YÖK üniversitelerin izleme ve değerlendirme raporunu açıkladı

Yükseköğretim Kurulu (YÖK), beş ana gösterge ve 45 alt gösterge doğrultusunda, Türkiye'deki 172 üniversitenin 2018 yılı verileri doğrultusunda üniversitelerin genel değerlendirilmesinin yapıldığı ‘Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporu 2019’ kamuoyunun erişimine açıldı. Rapora, ‘https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari’ adresinden ulaşılabilecek.

YÖK Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç, üniversitelerin faaliyetlerine ilişkin değerlendirmelerin kanıt temelli yapılabilmesi amacıyla YÖK'te oluşturdukları komisyonun üniversite izleme ve değerlendirme çalışmasını yürüttüğünü ve bu kapsamda 45 gösterge belirlendiğini anlattı. Saraç, göstergelerin ‘eğitim ve öğretim’, ‘araştırma-geliştirme, proje ve yayın’, ‘uluslararasılaşma’, ‘bütçe ve finansman’ ile ‘topluma hizmet ve sosyal sorumluluk’ ana kategorileri altında gruplandığını söyledi. Üniversitelerin bir akademik takvim yılı içerisindeki bilimsel ve kurumsal faaliyetlerinin bir sonraki yılın nisan ayından sonra ölçülebildiğine belirten Saraç, şöyle konuştu:
“Bu nedenle her bir üniversitenin 2018 yılı içinde yaptıkları faaliyetlerin sonuç raporu 2019 yılı sonunda yayınlandı. Bugün kamuoyuyla paylaştığımız bu rapor, 2018 yılına ait bütün üniversitelerimizin genel bir değerlendirmesi. Verilerin büyük bir kısmı üniversitelerden, bazı göstergelere ilişkin veriler ise çeşitli ulusal ve uluslararası veri kaynaklarından elde edilerek sisteme aktarıldı. Söz konusu her bir üniversiteye ait İzleme ve Değerlendirme Raporları ‘https://www.yok.gov.tr/universiteler/2018-izleme-ve-degerlendirme-raporlari’  adresinde kamuoyunun erişimine açıldı. Raporun, akademi yöneticilerine ve okuyucularına üniversitelere ilişkin etraflı bir değerlendirme fırsatı sunacağını, yükseköğretim sisteminin iyileştirilmesine yönelik ne tür müdahalelerde bulunulabileceğine ve hangi alanlarda araştırmalar yapılabileceğine ilişkin ipuçları vereceğini değerlendiriyor, yükseköğretim sistemimize şeffaflık ve hesap verebilirlik kapsamında çok önemli katkılar sunmasını bekliyoruz.

AR-GE, PATENT, BİLİMSEL YAYIN, KİTAP, AKREDİTASYON, BURS VE ORTAK PROJE SAYILARI ARTTIRILMALI
Üniversitelerden toplumun nesnel sosyal ve ekonomik sorunları konusunda daha fazla Ar-Ge yapmasını, patent ve faydalı model sayısını arttırmasını, ulusal hakemli dergilerde daha fazla yayın yapmalarını, eğitim ve öğretim süreçlerinde öğrencilerin kayıtlı oldukları program dışındaki diğer programlardan ders almalarının teşvik edilmesini, öğrenci başına düşen basılı kitap sayısının arttırılmasını, bağımsız akreditasyon kuruluşları tarafından akredite edilen program sayısının arttırılmasını, uluslararasılaşmaya daha fazla odaklanılmasını, öğrencilere verilen burs sayısının arttırılmasını, kamu kurum ve kuruluşlarıyla ortak daha fazla sosyal sorumluluk projesi geliştirilmesini bekliyoruz."

2018 YILI VERİLERİ ANALİZ EDİLEREK GENEL DEĞERLENDİRME YAPILDI
Raporda, her bir göstergenin ayrıntılı açıklaması, göstergeye ilişkin genel durum ve uygun olan göstergeler için en yüksek veri değerine sahip üniversiteler belirtildi. Çalışma kapsamında 2017-2018 eğitim öğretim yılında aktif faaliyette bulunan 172 üniversitenin verileri analiz edildi. Rapora göre, 2018'de üniversitelerin doktora programlarından 7 bin 250 öğrenci mezun oldu. Yükseköğretim sistemindeki gelişmeler doğrultusunda mezun sayısının gelecek yıllarda artması bekleniyor. Bu doğrultuda, mevcut öğretim üyesi sayısının yaklaşık 75 bin olduğu dikkate alındığında gelecekte ortaya çıkması muhtemel öğretim üyesi ihtiyacı zorlanmadan karşılanabilecek.

ÜNİVERSİTELERİN MERKEZİ SINAVLARDAKİ BAŞARISI
Rapora göre, 2018 yılında yapılan Kamu Personel Seçme Sınavlarında (KPSS) 162 üniversitenin en az bir programı ilk yüzde 10'luk dilime girdi. 2018'de yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavlarında (ALES) ise 157 üniversitenin en az bir programı ilk yüzde 10'luk dilime girdi. 

168 ÜNİVERSİTE HAKEMLİ DERGİLERDE YAYIN YAPTI
168 üniversitenin ulusal hakemli dergilerde yayını yayımlandı.  Aynı yıl SCI, SSCI-Expanded, SSCI, AHCI ve ESCI endeksli dergilerde kurum adresli yayını yayımlanan üniversite sayısı ise 169 oldu. 2014-2018 yılları arasında yayımlanmış yayınlar dikkate alındığında 2018 yılında 163 üniversitenin toplam 16 bin 256 kurum adresli yayını en yüksek yüzde 10'luk dilimde atıf aldı.

821 PATENT BAŞVURUSU OLUMLU SONUÇLANDI
Geçen yıl 115 üniversite 1683 patent faydalı model veya tasarım başvurusunda bulundu. Aynı yıl 95 üniversitenin 821 patent başvurusu olumlu sonuçlandı. YÖK'ün raporuna göre, geçen yıl 152 üniversite ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlarca desteklenen 5 bin 770 Ar-Ge projesi yürüttü. 

ULUSLARARASILAŞMADA ÖNEMLİ MESAFELER KATEDİLDİ
YÖK, özellikle son dönemlerde uluslararasılaşmayı yükseköğretim sisteminin öncelikli hedeflerinden birisi haline getirdi. Uluslararası öğrenci sayısının artması temel amaç olmakla birlikte öğrenci ve öğretim elemanın uluslararası hareketliliği de destekleniyor. 2017-2018 eğitim ve öğretim yılında 151 üniversitede 1219 yabancı uyruklu doktoralı öğretim elemanı istihdam edildi, 165 üniversitede toplam 126 bin 681 yabancı uyruklu öğrenci öğrenim gördü. 2018 yılında 100 üniversite, uluslararası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelerden gelen 1368 öğretim elemanını misafir etti. Aynı yıl 131 üniversite uluslararası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelere 2 bin 512 öğretim elemanı gönderdi. Geçen yıl 131 üniversite, uluslararası değişim programları aracılığıyla yurt dışındaki üniversitelerden gelen 5 bin 609 öğrenciyi misafir etti. Aynı yıl 165 üniversite, uluslararası değişim programları aracılığıyla yurtdışındaki üniversitelere 20 bin 917 öğrenci gönderdi. 2018 yılında 135 üniversitede uluslararası fonlardan yararlanarak 1105 proje yürütüldü.

ÜNİVERSİTELERDE ÖĞRENCİ BAŞINA YAPILAN HARCAMALAR
YÖK'ün raporuna göre, 2018 mali yılında öğrenci başına yapılan cari harcama miktarı ortalaması 12 bin 735 lira oldu. Bu miktara bina yapımı ve onarımı, makine ve teçhizat alımı gibi yatırım harcamaları dahil edilmedi. 2018 mali yılında 152 üniversite, bütçelerinin ortalama yüzde 4'ünü Ar-Ge kapsamında harcadıklarını beyan etti. 2018 yılında 105 üniversite, Ar-Ge, verimlilik arttırma, ürün geliştirme, inovasyon gibi alanlarda endüstriyle ortak 3 bin 286 proje yürüttü. 2018 yılında 145 üniversitede 2 bin 793 sosyal sorumluluk projesi yürütüldü. Dezavantajlı gruplara yönelik sosyal uyum ve kapsayıcılığa ilişkin ise 147 üniversitede 2 bin 798 faaliyet düzenlendi. 2018 yılında 161 üniversite sürekli eğitim merkezleri ve dil merkezleri aracılığıyla 171 bin 681 sertifika verdi. Geçen yıl kamu kuruluşlarının iş ve hizmet süreçlerini iyileştirmek amacıyla 144 üniversitede 2 bin 237 ortak proje yürütüldü.

HER YIL GENEL DEĞERLENDİRME RAPORUNUN YAYINLANMASI PLANLANIYOR
İlki yayımlanan ‘Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu 2019’, üniversitelerin 2018 yılı verilerinin analizi sonucunda üniversite bazlı değil genel bir değerlendirme ve örneklendirmeler yapılarak hazırlandı. YÖK önümüzdeki süreçte de her yıl bir önceki yıla ait verileri içeren bu tarz genel raporların yayımlanmasını planlıyor.