YÖK Danışmanı Prof. Dr. Ercan: Mesleki eğitim sektörün ihtiyacına göre olmalı

Prof. Dr. Filiz Ercan, Milli Eğitim Bakanlığı’nca "Eğitimden Üretime Sektörle İşbirliği" temasıyla düzenlenen 2. Eğitim Kongresi'nde, "Meslek Yüksekokullarının Temel Sorunları ve Çözüm Önerileri" konulu panelde, bu kurumlara ilişkin açıklamalarda bulundu.     

YÖK Kurum Danışmanı Prof. Dr. Ercan, panel sonrası yaptığı açıklamada, meslek yüksekokullarının sanayi bölgesine yakın yerlerde kurulması yönünde bir hükmün bulunduğunu ancak bu hükme uyulmadan bazı bölgelerde okullar açıldığını belirtti.     

Bu kapsamda YÖK'ün, son yıllarda özellikle organize sanayi bölgelerinde (OSB) meslek yüksekokullarının kurulmasına izin verdiğini bildiren Ercan, "Meslek yüksekokulları, iş yeri beceri eğitimine dayalı ve sektörün ihtiyaçları doğrultusunda kuruluyor. 2011 İŞKUR verilerine göre, istihdam oranlarına bakılırsa meslek yüksekokul mezunlarının, diğer mezunlara oranla istihdamının yüzde 36.1 olduğu görülüyor" dedi.     

"Ara elman demiyoruz, aranan eleman diyoruz"

TÜİK'in son istatistiğine göre, eğitim durumuna göre iş gücü istihdamına katılma oranına bakıldığında, 2015'de mesleki ve teknik liselerden mezunların istihdam oranının yüzde 57,1, 2016 verilerine göre ise yüzde 58,9 olduğunu vurgulayan Ercan, yükseköğretimden gelenlerin istihdam oranlarının ise geçen yıl yüzde 71,8, bu yıl ise yüzde 71,6 düzeyinde bulunduğunu söyledi.     

Ercan, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu da bize neyi gösteriyor? Aslında mesleki eğitim yapan kişilerin, oldukça fazla sayıda istihdam oranı var. Sektör buna ihtiyaç duyuyor. Biz buna zaten ara elman demiyoruz, aranan eleman diyoruz. Dolayısıyla, mesleki eğitimin dinamik, sektörün ihtiyaçları doğrultusunda olması gerekiyor ve bu okullarda okuyan öğrencilerimizin mezun olmadan önce istihdam ofisleri, kariyer merkezleri aracılığıyla online sistemine kaydedilmesi, sektörün ihtiyaçları doğrultusunda bu ara bağlantının yapılması gerekiyor."     

Mevcut rakamlara göre, iki lise öğrencisinden birinin meslek liseli olduğunu aktaran Ercan, meslek yüksekokullarının diğer fakültelere oranının ise üçte bir olduğunu söyledi.     

Ankara'da Hacettepe Üniversitesi ve ASO'nun iş birliğiyle kurulan bir meslek yüksekokulun verilerine bakıldığında, iş yeri beceri eğitimi temelli eğitimin 2 yılının, sanayi işletmelerinde geçtiğini belirten Ercan, "Bu çocuklar daha öğrenciyken zaten iş yeri beceri eğitimi sırasında teklif alıp direkt işe yerleşiyorlar." dedi.     

"Dört işlemde sıkıntılar yaşanmakta"

Meslek lisesi öğrencilerinin, tümünde olmasa bile genel olarak dört işlem matematikte sıkıntılar yaşadığına işaret eden Ercan, bu nedenle bu öğrencilerin meslek yüksekokullarında da sıkıntılar yaşadığını bildirdi.     

Ercan, "Bu dört işlem eksiği meslek yüksekokullarında değil, o okullara gelmeden giderilmeli çünkü bu öğrenciler, meslek okullarında 2 yılı bitirdikten sonra DGS ile ilgili fakültelere geçebiliyorlar. Yani buna iki taraflı bakmak lazım. DGS fırsat eşitliği açısından iyi mi? Evet iyi ama gidilen yere bakarsanız bu öğrencileri direkt 3'ten devam ettirme yapamıyorsunuz. Öncelikle matematikte eksiği gidermeniz gerekiyor ve DGS ile geçen öğrencilerin incelenmesi lazım" diye konuştu.     

Dünyada "meslek edinmek için üniversiteleri bitirmek gerekmediği, belli sertifikasyon merkezlerinden belgelerle iş gücüne daha kalifiye eleman olarak katılabildiği" yönünde eğilimler bulunduğuna işaret eden Ercan, "Biz de çağa ayak uydurmak durumundayız. Hem üniversite bazında hem de sertifikasyon merkezleri üzerinde yapabiliriz. Bunu kabul etmek, teknik bilimlerde biraz zor gibi geliyor ama bu sertifikasyon merkezleri yeterince denetlenir, gerekli yeterlilik belgelerini çok sıkı aşamalardan sonra alırlar ve verirlerse bir problem olduğunu düşünmüyorum" ifadelerini kullandı.

İhtiyaçlar doğrultusunda kurulması daha doğru

YÖK'ün son yıllarda kalite ile ilgili sıkı çalışmalar yaptığını, meslek yüksekokullarının da bu kapsamda olduğunun altını çizen Ercan, "Kaliteden söz edebilmek için önce eğitimin, sonra eğitimi veren öğretim elemanlarının, öğretmenlerin profiline bakmak gerekiyor" dedi.     

Kurulun bu konuları ciddi olarak ele aldığını vurgulayan Ercan, "Eğiticilerin eğitimi, denetleyenin denetimi gibi kapsamda çalışmalar var. Meslek yüksekokullarındaki öğretim elemanları eğer akademik ilerleme yapacaklarsa bu ilerlemeler kendi alanlarıyla ilgili kriterler neyse ona uygun yapılmalı. Yani alanlara standartları ve akademik kriterleri farklı olabilir ama aynı alan içindeki öğretmenler, aynı kriterlerden geçerek akademik yükseltilmeleri yapılmalıdır" ifadelerini kullandı.     

Ercan, "Alana, bölgeye sektörün ihtiyaçları doğrultusunda meslek yüksekokulları kurulup iş yeri beceri eğitimi temelli kurulursa daha doğru ve daha uygun istihdam elde edilecek diye düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.     

Meslek yüksekokulları paneli

Kongrede, meslek yüksekokullarının temel sorunlarının ele alındığı panelin moderatörlüğünü YÖK Üyesi Prof. Dr. Mehmet Şişman yaptı.     

Şişman, meslek yüksekokullarının açılması konusunda yeni talepler geldiğini, YÖK olarak merkez kampüse uzaklık, nüfus yoğunluğu gibi bazı kriterler getirdiklerini anlattı.     

Sakarya Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mehmet Sarıbıyık ise meslek yüksekokullarında temel sorunun, uygulama becerisine sahip nitelikli iş gücü eğitimi olduğunun her kesim tarafından kabul gördüğünü ifade etti.     

Üniversitelerinde öğrencilere uygulama becerisinin kazandırılması için "3+1" modelini uyguladıklarını belirten Sarıbıyık, bu kapsamda öğrencilerin 3 dönem okullarda teroik, bir dönem de işletmelerde beceri eğitimi aldığını belirtti.     

"Şu an sektörün talebini karşılayamıyoruz"

Eğitim modellerinde sektörle iç içe olan öğrencilerin daha kolay iş bulduklarını, iş hayatının şartlarını daha erken öğrendiklerini, kariyer planlaması yaparak yeteneklerinin farkına vardıklarını dile getiren Sarıbıyık, ayrıca öğretim görevlilerinin de işletmelerle ortak Ar-Ge faaliyetlerini yaptıklarını söyledi.

Not ortalaması en az 1,8 olan öğrencilerin, beceri eğitimi için işletmelere yönlendirildiğini aktaran Sarıbıyık, değerlendirme puanlarının yarısının işletmeden, yarısının da öğretim görevlilerinden geldiğini ifade etti.

Üniversitenin internet sitesi üzerinden bir portal oluşturduklarını ve işletmelerin 45 bölümden öğrenci talep edebildiğini dile getiren Sarıbıyık, "Beceri eğitimine katılabilecek 3 bin 130 öğrencimiz, öte yandan 5 bin 50 firmamız var. Talep edilen öğrenci sayısı ise 3 binin üzerinde. Şu an sektörün talebini karşılayamıyoruz" diye konuştu.

Öğrencileri sadece Sakarya'da değil, Düzce, İzmit, Gebze İstanbul Bursa gibi başka illere de beceri eğitimi için gönderdiklerini anlatan Sarıbıyık, öğrencilerin memnuniyet anketi sonucunun yüzde 90 dolayında olduğunu bildirdi.

Çukurova Üniversitesi Sağlık Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Neslihan Boyan da, tüm Türkiye'deki sağlık meslek yüksekokullarını temsilen kongreye katıldıklarını belirterek, çeşitli dönem toplantılarında dile getirilen sorunlar ve çözüm önerilerine ilişkin görüşlerini paylaştı.     

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Recep Onur Uzun ise meslek yüksekokullarındaki en önemli problemin sınavsız geçiş hakkı olduğunu söyledi.

“Bölüm bazlı meslek lisesi önemli”

Kongre arasında gazetecilere açıklama yapan Mercedes Benz Türk Anonim Şirketi Yöneticisi Sadık Günbatar, şirketlerinde staj yapan meslek lisesi öğrencilerine ilişkin problemleri ve bu kurumlardan beklentilerini dile getirdi. Meslek lisesi öğrencilerinin okullarında atölye çalışmalarını eksik yaptıklarını savunan Günbatar, bu okullarda lokasyon bazlı bölüm açılması gerektiğini belirtti. Bölüm bazlı meslek lisesi açılmasının önemine işaret eden Günbatar, "Kaynakçı, oto boyacı ihtiyacımız çok fazla oluyor. Lokasyon olarak yakın olan okullarımızda metal üzerine eğitim alan öğrencilerimiz var. Oto boya üzerine eğitim alan öğrencilerimiz az, bu konuda sıkıntılar yaşıyoruz" dedi.     

Meslek liselerindeki bölümlerde, bölgenin ihtiyacına göre sınıf açılması gerektiğini bildiren Günbatar, bu okullar ile özel sektör arasındaki iletişimin güçlendirilmesinin önemini vurguladı.     

Günbatar, meslek lisesinde okuyan 11'nci sınıf öğrencilerinin şirketlerinde staj yapma imkanı bulduğunu, kendilerinin de meslek liselerine gidip bölüm tanımı ve öğrencilere iş ortamında karşılaşacakları sorunlara ilişkin sunum yaptıklarını söyledi. "Kendi atölyelerimizde, 11'nci sınıfta yapmaları gereken atölye eğitimlerini aldırıyoruz. Malzeme kullanımından teorik derslere kadar beğendiğimiz öğrencileri 12'nci sınıfa kadar çalıştırıyoruz" diyen Günbatar, öğrencilerin daha verimli ve üretken olmaları için eğitim verdiklerini belirtti.     

“Başarılı öğrenciler meslek liselerine kazandırılmalı”

Türk Traktör ve Ziraat Makineleri AŞ Eğitim Yöneticisi Orhan Yazkan ise, eğitim kongresi ile işveren ve meslek liselerinin iş birliği konusunda önemli kazanımların elde edildiğini belirterek, başarılı öğrencilerin mesleki eğitime yönlendirilmesi açısından çalışmalar yapılması gerektiğini ifade etti. Mesleki eğitim ile ilgili işletmelerin taleplerini yetkililerle paylaştıklarını aktaran Yazkan, mesleki teknik eğitimin işletmelerin talepleri ile şekillendirilmesi gerektiğine işaret etti. Yazkan, "Mesleki eğitimle ilgili projeler yürütüyoruz. Eğitimcilerle ortaklıklarımız var. Bunların daha artmasıyla mesleki teknik eğitimin daha da iyi bir noktaya geleceği ile ilgili inancım var" dedi.     

Firmalarında yaklaşık 150 öğrenciye staj imkanı sunduklarını, dört okulla da iş birliği yürüttüklerini ifade eden Yazkan, öğrencilere işbaşı eğitimleri, zararlı alışkanlıklarla başa çıkma ve iş güvenliği gibi alanlarda eğitim verdiklerini söyledi.