Güncelleme Tarihi:
Kaynaştırma ünsüzü -e -a (yönelme eki) ve -de -da (bulunma eki) ekleriyle birlikte kullanılır. Bunun dışında kullanıldığı ekler ve kelimeler şu şekilde sıralanabilir: Üleştirme sayı sıfatları ve iyelik ekleri. En çok kullanılan yardımcı ünsüzler ise Ş, Y ve N harfleridir.
Yardımcı Ünsüz Nedir?
İki ünlü harfin arasına getirilen sessiz harflere yardımcı ünsüz ya da kaynaştırma ünsüzü adı verilir. Kelimelerin kurallara uygun bir şekilde yazılması ve telaffuz edilmesi için bu harflerin kullanılması gerekir.
Yardımcı Ünsüz Konu Anlatımı
Yardımcı ünsüzler birçok kelimede ve tamlamada kullanılır. Kullanılma amacı kelimelerin imla kurallarına uygun bir şekilde yazılmasıdır.
Kaynaştırma ünsüzlerinin en çok kullanıldığı yerlerden biri fiil çekimleridir. Örneğin ''Ne yaparak'' sorusuna cevap vermek için fiillerin sonuna getirilen -erek ekinin başına ''Y'' harfi getirilir.
''Müzik dinleyerek uyudum'' cümlesindeki ''dinle'' fiili ile erek fiilinin arasındaki ''Y'' harfi kaynaştırma ünsüzüdür.
Türkçede -ecek - acak ekleri ise gelecek zamanlı cümlelerde kullanılır. Bu tür cümlelerde de kaynaştırma ünsüzleri iki sesli harfin arasına getirilir.
''Sınayacak'' ve ''Deneyecek'' fiillerinde: ''Y'' harfi, ''e'' ve ''a'' harfi ile -ecek -acak eklerinin arasına getirilmiştir.
Yardımcı Ünsüz Örnekler
Sinemacının - Aldığı ek -ın Kaynaştırma ünsüzü: N harfi
Satıcıya - Aldığı ek -a Kaynaştırma ünsüzü: Y harfi
Bolu'ya - Aldığı ek -a Kaynaştırma ünsüzü : Y harfi
Yardımcı Ünsüz Örnek Cümleler
1- Amcam hepimize ikişer tane kalem hediye etti.
İkişer kelimesi bu cümlede üleştirme sayı sıfatı olarak kullanılmıştır. -Er - ar ekleriyle oluşturulan bu sıfatta 'i'' ve ''e'' harfi yan yana gelmeyeceği için arasına ''ş'' harfi getirilmiştir.
İkier - Yanlış
İkişer - Doğru
2- Senin bu yaptığına dereyi görmeden paçaları sıvamak denir.
Türkçede -ı -i harfleri yönelme eki olarak kullanılır. Ünlü bir harfle biten kelimelere yönelme eki getirildiğinde araya ''Y'' harfi konur.
Derei- Yanlış
Dereyi - Doğru
3- Kısmetse seneye İzmir'de yaşamaya başlayacağım.
Bu cümlede de ''Y'' harfi kaynaştırma ünsüzü olarak kullanılmıştır.
Sene-i - Yanlış
Seneyi- Doğru
Yardımcı Ünsüz Örnek Sorular ve Cevapları
1- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü kullanılmamıştır?
A şıkkında - Nişantaşı - Aldığı ek ''a'' - Kaynaştırma ünsüzü N
B şıkkında Ankara - Aldığı ek ''a'' - Kaynaştırma ünsüzü Y
D şıkkında Okmeydanı - Aldığı ek ''da'' - Kaynaştırma ünsüzü N
E şıkkında Antalya - Aldığı ek ''a'' - Kaynaştırma ünsüzü Y
C şıkkında ise ''beş'' kelimesi ''er'' eki almıştır. Beş sözcüğü ünsüz harf ile bittiği için kaynaştırma ünsüzü kullanılmamıştır.
Doğru cevap: C şıkkı
2- Aşağıdaki kelimelerden hangisinde kaynaştırma ünsüzü yoktur?
A şıkkında Otelde - iken bağlacı - Y harfi
B şıkkında - Masanın - ın eki - N harfi
C şıkkında - Kaleye - e eki - Y harfi
E şıkkında - Bilgi - in eki - N harfi
Doğru cevap: D şıkkı