YÖK, üniversitelerin 2020 yılı karnelerini açıkladı... Yabancı öğrencilerin sayısı arttı

DOKTORA ÖĞRENCİLERİ AZALDI
‘Eğitim ve Öğretim’ ana alanında; 2018 yılına nazaran kayıtlı olunan program dışındaki diğer programlardan alınan ders oranı düzenli bir artış ile yüzde 14’ten yüzde 18,58’e, benzer şekilde akredite lisans programı sayısı 420’den 689’a ve öğrenci başına düşen basılı kitap sayısı 6,9’dan 8,2’ye yükseldi. Doktora programlarından mezun olan öğrenci sayısı 2018’de 7 bin 250 iken 2019’da 8 bin 275’e yükselmiş, 2020 yılında ise 7 bin 525’e geriledi. Üniversitelerin düzenlediği uluslararası sempozyum, kongre ve sanatsal sergi sayısı 2018 yılında 2 bin 222 iken 2019 yılında 3 bin 930’a yükseldi 2020 yılında ise 2 bin 84 oldu. Teknokent veya TTO projelerine katılan öğrenci sayısı ise sırasıyla 13 bin 646, 24 bin 13 ve 17 bin 294 oldu.

DÜNYA SIRALAMASINA GİREN ÜNİVERSİTE SAYISI 24
Rapor’un ‘Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın’ ana alanında 2018 , 2019 ve 2020 yılı verileri karşılaştırıldığında düzenli bir artış ile; öğretim elemanı başına düşen ulusal hakemli dergilerdeki yayın sayısı 0,05’ten 0,20’ye ve uluslararası hakemli dergilerdeki yayın sayısı 0,31’den 0,40’a yükseldi.  En yüksek yüzde 10’luk dilimde atıf alan yayın sayısı ise 16 bin 256’dan 25 bin 620’ye yükseldi. Benzer biçimde yararlanılan TÜBİTAK ulusal ve uluslararası araştırma bursu sayısı 5 bin 357’den 8 bin 87’ye ve destek programı sayısı 3 bin 752’den 10 bin 576’ya, kurum ve kuruluşlar tarafından desteklenen Ar-Ge projesi sayısı 5 bin 770’ten 9 bin 15’e, dünya sıralamalarına giren üniversite sayısı 24’ten 34’e, endüstri ile ortak yürütülen proje sayısı ise 3bin 286’dan 6  bin 218’e yükseldi.

PANDEMİ ULUSLARLARASI HAREKETLİLİĞİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Göstergeler setinin ‘Uluslararasılaşma’ ana alanında ise yabancı uyruklu öğrenci sayısı düzenli bir biçimde artarak 126 bin 681’den 184 bin 046’ya ulaştı. İstihdam edilen yabancı uyruklu doktoralı öğretim elemanı sayısı ise 2018’de  bin 219 iken 2019’da 2 bin 85 ve 2020’de 2 bin 29 odu. Uluslararası değişim programları kapsamında gelen öğretim elemanı sayısı 2018’de 1 bin 368 ve 2019’da 1 bin 585 iken 2020’de 338, gelen öğrenci sayısı 2018’de 5 bin 609, 2019’da 6 bin 753 ve 2020’de 5 bin 098 olmuştur. Diğer yandan uluslararası değişim programları kapsamında hareketliliğe katılan öğretim elemanı sayısı 2018’de 2 bin 512 ve 2019’da 2 bin 227 iken 2020’de 568, aynı kapsamdaki öğrenci sayısı sırasıyla 20 bin 917, 19 bin 556 ve 13 bin 681 oldu. Uluslararası fon destekli proje sayısı 2018 yılına nazaran düzenli bir artış ile  bin 105’ten  bin 563’e yükseldi. Yurt dışı kurumlarla ortak yürütülen proje sayısı ise COVID-19 salgınının olumsuz etkilerine rağmen  çok az bir düşüş yaşayarak 2019’da  bin 759 iken 2020’de  bin 724 olmuştur.

DEZAVANTAJLI GRUPLARA YÖNELİK FAALİYETLER ARTTI
Raporun son bölümü ‘Topluma Hizmet ve Sosyal Sorumluluk’ alanında 2018, 2019 ve 2020 yılı verileri karşılaştırıldığında düzenli bir artış ile; kamu kurumları ile ortak yürütülen proje sayısı 2 bin 237’den 3 bin 061’e, dezavantajlı gruplara yönelik düzenlenen faaliyet sayısı 2 bin 798’den 4 bin 749’a, Engelsiz Üniversite Ödülü sayısı 63’ten 418’e, sıfır atık, yeşil kampüs ve çevrecilik alanlarında alınan ödül sayısı 26’dan 102’ye ve yeşil, çevreci üniversite endekslerindeki yer alan üniversite sayısı 29’dan 55’e, öğrenci başına yapılan harcama miktarı 12 bin 735 TL’den 15 bin 825 TL’ye yükseldi. Yıllara göre sırayla sosyal sorumluluk projesi sayısı 2 bin 793, 3 bin 850 ve 3 bin 424, verilen sertifika sayısı ise 171 bin 681, 291 bin 024, 281 bin 992 oldu.

2021 VERİLERİNDE ARTIŞ OLACAK
193 üniversiteye ait ‘2020 Yılı Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporları’ YÖK’ün web sitesinden erişime açıldı. Bu raporlarda yer alan verilerin analizine dayalı olarak hazırlanan ‘Üniversite İzleme ve Değerlendirme Genel Raporu-2021’ ise yıl sonuna kadar kamuoyuyla paylaşılması planlanıyor. COVID-19 salgını nedeniyle yaklaşık 1,5 yıl boyunca üniversitelerde ara verilen yüz yüze eğitime, programların büyük bir kısmında yeniden başlanması ile 2021 yılı verilerinde önemli artışlar olacağı da ön görülüyor.

YENİ KONULARA DA ODAKLANACAĞIZ
YÖK Başkanı Erol Özvar, rapora ilişkin yaptığı açıklamada “YÖK olarak yürüttüğümüz ‘Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışmaları’ çerçevesinde her yıl yükseköğretim kurumlarımızın bir önceki yıla ait 4 temel alandaki gösterge verilerini kamuoyu ile paylaşıyoruz. Bu çalışma kapsamında hazırladığımız ‘2020 Yılı Üniversite İzleme ve Değerlendirme Raporlarını’ bugün itibarıyla kamuoyunun erişimine açtık. Üniversitelerimizin ‘şeffaflık ve hesap verebilirlik’ ilkesi doğrultusunda faaliyetlerini yürütmesine ve kanıt temelli değerlendirmelerinin yapılmasına imkan sağlayan çalışmamızın yükseköğretimimizde büyük verinin oluşturulmasında anahtar rolünün olacağını değerlendiriyoruz. Önümüzdeki dönemde ‘üniversitelerimizin bilimsel üretkenliği, akademik performansı, üniversite-sanayi iş birliği, Ar-Ge, uluslararasılaşma ve uluslararası bilim akademileri ve kurumlarıyla iş birliği, sosyal sorumluluk ve topluma hizmet hususlarını’ da yakından takip edeceğiz” dedi.

YÖK tarafından yapılan açıklamada, Raporda, Türk yükseköğretim sistemi nicel gelişimini büyük ölçüde tamamlamış ve kalite odaklı yapısal dönüşümü hedeflendiği ve bu kapsamda “şeffaflık ve hesap verebilirlik” ilkesi, Türk yükseköğretim sistemiminin kalite odaklı dönüşümünün sağlanması ve gelişiminin sürdürülmesi için elzem koşullardan olduğu belirtildi. Açıklamada şu ifadelere yer verildi:

“Yükseköğretim kurumlarının faaliyet alanlarına ilişkin süreçlerini şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkesi doğrultusunda yürütmesine katkı sunmak ve üniversitelere ilişkin kanıt temelli değerlendirmelerin yapılabilmesine imkan sağlamak amacıyla 2019 yılından itibaren “Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması” yürütülüyor Bu kapsamda her yıl bir önceki yıla ait gösterge verileri başta üniversitelerimiz olmak üzere çeşitli kaynaklardan edinilerek kamuoyu ile paylaşılıyor.

4 TEMEL ALANDA 45 GÖSTERGEDE DEĞERLENDİRME YAPILIYOR
Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışmasıyla üniversitelerin yürüttüğü çalışmaların tamamını kapsaması hedeflenen ‘Eğitim ve Öğretim’, ‘Araştırma-Geliştirme, Proje ve Yayın’, ‘Uluslararasılaşma’, ile ‘Topluma Hizmet ve Sosyal Sorumluluk’ temel alanlarında 45 gösterge belirlendi.

Ülkemizin kendine özgü şartları dikkate alınarak belirlenen göstergeler aracılığıyla üniversitelerin güçlü yönlerini ortaya koymak ve gelişime açık alanlarını desteklenmesi amaçlanıyor. Ayrıca çalışmanın yükseköğretim sisteminin büyük verisinin oluşturulmasına anahtar rolünün olacağı değerlendiriliyor.

ÜNİVERSİTELERİN VERİYE DAYALI KARAR ALMA SÜREÇLERİNE KATKIDA BULUNUYOR
Yükseköğretim Kurulu olarak önem atfettiğimiz izleme ve değerlendirme çalışmaları üniversiteler tarafından da yakından takip ediliyor. Bu çerçevede kurumların izleme ve değerlendirme birimleri aracılığıyla belirlenen göstergelere ilişkin çalışmalar yürüttüklerini memnuniyetle takip ediyoruz. Bu çalışmaların kurumların veriye dayalı karar alma süreçlerine katkıda bulunacağına ve sürdürülebilir nitel gelişimlerini destekleyeceğine inanıyoruz.

TEMEL HİZMET ALANLARINA İLİŞKİN ÇALIŞMALARI YAKINDAN TAKİP EDİLECEK
Üniversite İzleme ve Değerlendirme Çalışması ile önümüzdeki dönemde ‘Üniversitelerin bilimsel üretkenliği, Akademik performansı, Üniversite-sanayi iş birliği, Ar-Ge, Uluslararasılaşma ve uluslararası bilim akademileri ve kurumlarıyla iş birliği, Sosyal sorumluluk ve topluma hizmet hususları’ başta olmak üzere üniversitelerin temel hizmet alanlarına ilişkin çalışmaları yakından takip edilecek. Yapılan çalışmaların YÖK ve üniversiteler arasında eşgüdümü sağlayarak iş birliği ile yükseköğretim hayatına katkı sunacağı değerlendiriliyor.