Yapay zekâda ‘doğru ve yanlışı’ anlamanın anahtarı

Dünyanın önde gelen sıralama kuruluşlarından Times Higher Education (THE)’nın ‘En Genç Üniversiteler’değerlendirmesinde birinci, ‘QS 2025 Dünya Sıralaması’nda ise 14’üncü olan Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesi’nin Rektör Yardımcısı Prof. Ling San, geçtiğimiz günlerde Sabancı Üniversitesinde ‘İlham Veren Liderler Konferansı’na katıldı. Prof. San, yapay zekânın eğitimdeki yerini ve geleceğini Hürriyet’e anlattı.

Prof. San, bu konuda eğitimcilere ve öğrencilere bir dizi öneri sıraladığı açıklamalarında şunları söyledi: “Yapay zekâ, bilgiyi insanların parmaklarının ucuna kadar getirse de, onun çıktısını iyi anlayıp doğru ve yanlış bilginin ayrımına varmak için her zaman öğrenmeye ve bilgiye ihtiyaç duyulacak. Yapay zekâ araçlarının iş dünyasında yaygınlaşmasıyla, eğitimcilerin öğrencilere bu teknolojileri etik, eleştirel ve üretken bir şekilde kullanmaları için bilgi ve beceri kazandırması gerekiyor. Öğrenciler bunların yanında ‘ekip çalışması’ becerilerini de edinmeli.

ÖZEL SOHBET ROBOTLARIYLA ÖĞRENME
Eğitimciler, öğrencileri için ‘öğrenmeyi özelleştirmek’ amacıyla yapay zekâdan yararlanabilirler. Örneğin; yapay zekâ, öğrencilerin tercih ettikleri öğrenme tarzına göre ders formatını ayarlayabilir. Özel sohbet robotları, ‘etkili dijital öğrenme yardımcıları’ olarak hizmet verebilir. Yapay zekâ aracılığıyla oluşturulan ‘kişiselleştirilmiş öğrenme’, öğrencilerin bilgilerindeki boşlukların belirlenmesine ve bu boşlukları kapatmak için ilgili derslerin önerilmesine yardımcı olabilir.

DEĞERLENDİRMEDE DAHA ETKİLİ OLABİLİR
‘Yapay zekâ ve değerlendirme’ ilişkisinde bazı ilerlemeler kaydedildi. Yapay zekâ destekli değerlendirme araçlarının etkili kullanımı, ‘notlandırmayı’ daha tutarlı hale getirebilir. Bu teknoloji, öğretmenin daha hedef odaklı ve doğru geri bildirim sağlamasına katkı sağlayabilir. Eğitimcilerin yapay zekâdan ‘değerlendirme’ aşamasında faydalanması; öğrencilere erken destek eğitim sunulması ve akademik performansın geçmişten bugüne değerlendirilmesi açısından analiz imkanı sunabilir.

BU TEKNOLOJİYİ BENİMSEMEK GEREK
Yapay zekâ, eğitim de dahil olmak üzere yaşamın ve iş hayatının birçok yönünü değiştirmeye hazır. Uluslararası Para Fonu (IMF), yapay zekânın dünya çapındaki işlerin neredeyse yüzde 40’ını etkileyeceğini, geride kalmamak için herkesin bir düzeyde yapay zekâ becerilerini öğrenmesi gerektiğini öne sürdü. Bu nedenle eğitimciler yapay zekâyı benimsemeyi, keşfetmeyi ve onunla deney yapmayı öğrenmeli. Nasıl ki 20-25 yıl önce önce iş dünyasında bilgisayar becerileri bir gereklilik olarak ortaya çıktıysa, yapay zekâ becerilerine sahip olmak da önümüzdeki on yılda bir iş için ön koşul haline gelecek.

‘YAPAY ZEKÂ UZMANI’ OLMAK ŞART DEĞİL
Ancak herkesin ‘yapay zekâ uzmanı’ olması ve programlama bilmesi gerekmiyor. Çünkü gerekli yapay zekâ uzmanlığı düzeyi kişinin rolüne ve işine göre değişecek. Kötüye kullanım ve suistimalden kaçınmak için herkesin yapay zekâ ile ilgili etik konular, sınırlamalar ve riskler hakkında bazı temel anlayış ve bilgilere sahip olması da önemli.

YAPAY ZEKÂ OKURYAZARLIĞI
Üniversiteler, farklı türden öğrencilere çeşitli düzeylerde yapay zekâ dersleri sunuyor. Örneğin; NTU, öğrencilerin yapay zekâ ve yeterlilik konusunda temel bir anlayış geliştirmeleri ve farklı alanlardaki sorunları nasıl çözebileceklerini öğrenmeleri için bir ‘yapay zekâ yan dal’ programı başlattı. Öğrenciler ana dallarıyla veya ilgi alanlarıyla uyumlu seçmeli dersler alarak bu konuda kendilerini geliştirebilirler, yan dal programlarını takip edebilirler. Tüm öğrencilerin yapay zekâ hakkında bir temel anlayışa sahip olmasını sağlamak için de çalışmalar yapılıyor. 2021’de NTU, tüm lisans öğrencileri için tanıtılan ‘Disiplinler Arası İş Birlikçi Temel Müfredatı’na dijital okuryazarlık, etik derslerine ise yapay zekâ ile ilgili temel konuları dahil etti. Tüm doktora öğrencileri için ise bir yapay zekâ okuryazarlığı dersi başlatıldı.”

THE’DA EN İYİ GENÇ ÜNİVERSİTE
“NTU’nun yapay zekâ ile ilgili araştırma kalitesi; bilgisayar bilimleri alanında küresel olarak ikinci sıraya yerleştiği ‘US News & World Report’ gibi çeşitli konu bazlı sıralamalarda sürekli olarak güçlü bir performans göstermesiyle ortaya çıkıyor. Bu durum NTU’nun, bir üniversiteyi çeşitli göstergelerle değerlendiren ‘THE En Genç Üniversiteler’ sıralamasında zirveyi korumasına katkıda bulundu.”

PROF LİNG SAN KİMDİR?
Singapur Nanyang Teknoloji Üniversitesi (NTU) Rektör Yardımcısı Prof. Ling San, lisans ve yüksek lisansı Cambridge Üniversitesi’nde, doktorayı ise Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley’de tamamladı. NTU’ya katılmadan önce, Singapur Ulusal Üniversitesi’nde (NUS) 13 yıl geçirdi. Prof. San. Ağustos 2022 ile Temmuz 2024 arasında Singapur Ulusal Araştırma Vakfı’nın Baş Bilimsel Danışmanı olarak görev yaptı. Ayrıca Singapur Hükümet Bilimsel Danışmanları Komitesi’nin bir üyesi olan Prof. San, 2024’te Singapur Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’ndan ‘Kamu Yönetimi Altın Madalyası’ aldı. Tutkulu bir eğitimci olan Prof. san aynı zamanda çok sayıda öğretim mükemmelliği ödülü kazandı.