Yakamoz Nedir Ve Ne Demek? Yakamoz Nasıl Oluşur Ve Bitki Midir?

Yakamoz, Yunanca bir kelime olup, deniz yüzeyindeki ışıltı demektir. Sanılanın aksine Ay ışığının denizde oluşturduğu pırıltı değildir. Ayrıca Ay ışığının balık pullarında oluşturduğu görüntü de değildir.

Yakamoz Nedir?

Denizde birçok farklı canlı türü yaşıyor. Bu canlı türlerinden biri de tek hücreli olan alglerdir. Bu alglerden Noctiluca üst sınıfından noctiluca scintillas (noctiluca miliaris) ışık saçan türleridir. Dokunulduklarında mavimsi-morumsu bir ışık saçıyorlar. İşte bu canlıların deniz yüzeyinde oluşturdukları mavimsi parıltı ve görüntüye yakamoz deniliyor.

Tek bir alg bu parıltıyı oluşturmuyor. Bir arada toplu yaşadıkları için deniz üstünde bu geniş görüntüyü oluşturuyorlar. Yakamoz, denizin ateş böceği olarak da adlandırılıyor. Yakamoz oluştuğunda, denizde flüoresan lambaları yanıyormuş gibi görünür. Denizde yakamozun görülebilmesi için Güneş, Ay veya şehir ışıklarının baskın olmaması gerekiyor.

Yakamoz Ne Demektir?

Yakamoz hakkında bilinen ve hatta şarkılara bile söz olmuş yanlış bilgiler vardır. Öncelikli olarak yakamoz;

 *Ay veya şehir ışıklarının denize yansıması,

 *Bir geminin pervanesinin oluşturduğu beyaz köpükler,

 * Şarkılara konu olan "Denize her gece vurur yakamoz" sözü,

 * Işık sonucunda balık pullarının yansıması değildir.

Yakamoz denize yansımaz, denizin içinden çıkar. Denizde yaşayan ve dokunulduklarında ışık saçan noctiluca scintillas algleri yakamozu oluştururlar. Maldivler’deki Vaadhoo ve Kuredu Adaları yakamozun en muhteşem görüntü sunduğu bölgelerdir.

Yakamoz Nasıl Oluşur?

Doğada yaşayan her canlının geliştirdiği bir savunma mekanizması bulunuyor. Bunu kullanarak hem kendilerini korumuş hem de av olmaktan kurtulmuş oluyorlar. Noctiluca scintillas alglerinde savunma mekanizması olarak ışık saçma özelliği bulunuyor.

Bu canlılar kendilerine dokunulduğunda ışık saçmaya başlıyorlar. Toplu halde yaşadıklarından, aynı anda ışık saçtıklarında ortaya mavimsi bir görüntü ortaya çıkıyor.

Yakamozun Özelliği

Noctiluca scintillans balonsu bir görünüme sahip bir algdir. İki kamçılı bir canlıdır. Kamçısına yapışan deniz canlılarıyla beslenir. Çapları 1-2 mm olduğundan büyükçe mercek veya mikroskopla görünüp, incelenebilirler. Denizin altında 1 kilometreye kadar yaşayabiliyorlar. Ancak genel olarak denizin 100 metre aşağısında topluca yaşıyorlar.

Yakamozu özel kılan ışıma olgusudur. Ateş böceği gibi yaydığı ışık, bir savunma mekanizması olarak kabul ediliyor. Bu savunma mekanizması sayesinde, kendine saldıranı, daha büyük avcıların görmesini sağlıyor.

Onların bu özelliklerini balıkçılar balık avında lehlerine çevirmişlerdir. Öyle ki teknelerine uzun bir direk bağlayıp, tepeye birini oturtuyorlar. Karanlık gecede, tepede duran yakamozları takip ederek, balık sürüsünün yerini bulabiliyor.

Yakamoz Bitki midir?

Algler, bitkiler gibi fotosentez yapabilmelerine rağmen bitkiler alemiyle yakın akraba olmayan bir gruptur. Ökaryotik grupta yer alan bu tür, bitkilere benzeyen, sucul canlılardır. Yani, kısaca bitkilerin uzak akrabası sayılıp, bitkiler grubundan sayılıyorlar. Her ne kadar TDK, yakamozu hayvan olarak kabul etse de, TÜBİTAK, bitki grubunda yer aldığını açıklamıştır.

Türkiye’de Yakamoz

Limanlarda, turistik beldelerde ve otellerin yer aldığı sahillerde denizde oluşan pırıltılar yakamoz değildir. Her ne kadar Ay ışığının denize yansıması ve dalgaların sahile vurması romantizmi çağrıştırsa da bunun gerçek yakamozla alakası yoktur.

Türkiye’de gerçek yakamoz görülmek isteniyorsa, ay ışığının, tekne ve şehir ışıklarının olmadığı sahillerde yüksek bir tepeden deniz izlenebilir. Mutlaka bir balık veya balık sürüsü, yakamozlara dokunacaktır. İşte o zaman denizde sanki flüerasan lambaların yandığını görebilirsiniz. Denizi mavimsi bir ışık dalgası saracak ve gerçek yakamoz ortaya çıkacaktır.