Güncelleme Tarihi:
Yargıtay, demokrasilerin olmazsa olmaz unsuru olan kuvvetler ayrılığı yönetim modelinde yerini almakta olan inceleme merciinin önemli bir mekanizması olarak faaliyet yürütür. Alınmış olan kararların hukuka uygunluğunu denetleme görevi üstlenen Yargıtay ile alakalı olarak bilgi sahibi olmak, toplumlardaki idare biçimlerinin nasıl işlediği hakkında da bilgi edinmek manasına gelir.
Yargıtay Nedir ve Görevleri Nelerdir?
Yargıtay, adli yargı alanına giren konularda temyiz incelemesi gerçekleştiren yüksek yargı makamıdır. Bundan dolayı Yargıtay, Temyiz Mahkemesi olarak da bilinir. Yargıtay, yüksek yargı organlarından biri olarak görev yürütür. Anayasal hukuk sistemi içerisindeki önemi oldukça fazladır. Bunun en önemli sebebi ise alınan hükümler için son inceleme yeri olmasıdır. Yargıtay’dan sonra farklı bir inceleme mekanizması bulunmamaktadır.
Yargıtay’ın öncelikli amacı, hukuki kararlarda birliği sağlamak olmaktadır. Adil ve adaletli bir biçimde kararları inceleyip herkes için aynı işlemi uygulamaktadır. Ele almış olduğu kararlar, temyiz başvuruları üzerine olmaktadır. Dolayısıyla diğer mahkemelerin üstlenmiş olduğu görev olan olay incelemesini yapan bir mercii konumunda değildir. Yargıtay, başvuru kapsamında incelediği konuların hukuksal bütünlüğün yanı sıra adil yönetim sistemine uygunluğunun denetimini yapan üst düzey bir hukuksal denetim mekanizması olarak varlık göstermektedir.
Yargıtay’ın görev ve yetkileri “Yargıtay Kanunu” tarafından belirlenmiş durumdadır. Bu birimin mevcut görev ve yetkileri hakkında bilgi edinmeden önce karar organlarını bilmek son derece yararlı olacaktır.
Yargıtay Karar Organları şunlardır:
- Daireler
- Ceza Genel Kurulu
- Hukuk Genel Kurulu
- Yönetim Kurulu
- Başkanlar Kurulu
- Büyük Genel Kurul
- Yüksek Disiplin Kurulu
- Birinci Başkanlık Kurulu
Yargıtay Kanunu kapsamı doğrultusunda belirlenmiş yüksek mahkeme olan Yargıtay’ın görevleri ise şunlardır:
- Mahkemeler tarafından verilmiş olan kararların incelemesini yapmak
- İncelemiş olduğu dosyaları karara bağlamak
- Temiz incelemesi yapmak
- Anayasanın vermiş olduğu görev ve yetkiler kapsamında herkese eşit mesafede durarak yasal kararları yerine getirmek
- Üst düzey memurların soruşturmasını yürütmek
- Hukuka aykırı olan durumların ortadan kaldırılmasını sağlamak
Yukarıda belirtilen genel görevlere ek olarak Yargıtay Karar Organları’nın da görevlerinin varlığı söz konusudur. Bu görevler ise Yargıtay makamının iç işleyişinin planlı ve düzenli bir biçimde yapılandırılması maksadını taşımaktadır. Konuyla alakalı olarak örnek vermek gerekirse;
- Yargıtay kurullarının üyelerinin seçilmesi
- İdari yönetim birimlerinin seçilmesi
- İç yönetmeliğinin oluşturulması
- İçtihadı görüşmeler gerçekleştirmek ve karar almak Yargıtay’ın iç yönetim yapısıyla alakalı olan görevleri arasında yer almaktadır.
Yargıtay’ın temel görevi anayasa ilkeleri çerçevesinde uyuşmazlıkların çözüme ulaştırılması hususunda yardımcı olmak ve tarafsız bir bakış açısıyla dava dosyalarını incelemektir.
Yargıtay, Yargıtay Başkanlığı’na bağlı olup Yargıtay Başkanlığı ise bağımsız bir yüksek yargı kurumu olarak faaliyet yürütür. Kuvvetler ayrılığı ilkesini benimseyen ülkelerde bağımsız bir kurum olarak görev icra etmektedir. Anayasa Mahkemesinde belirtilmiş olan yasa ve yönetmeliklere göre yönetimi gerçekleştirilmektedir.
Yargıtay Üyelerini Kim Seçer?
Yargıtay ile alakalı olarak en çok araştırılan ve çok fazla sorulan soru Yargıtay üyelerini kim seçer sorusudur. Bu sorunun yanıtı çok büyük öneme sahiptir. Yargıtay üyelerini kim seçer sorusunun yanıtı ise şu şekilde verilmektedir: Yargıtay, adli yargı kolunun yüksek mahkemesi olup başsavcı ve vekili cumhurbaşkanı tarafından seçilir. Yargıtay'ın diğer üyelerini ise HSK (Hakimler ve Savcılar Kurulu) tarafından seçilir. Yargıtay başkanı ise kendi aralarında yapacakları oylama neticesine göre seçilmektedir.