Güncelleme Tarihi:
Viroloji, genellikle mikrobiyoloji veya patolojinin bir parçası olarak belirlenen organik virüsleri, zincirlerini, sınıflandırılmalarını, hücrelere girişlerini ve hastalığa yol açma yollarını inceler.
Viroloji, virüsleri tümüyle araştıran ve inceleyen biyolojinin alt bilim dallarından biridir. Virüslerin özelliklerini çalışan ve bu yolda tanımını yapan bir bilim dalıdır. Viroloji alanında çalışmalar yapan bilim adamlarına ise virolog ismi verilmektedir. Virüsler, küçük varlıklar olduğu için virüsleri normal ışık mikroskoplarıyla incelemek mümkün değildir.
Başlarda bilim adamları, virüslerin bakterilerden salgılanan bir çeşit zehir olduğunu düşünmüşlerdir. Daha sonra ise yüksek büyütme yapan mikroskopların geliştirilmesi ve özellikle de elektron mikroskoplarının ortaya çıkmasıyla virüslerin varlığı, bilim adamlarınca tam anlamıyla tespit edilmiştir. Diğer canlılardan değişik yapı ve özellik göstermeleri sebebiyle virüslerin, virüs bilimi anlamındaki viroloji alanı altında çalışma gösterilmesi lüzum görülmüştür.
Viroloji Neyi İnceler?
Virüslerin hangi etmenlerden veya olaylardan ortaya çıktığını, bu etmenleri oluşturan alt başlıkları ve sahip oldukları farklı şekillerdeki görüntüleri ile ölçülerini,
Virüslerin hayatlarını sürdürmek için sarf ettikleri hayat döngülerini ve işleyişini. Özellikle de gösterdikleri yaşam yapılarını,
Virüslerin diğer mikroskobik varlıklarla olan fark ve benzerliklerini,
Virüslerden çok daha küçük varlıkların yaşayıp yaşamadıklarını (viroid, virusoid gibi virüs altı partiküller),
Virüsleri kendi içerisinde sınıflandırma ve değişimlerini (DNA virüsleri, RNA virüsleri, hayvan, bitki ve mantar virüsleri gibi).
Virüslerin neden olduğu hastalıkları ve bu esnada virüslerden kaçınma, tanı ve tedavisinde kullanılan işlemlerin keşfedilip iyileştirilmesini,
Virüslerin fiziksel ve kimyevi etmenlere ve cisimlere olan hassasiyetlerini,
Virüslerden farklı yollar ile yararlanma ve kullanım bölgelerinin genişletilmesini. Bu nedenle de virüs kültür tekniklerinin geliştirilmesini,
Virüslerin canlı veya cansız olup olmadıklarını,
Viroloji Bilimi Hakkında Kısaca Bilgiler
Virüslerin yapı ve özelliklerini, virüslerde üremeyi, virüslerle konak arasındaki bağı, viral hastalıkları ve hastalık üretme mekanizmalarını konak veya hücre düzeyinde çalışma altına alan bir bilim dalıdır.
Bakteriler ve diğer mikroorganizmalardan esinlenmeyen birçok infeksiyöz ve hastalık ortaya çıkmıştır.
Bu hastalıkların ortaya çıkışı ile virolojinin önemi daha da yükselmiştir. Mesela 1918 yılında İspanyol gribi olarak ortaya çıkan salgında Influenza A virüsü (kuş gribi virüsü) salgın oluşturmuş ve yaklaşık olarak 22 milyon insanın hayatını kaybetmesine sebep olmuştur. 1918 yıllarında antibiyotik bulunmadığı için hastaların bir bölümü bakteriyel pnömoniye bağlı olsa da kaybedilen hasta sayısı fazladır. Virüslerde (özellikle RNA’lı virüsler) ortaya çıkan mutasyonlar sonucu virüsler daha virülent bir genotipe dönüşmüştür. Bu durum karşısında salgınlarda fazlalık veya başka konağı da enfekte edebilme ya da bulunan aşıların korumaması gibi durumlar gözlemlenmiştir.
Şu ana kadar 5400’den fazla virüs bulunmuş ve daha bulunması beklenen on binlercesi olduğu düşünülmektedir. Şimdilerde, insanlarda enfeksiyonlara sebebiyet veren 1300 patojen faktörden %65’inin zoonoz olduğu ortaya çıkmıştır. Acil tedbir alınması amaçlanan zoonozlar içinde RNA’lı virüslerden köken alan zoonoz hastalıklar %39 civarındadır. Son dönemlerde vektörlerle canlılara bulaşan zoonoz hastalıklardan birkaçı Dünyada (Kırım Kongo hemorajik ateşi, Batı Nil ateşi,) ve ülkemizde (Kırım Kongo kanamalı ateşi) canlılarda kayıplara ve evcil hayvanlarda ekonomik kayıplara sebebiyet vermektedir.
Hayvanlarda da viral enfeksiyonlar çok sayıda olup ekonomik zayiata sebep olmaktadır. Başka bir deyişle, küresel iklim değişiklikleriyle bazı virüslerin ortaya çıkmasında değişiklikler tahmin edilmektedir. Hücre çekirdeği, metabolizması ve organelleri bulunmayan, nanometrik seviyede değerlendirilebilen ve üreyebilmesi için canlı hücreye muhtaç olan mikroorganizmadır. Yapısında ya RNA ya da DNA vardır. İkisi de aynı virüs de bulunmaz.