekti. Vakıf üniversitelerinin toplam Ar-Ge harcaması 1.6 milyar liraya yaklaşırken, bunda dış kaynağın yüksek olduğu görüldü. 30 vakıf üniversitesi öz kaynağından Ar-Ge’ye bütçe ayırmazken, sekiz üniversite ise araştırmaya hiç para harcamadı.
Yükseköğretim Kurulu (YÖK), ‘Vakıf Yükseköğretim Kurumları 2019’ raporuna göre, Türkiye’de dördü henüz öğrenci alımına başlamayan toplam 77 vakıf üniversitesi bulunuyor. Bunlardan 48’i İstanbul’da, 12’si Ankara’da yer alıyor. Dört vakıf üniversitesi ile İzmir üçüncü sırada.
Vakıf üniversitelerinin mali ve akademik performans açısından değerlendirildiği rapora göre, kurumların reklam harcamaları yüzde 13 arttı. Vakıf üniversitelerinin kendi kaynaklarından araştırma projeleri için yaptıkları harcamalar, reklam giderlerinin beşte birini bulmadı. Öğrenci başına harcama da geçen yıla göre yüzde 23.3 artarak 12 bin 992 TL’ye ulaştı. En fazla yabancı öğrenci Suriye’den gelirken kütüphane alanları yüzde 40, basılı kitap sayısı ise yüzde 19 arttı. Rapordan öne çıkan tespitler şöyle:
EN KALABALIKLAR İSTANBUL’DA
Raporda en çok öğrenci sayısının olduğu vakıf üniversiteleri de paylaşıldı. İlk sırada tüm düzeyler toplamında 35 bin 999 öğrenci ile İstanbul Aydın Üniversitesi yer aldı. Onu 30 bin 850 ile Beykent ve 30 bin 616 ile İstanbul Medipol takip etti. Öğretim üyesi başına düşen öğrenci sayısının en az olduğu üniversite ise beş ile Lokman Hekim oldu. Konya Gıda ve Tarım Üniversitesi’nde bu sayı, yedi. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi ise onu, dokuz öğrenciyle takip etti.
25 KURUMDA 10 BİN TL’NİN ALTINDA
YÖK’ün verilerine göre, öğrenci başına cari harcama 2017-2018’de bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 24 artarak 13 bin TL oldu. Bu konuda lider vakıf üniversitesi İbn Haldun. Bu üniversite öğrenci başına 143 bin 256 TL harcadı. Bu rakam, Konya Gıda ve Tarım’da 86 bin 396 TL, Koç’da ise 76 bin 350 TL oldu. 25 vakıf yükseköğretim kurumunun öğrenci başına cari gider harcaması ise 10 bin TL’nin altında. Bu durumun endişe yarattığı belirtilen raporda, şu ifadelere yer verildi: “Genel olarak cari giderlerin çok yüksek olmaması beklenmekle birlikte, farklı programlara göre kabul edilebilir sınırların altında olması da istenen nitelikli eğitim-öğretim süreçlerine yönelik gerekli harcamaların yapılmadığına yönelik endişe doğuruyor.”
8 ÜNİVERSİTE ARAŞTIRMAYA HİÇ HARCAMA YAPMADI
Raporda, vakıf üniversitelerinin 2017-2018 denetim raporlarına göre, toplam Ar-Ge bütçesinin 1 milyar 595 milyon 540 bin, toplam öz kaynaklı Ar-Ge bütçesinin ise 41 milyon 399 bin TL olduğunun tespit edildiği vurgulandı. Araştırma proje bütçelerinde Times Higher Education ve QS gibi üniversite derecelendirme kuruluşlarında Türkiye’nin lider üniversiteleri öne çıktı. Toplam Ar-Ge bütçesi sıralamasında Bilkent 358 milyon 276 bin TL ile ilk sırada yer aldı. Koç 304 milyon 277 bin ile ikinci, Sabancı 112 milyon 46 bin TL ile üçüncü, Çankaya 100 milyon 536 bin ile dördüncü ve Yaşar ise 84 milyon 160 bin ile beşinci oldu.
Öz kaynaklarından araştırmaya en çok bütçe ayıran kurumun ise, 16 milyon TL ile Yeditepe olduğu görüldü. Dış kaynaklı Ar-Ge bütçesinin yüksek olmasının dolayısıyla üniversitelerin farklı projelerle kaynak bulmasının sevindirici olduğu belirtilirken, “Ancak her üniversitemizin Ar-Ge’ye aynı önemi vermediği görülüyor. 2017-2018 eğitim öğretim yılında 30 vakıf yükseköğretim kurumunun öz kaynaklı araştırma proje bütçesinin bulunmadığı ancak 22’sinin dış kaynaklı proje bütçelerinin olduğu, 8 vakıf yükseköğretim kurumunun araştırma için hiç harcama yapmadığı tespit edildi” denildi
REKLAMA AYRILAN KAYNAK 220 MİLYON TL
2016-2017 eğitim yılında vakıf üniversitelerinin toplamda reklam için yaptığı yaklaşık 195 milyon TL’lik harcama, 2017-2018’de yüzde 13 artarak 220 milyon TL’ye ulaştı. YÖK’ün raporunda, reklam tanıtım giderlerinin Ar-Ge ve kütüphane için yapılanlara göre ‘kat be kat’ fazla olduğu belirtilerek, üniversitelerin yaptıkları projelerle öne çıkmasının tercih edildiği belirtildi. Reklam için en fazla kaynağı yaklaşık 17 milyon TL ile Bahçeşehir ayırdı. İstanbul Esenyurt 13 milyon 874 bin ile ikinci; İstanbul Aydın ise 12 milyon 339 bin TL ile üçüncü oldu.
HUKUKTA EN YÜKSEK PUANLA ÖĞRENCİ ALAN İBN HALDUN ÜNİVERSİTESİ
YKS başarılarına göre fakülteler de sıralandı. 2018 YKS başarı sırasına göre yapılan sıralamada hukuk alanında İbn Haldun Üniversitesi ilk sırada yer aldı. YÖK Atlas verilerine göre, üniversitenin hukuk programına en son yerleşen öğrenci sırası 8 bin 106. Onu, 40 bin 912 başarı sırasıyla İhsan Doğramacı Bilkent; 58 bin 885 ile Koç; 71 bin 799 ile TOBB Ekonomi ve Teknoloji; 86 bin 437 ile İstanbul Sabahattin Zaim üniversiteleri takip etti. Tıpta ise 1245 başarı sırası ile Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi ilk sırada. Koç 2 bin 211 ile ikinci ve Bezm-i Alem 18 bin 959 ile üçüncü oldu.
ÖĞRENCİ BAŞINA 1 KİTAP DÜŞEN VAR
Üniversitelerin basılı kitap sayıları da paylaşıldı. Buna göre, 2017-2018 eğitim kütüphane harcamaları yüzde 13.5 artarak 60 milyon 242 bin TL oldu. Kütüphane alanlarında yüzde 40, basılı kitap sayısında ise yüzde 19 artış var. Basılı kitapta ilk sırada 507 bin 596 ile Bilkent yer aldı. Koç 257 bin 717 ile ikinci ve Başkent 221 bin 719 üçüncü sırada. Ayrıca öğrenci başına düşen en fazla kitap oranlarında ise 51 ile İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi birinci oldu. Bilkent 42 ile ikinci, Koç da 32 ile üçüncü sırada. İstanbul Medipol, Biruni, Antalya Akev, İstanbul Aydın ve İstanbul Yeni Yüzyıl üniversiteleri ise birer kitapla son sırada yer aldı.
EN FAZLA BURSLU İBN HALDUN’DE
Burslu öğrencilerin oranlarında ise İbn Haldun öne çıktı. Okulda öğrencilerin yüzde 100’ü burslu. İkinci sıradaki Bilkent ve Bezm-i Alem’de bu oran yüzde 20 düzeyinde. Fatih Sultan Mehmet ise yüzde 19 ile üçüncü sırada.
EN ÇOK YABANCI ÖĞRENCİ SURİYE’DEN
Rapora göre, vakıf üniversitelerinde 22 bin 741 yabancı öğrenci eğitim görüyor. En fazla yabancı öğrenci ise Suriye’den. 2 bin 734 Suriyeli öğrenci Türkiye’de eğitim alıyor. Irak 1801 ile ikinci ve Azerbaycan 1564 ile üçüncü sırada. Almanya 910 ile 9’uncu; ABD 247 ile 21’inci ve İngiltere ise 71 ile 49’uncu.
ALES’TE KOÇ VE BEZM-İ ALEM
2018’de düzenlenen 3’üncü dönem ALES’te eşit ağırlıkta ve sözel puan türlerinde Koç; sayısaldaysa Bezm-i Alem ilk sırada yer aldı. Bu üniversitelerde 70 ve üzerinde puan alan aday sayısı yüzde 70’in üzerine çıktı. Ayrıca Sabancı; TOBB Ekonomi ve Teknoloji ve İstanbul Şehir üniversiteleri de iyi bir performans göstererek farklı puan türlerinden ilk 3’te temsil edildi.