Yıpranma Payı Nedir, Kimlere Verilir Ve Hangi Meslekler Alır? Yıpranma Payı Nasıl Alınır, Ne Kadar Ve Ücret Hesaplama

Yıpranma payı ağır koşullarda çalışan bireylerin haklarını korumaya yöneliktir. Bu hak sayesinde ağır koşullardaki işçiler erken emekli olabilmektedir. Elbette ki bu durumda yıpranma payı ücret hesaplamaları da bu kişiler için önemli olmaktadır. Bilindiği gibi her meslek dalı yıpranma payı alamamaktadır. Yıpranma payı alınabilmesi için ilgili bireyin çalıştığı meslek dalının ağır şartlar altında olması gerekmektedir. 

 Yıpranma Payı Nedir? 

 Yıpranma payı yıpranma hakkı olarak da bilinmektedir. Ağır koşullarda çalışan işçilerin erken emekli olma hakkına yıpranma payı denmektedir. Ağır şartlarda yer alan meslek dallarında hizmet veren kişiler için ödenen primler daha fazla kabul edilmektedir. Bu durum da yaş şartından indirim yapılmasını sağlamaktadır. 

 Yıpranma payı fiili hizmet süresi zammı kavramıyla ilgilidir. Mesleki yıpranma payı olarak da halk arasında bilinen bir terimdir. Hatta bu hak sayesinde kişiler 5 ile 10 yıl arasında çalışarak erken emekli olabilmektedir. Yıpranma payının hesaplanmasında kişinin hangi ağır şartta ne kadar süredir çalıştığı da önemlidir. 

 Yıpranma Payı Kimlere Verilir? 

 Yıpranma payının fiili hizmetten sayıldığını bilmek gerekmektedir. Yıpranma payı ağır hizmet şartlarında çalışan işçilere verilmektedir. Bu ağır hizmet şartları arasında cam atölyeleri, demir çelik fabrikaları, asit üretim fabrikaları olabildiği gibi basın yayın ve gazetecilik alanı, emniyet, askeriye gibi alanlar da yer almaktadır. 

 Yıpranma payı meslek dalları oldukça geniştir. Bu yüzden de yıpranma payı ülkemizde bir hayli fazla sayıda çalışana verilebilmektedir. Hatta yıpranma payı hakkı son yapılan düzenlemelere göre sağlık çalışanlarını ve ceza evi görevlilerini de kapsamaktadır. Ağır sanayide çalışanların emeklilik şartları arasında yıpranma payı ücretleri de vardır. Çünkü yıpranma payı iş kolundan dolayı erken emeklilik anlamına gelmektedir. 

 Yıpranma Payını Hangi Meslekler Alır? 

 Yıpranma payı çalışma koşulları ağır olan mesleklerden daha hızlı emekli olmayı sağlamaktadır. Geçtiğimiz sene çıkarılan torba yasası yıpranma payının dahil olduğunu meslekleri belirlemiştir. Yıpranma payından en fazla yararlanan meslek grubunun madencilik olduğu ifade edilmiştir.

  60 günden 180 güne kadar yıpranma payı hakkı tanınan meslekler madencilik, diş hekimi, sahil güvenlik, döküm fabrikası, eczacı, ebe, cam fabrikası, alüminyum fabrikası, kurşun işleri ve çimento fabrikası şeklindedir. Erken emeklilik hakkını savunan yıpranma payı aslında riskli meslek gruplarını bünyesine almaktadır. Bu bağlamda polislik, askerlik gibi meslekler de tehlikeli ve riskli görülmektedir. Bu yüzden yıpranma payı meslekleri arasında emniyet ve askeriye de vardır. 

 Yıpranma Payı Nasıl Alınır? 

 İşçilerin yıpranma payı alabilmesi için bazı şartların karşılanması gerekmektedir. Normal bir işte çalışan kişinin emekliliği yılda 360 gün olarak hesaplanmaktadır. Yıpranma payı olan meslek dallarını düşündüğümüzde bu süre 420 ve 540 gün olabilmektedir. Dolayısıyla yıpranma payının alınması için çalışanın ilgili iş kolunda en az 3.600 gün çalışması gerekmektedir.

  Yıpranma Payının Ücret Hesaplaması 

 Yıpranma payının ücret hesaplaması elbette ki kişinin çalıştığı ağır iş koluna göre değişmektedir. Örneğin cıva üretiminde çalışan bir işçiyi düşünelim. Bu işçinin fiili hizmet zammı 90 gündür. Bu alanda kişinin 12 ay hizmet verdiğini bilelim. Bu durumda kişi 15 ay çalışmış sayılmaktadır. Birey erken emekli olma fırsatı alıyor. Aynı zamanda da prim gün sayısı artıyor. Cıva üretiminde çalışan kişi bir sene içinde 360 gün yerine 450 gün çalışmış sayılmaktadır.

  Madenler daha ağır iş kolları olduğu için bu süre daha fazladır. Bu süre 6 ay yani 180 gün olarak bilinmektedir. Bu da erken emekliliğe ciddi derecede olumlu katkı vermektedir. Bir maden işçisi bir senede 360 gün yerine 540 gün çalışmış sayılmaktadır. Yıpranma payının ücret hesaplanması kişinin çalıştığı meslek dalına göre yapılmaktadır.