Yapay zeka eğitimi nasıl olmalı?

Yapay zeka, geniş bir uygulama yelpazesine sahiptir ve otomasyon, tahmin, tanıma, dil, yorumlama, sadeleştirme ve işleme dijital mecralarda birçok alanda kullanılır.

YAPAY ZEKA HAYATIN HER ALANINDA
Yapay zekanın işlevsel olarak kullanılması onu organize edecek akıl ile mümkün. Gelecekte yaşamımıza yoğun olarak girecek olan yapay zeka; kullanım amacına göre insanın yararına ya da zararına olabilecek nitelikleri içerisinde barındırıyor. Gelecek günlerde yapay zeka (Makine Öğrenmesi) eğitim başta olmak üzere birçok işkolunda daha da gelişmiş ve çeşitli özelliklere sahip onlara kullanıldığına tanık olabiliriz. Özellikle eğitim sisteminde yapay zekanın iletişim faaliyetlerine dönük öğretmenlerin önüne geçebilecek roller üstlenebileceği yönünde görüşler her geçen gün artıyor.

Özellikle akıllı binalar, şehir otonom sistemleri, dijital devlet uygulamaları gibi bir çok alanda yaygınlaşarak insan odaklı meslek gruplarını daraltıcı bir etkiye sahip olacak. Buna göre; akıllı binaların yangın, su, elektrik ve doğal gaz sistemlerinin sağlıklı ve güvenli bir şekilde faaliyetlerini sürdürebilmesi için yapay zeka temelli otonom merkezi yönetim sistemleri gündeme girecek.
Başta elektrik sistemleri olmak üzere, bina ve ev güvenliği, ısınma ve uzaktan haberleşme sistemleri gibi bir çok fonksiyonu yerine getirirken; bununla birlikte evlerimizde bulunan eşyaların daha ergonomik ve amaçsal yönelimli kullanımının tasarlanması bağlamında yapay zekadan optimum düzeyde yaralanılabilir.

YAPAY ZEKA EĞİTİMİ BAŞLANGIÇ AŞAMASINDA
Yapay zeka eğitiminin durumuna bakıldığında günümüz şartlarında henüz başlangıç aşamasında olduğu görülüyor. Özellikle üniversitelerimizin yeni yeni gündeme aldığı bir konu olmakla beraber; gelecekte bir çok iş kolunda kendine vazgeçilmez yer edineceği öngörülüyor. Buna göre yapay zeka eğitiminin henüz başlangıç evresinde olduğunu, akademik ve profesyonellik gerektiren eğitimsel bir müfredatı içeriyor. Bu bağlamda zekâ eğitimini hızla geliştiğini söyleyebiliriz. Yapay zeka eğitimi hala hızla gelişen olan bir alan. Çeşitli kurumlar ve online platformlar, yapay zeka ve makine öğrenimi konularında geniş kapsamlı eğitim programları sunuyor. Hem akademik kuruluşlar hem de endüstri liderleri, yapay zeka eğitimine önem veriyor ve bu alandaki eğitim kaynakları ve materyalleri sürekli olarak güncelleniyor.

YAPAY ZEKA KONUSUNDA NASIL UZMANLAŞILIR?
Burada şunu söyleyebiliriz: Eğer bir kişi yapay zeka konusunda kendini geliştirmek ve bu alanda derin bir uzmanlık becerisi kazanmak istiyorsa aşağıda sunacağımız adımları takip etmesinde fayda var. Yapay zeka uzmanlığına giden yol çeşitli adımlardan oluşur. İşte birkaç öneri:
1. Temel Bilgi Edinme: Temel matematik, istatistik, ve programlama bilgisi edinin. Python gibi yapay zeka alanında yaygın olarak kullanılan programlama dillerini literatür ve terimler bilgisi öğrenin.

2. Yapay Zeka Alanında Eğitim: Yapay zeka, makine öğrenimi ve derin öğrenme gibi konularda çevrimiçi kurslar veya üniversite programlarına katılın. Önemli konular arasında doğrusal cebir, olasılık ve istatistik, veri analizi ve derin öğrenme yer alır. Bu konuda 12. sınıf öğrencilerimizin ileride bir meslek olarak yapay zeka uzmanlığı düşünülüyorsa şayet; Türkiye’de bu alanda öğretim programı sunan üniversiteleri, bu üniversitelerde bulunan akademik kadroların çalışmalarını detaylı ve dikkatlice inceledikten sonra tercih yapmaları önerilir.

3. Pratik Yapma: Şayet yapay zeka konusunda ilerlemek istiyorsak istikrarlı ve iradeli bir şekilde olabildiğince öğrenme ve uygulama pratiklerimizi arttıralım. Teorik bilgilerinizi pekiştirmek için projeler yapın. Gerçek dünya verileriyle çalışarak, model geliştirme ve sonuçları yorumlama becerilerinizi geliştirmek ve dünyanın herhangi bir yerindeki gelişmeleri takip ederek ilgili konu ve başlıkları öğretimsel bir transfere dönüştürmek.

4. Literatür İnceleme: Makine öğrenimi ve yapay zeka alanındaki yeni gelişmeleri takip edin. Özellikle deneyimli birileri eşliğinde pratikler yapmakta, zaman ve mekan aynı zamanda maliyet açısından da faydalar sağlayacaktır. Akademik makaleler, konferans bildirileri ve blogları okuyarak sektördeki en son trendleri öğrenme, mümkünse bu alanda profesyonel danışmanlık sunan birileri ya da platformlardan yararlanmalıyız.

5. Uygulama Geliştirme: Düşüncelerimizi uygulama ve pratik leştirme oldukça önemlidir. Bunun için yapay zeka teknolojilerini uygulamaya yönelik projeler geliştirin. Bu, kişisel veya açık kaynaklı projelerde yer almak veya endüstriyel projelerde staj yapmak şeklinde olabilir. Söz konusu süreçle ilgili ulusal ya da uluslararası fonlardan ya da destekleme programlarından yararlanlabilir.

6. İşbirliği ve Ağ Oluşturma: Bu konuda etkinlikleri düzenleyen yapay zeka topluluğu içinde yer alın. Çevrimiçi forumlara katılın, etkinliklere katılın ve diğer uzmanlarla ilişki kurun. Bu noktada kendi deneyimlerimiz de yaşadığımız becerileri veya sorunları diğer alanlardaki uzman ya da paydaşlarla paylaşma.

7. Sürekli Öğrenme: Yapay zeka alanındaki hızlı değişimleri ve yeni teknolojileri takip etmek için sürekli olarak kendinizi güncelleyin ve yeni beceriler öğrenmeye devam edin. Aksi halde bu alandaki gelişmeleri takip edemediğimiz bir noktaya geliriz ki; gelişimi, inovasyona dönüştürmek ayrı bir planlama gerektiriyor.

YAPAY ZEKA KODLARI KENDİ Mİ YAZACAK?
İnsanlar tarafından kodlanan ve kontrol altında tutulan yapay zeka ileride kendi yazılım dili ile yeni yapay zekaların oluşması aşamasına geçerse, bu durum insana olan bağımlılığını azaltabilir. Ancak yapay zeka, karmaşık algoritmalar ve öğrenme teknikleri kullanarak farklı görevleri otomatik olarak gerçekleştirme yeteneğine sahip olabilir. Diğer yandan bilgisayarlar üzerinden faaliyet gösteren yapay zeka sistemlerinin her zaman bir enerjiye ihtiyaç duyacağı da unutulmamalı. Bu enerji de şayet otonom sistemlere geçilmez ise yine insanların güdümünde ve kontrolünde olacak.

Yapay zekanın kodları kendi yazacak hale gelmesi insan nesli için bir takım tehlike ve riskleri beraberinde getirecek. Bu nedenle öznesi konumunda olduğumuz dijital dünyanın içerikleri ve yapay zekanın dahi adeta yaratıcısı konumunda olan insanın bu rolünü her daim sürdürmesi beklenir. Ancak bu aşamada, yapay zekanın insan kontrolünde olması ve yazılımcıların rolünün önemini koruması daha olası bir senaryo gibi görünüyor.
Yapay zeka ileride kendi kodlarını yazabilir hale gelebilir, ancak yazılımcıların işlerini tamamen elinden alması pek olası değil. Yazılımcılar yaratıcılık, problem çözme ve insani anlayış gibi becerilerle ön planda olmaya devam edecekler.

Sonuç olarak, yapay zeka kodları kendi yazacak noktaya gelirse bile, yazılımcıların rolü değişebilir, ancak yazılımcıların tamamen ortadan kaybolması veya endişelenmeleri gerektiği konusunda kesin bir yargıya varmak şu an için erken olabilir. Ne var ki; insan oğlunun giderek otonom bir yaşam biçimi ve motorist hareketlerle giderek insani özelliklerinden uzaklaşması mümkün görünüyor. Buna göre özellikle duyusal becerilerdeki zayıflamayla beraber, bilişsel ve devinsel becerilerin de giderek kısıtlanacağı ve buna bağlı bir çok sorunların yaşam alanımız işgal edeceği ve unutulmamalı...

PROF. DR. TUNCAY DİLCİ KİMDİR?
1970 yılında Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesinde dünyaya geldi. İlk orta ve lise öğrenimini Kayseri’de tamamladı. 1990 yılında başladığı lisans öğrenimini Dicle Üniversitesi ve Ondokuzmayıs üniversitelerinde 1994 yılında tamamladı. Aynı yıl Milli Eğitim Bakanlığı’nda başladığı öğretmenlik görevini Şırnak ve Malatya illerinde sınıf öğretmeni ve beden eğitimi öğretmeni olarak sürdürdü. 2001 - 2002 yıllarında Fırat Üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü eğitim yönetimi ve teftiş alanında yüksek lisans, yine aynı üniversitede eğitim programları ve öğretimi ana bilim dalında doktora derecesini aldı. Dilci, Gaziantep Üniversitesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi ve Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakülteleri’nde çalışırken; bu çalışmalarının yanı sıra, emniyet Genel müdürlüğü personeline suç piskolojisi ve davranış analizi üzerine çalışmalarıyla katkıda bulundu. ASELSAN, ASPİLSAN, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı bünyesinde bulunan bir çok okul ve personele konferans ve danışmanlıklar gerçekleştirdi. Uluslararası Psikologlar Derneği ile işbirliği halinde çocuklarda davranış bozukluğu, ileri iletişim teknikleri, hipnotik tekniklerle bilinçaltı analiz, aile danışmanlığı ve benzeri alanlarda kişisel gelişim eğitimleri vererek son on yılı içerisinde yaklaşık 400 bin aile ve eğitimciye seminerler verdi. Çocuklarda öğrenme güçlüğü ve davranış bozuklukları üzerine akademik çalışmalarını doçentlik düzeyinde sürdürmüş, dünyada ilk olarak bilinen bilinçaltı yapay zeka algoritmik sistemle çalışan bilinçaltı ölçerin mucidi ve geliştiricisidir. Dijital yaşam üzerine yaptığı çalışmaları sadece ülkemizde değil uluslararası birçok platformda da kabul görmüştür. Gazi Üniversitesi merkezli oluşturduğu kısa adı DİYAM olan Dijital Yaşam Araştırma Merkezi’nin de kurucusu.