Yapım eki nedir, çeşitleri nelerdir ve nasıl bulunur? Yapım eki örnek cümleleri ile konu anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Sonuna getirildiği kelimelerin anlamlarını değiştiren eklere yapım eki denir. Bu ekler isim soylu kelimelerden isim ve fiil türetmek için kullanılır. Örneğin: Göz - Gözlemek. Göz kelimesi isimken gözlemek fiildir. Fiil soylu kelimelerden isim türetmek için de aynı ekler kullanılır. Örneğin: Bulmak - Bulgu. Yapım eki nedir, çeşitleri nelerdir ve nasıl bulunur? Sizin için örnek kelimeler ve cümleler ile birlikte derledik.
Yapım eki almış sözcükler ile birleşik isimler birbirleriyle karıştırmamalıdır. Birleşik isimler iki ayrı kelimeden oluşur. Örnek: Çanakkale / Çanak - Kale. Yapım eki almış sözcüklerde ise bir kelime ve bir ek bulunur:
Örnek: Televizyoncu / Televizyon kelimesi ve -cu eki
Yapım Eki Nedir?
Kelimelerin anlamını değiştiren, isimden fiil ve fiilden isim yapan eklere yapım eki denir.
Yapım Eki Çeşitleri Nelerdir?
Fiilden İsim Yapan Yapım Ekleri
1- Bilgi - Kökü: Bilmek
2- Sorgu - Kökü: Sormak
3- Çözgü - Kökü: Çözmek
4- Birikim - Kökü: Biriktirmek
Fiilden Fiil Yapan Yapım Ekleri
1- Araştırmak - Kökü: Aramak
2- Soruşturmak - Kökü: Sormak
3- Sarılmak - Kökü: Sarmak
İsimden Fiil Yapan Yapım Ekleri
1- Denkleştirmek - Kökü: Denk
2- Saçmalamak - Kökü: Saçma
3- Tuzlamak - Kökü: Tuz
İsimden İsim Yapan Fiil Ekleri
1- Sonuç - Kökü: Son
2- Denizci - Kökü: Deniz
3- Acılık - Kökü: Acı
Yapım Eki Nasıl Bulunur?
Yapım ekini bulmak için kelimenin köküne bakılır. Eğer kelimenin anlamı aldığı ek ile değişmişse yapım eki, değişmemişse çekim ekidir.
1- Gözcü - Kelimenin kökü: Göz
Göz ve gözcü farklı manalara geldiği için -cü, yapım ekidir
2- Sınıfta - Kelimenin kökü: Sınıf
Bu kelimede -ta eki, sözcüğün anlamını değiştirmediği için çekim ekidir.
Yapım Eki Örnek Cümleleri ile Konu Anlatımı
(-cı, -cü) eki
1- Savcı, iddianameyi yeniden yazmak için hakimden zaman istedi.
Sav - Savcı
2- Aşçı, iki gündür hasta olduğu için mutfakta işler bir hayli eskidi.
Aş - Aşçı
(-ıncı, uncu)
1- Yarışmada birinci olduğum için o kadar mutluyum ki.
Bir - Birinci
2- İkinci kez aynı hatayı yaptığıma inanamıyorum.
İki - İkinci
(-lık, -lik)
1- İnternetten satın aldığım kitaplık odaya çok yakıştı.
Kitap - Kitaplık
2- Çayın daha çabuk olmasını istiyorsan çaydanlığın altını açmalısın.
Çay - Çaydanlık
(-lı, li)
1- Ben gösterişli değil sade bir yaşamı tercih ettim.
Göster- Gösterişli
2- Havalı ve kibirli insanları oldum olası sevmemişimdir.
Hava - Havalı
Kibir - Kibirli
(-el, -al, -ül, -ıl)
1- Son zamanlarda üst üste yaptığı hatalardan sonra gözümde iyice küçüldü.
Küçük - Küçülmek
2- Aylar sonra ilk kez görüştükleri için birbirlerine sıkı sıkı sarıldılar.
Sarmak - Sarılmak
(-mak, -mek)
1- Bir insanı yeniden sevmek ve ona ilgi duymak bana artık imkansız geliyor.
Sev - Sevmek
Duy - Duymak
2- Size sormak istediğim daha birçok soru var.
Sor - Sormak
(-ış, iş)
1- Nadide Hanım'ın zengin olduktan sonra oturuşu kalkışı değişti adeta.
Oturmak - Oturuş
Kalkmak - Kalkış
2- Dönüş biletini hangi güne aldın?
Dönmek - Dönüş
(-ş)
1- Birçok konuda görüşlerimiz taban tabana zıt olsa da onunla iyi arkadaşız.
Görmek - Görüş
2- Onunla ilk kez bu parkta el ele tutuşmuştuk.
Tutmak - Tutuşmak
(-seme, -sama)
Bence okuduğum son kitaptaki çıkarsamaların birçoğu eksik ve hatalı.
Çıkmak - Çıkarsama