Velilerin zorlu kararı: Okul seçimi

Eve yakın olmasına mı öncelik vermeliyim, eğitim kadrosuna mı? Okulun fiziki imkânları ne kadar önemli? Öncelik, merkezi sınavlardaki başarısı mı olmalı?

2016-2017 eğitim öğretim yılı, 19 Eylül 2016 Pazartesi günü başlayacak ancak ebeveynler, şimdiden yine zorlu bir sürecin içine girdi. Bazı özel okulların‘erken kayıt avantajları’nı açıklaması, velileri de okul seçme telaşına düşürdü. Biz de bu soruların yanıtını, Türkiye Özel Okullar Derneği Eşbaşkanı Cem Gülan’dan aldık. İşte Gülan’ın anlattıkları:

EN İYİSİ EVE YAKIN OLAN

Velilerin gönlünde bir okul varsa onun faydalarına ve zararlarına bakarlar ama çocuğun bir saatten fazla yolda kalması çok doğru değil açıkçası. Eve en yakın okul, en iyi olan. Çocuğun yoldaki süresi için, en fazla gidiş-dönüş iki saat olmalı. Bunun ötesi öğrenci için sakıncalı. 

ÖĞRETMEN KADROSU ÖNEMLİ 

Öğretmen kadrosu son derece önemli. Okula gidip birebir görüşmek, öğretim kadrosu hakkında bilgi sahibi olmak, mümkünse yöneticileriyle konuşmak gerekir. Ama bunun daha kolayı, seçenekleri azalttıktan sonra mümkün olduğu kadar o okulun öğrencilerinden, velilerinden bilgi almak; eski mezunlarıyla konuşmak, öğrenciye neler kattığını öğrenmek, hatta başka çocuğu varsa, “Yeniden o okula gönderir mi?” diye sormak gerekir. Yeni velilerle de konuşulması yarar sağlar. Eğitim kalitesi eskiden çok iyi olup, sonradan düşmüş olabilir. Biraz bu işe emek harcamak lazım.

ÇEVRE SAĞLIKLI OLMALI

Diğer önemli kriterlerden biri de, çevre. Okul dışarıya karşı korunaklı değilse dikkat edilmeli. Okul çevre açısından ne kadar düzgün, sorunsuz, oksijeni bol, trafiği az bir yerdeyse o derece sağlıklıdır. Milli Eğitim Bakanlığı da buna dikkat ediyor. Etrafında bar, kıraathane, meyhane gibi mekânlar olmaması gerekiyor. Şimdilerde özellikle  dönüşüm liselerinden dolayı bu türoluşumlara bir parça izin verildi. Ama okulun çevresi tabii ki çok önemli.

İDEAL SINIF MEVCUDU 24 

12- 30 arasındaki sınıf mevcudu ile eğitim sorunsuz götürülebilir. İdeali, 24 olması. Ancak 30’un üzerindeki mevcutlarda kaliteli eğitim yapmak biraz zor. 

OKULUN HIRSINA DİKKAT 

Okul, son derece hırslı mı? Çocuğun gelişimini ön planda tutuyor mu? Öğrenciye önem veriyor mu? Onun yeteneklerini bulup ortaya çıkarabilecek tarzda mı yoksa sadece başarıya mı odaklı? Veliler, bu yönleri de düşünmeli. 

AKADEMİK BAŞARI ÖNEMLİ AMA...

Okulun merkezi sınavlardaki veya genel olarak akademik başarısı önemli  tabii. Ama buradaki en hassas kriterakademik başarısı çocuğun seviyesine uygun mu, değil mi? Seviyesi yeterli olmayan çocuk, akademik başarısı yüksek diye bir okula verilirse muhtemelen iyi sonuç alınmayacaktır.

ÜCRETE GÖRE SEÇİM YAPMAYIN

Çok düşük ücretli diye sadece parayı düşünerek seçim yapılmamalı. Önce o çok düşük ücretli okulun kalıcı, güvenilir olup olmadığı da bir araştırılmalı. Erken kayıt ve peşin ödeme indirimi, devlet desteği falan diye herkes ücrete odaklandı. Ancak belli bir rakamın altına indiğiniz zaman o eğitim öğretimden hayır gelmez.

ÖZEL OKUL TEŞVİKLERİ 

Milli Eğitim Bakanlığı, çocuğunu özel okulda okutmak isteyen velilere devlet desteği kapsamında teşvikler veriyor. 2015-2016 öğretim yılında özel okullara, teşvik almaya hak kazanan her bir öğrenci için okul öncesinde 2 bin 680, ilkokulda 3 bin 220, ortaokul ve liselerde 3 bin 750 ve temel liselerde 3 bin 220 lira eğitim ve öğretim desteği sağlanıyor.

OKUL KADEMESİNE GÖRE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Anaokulu ve ilkokul: Öncelikle çocuğun yeteneklerini yakalayıp ortaya çıkarabilecek mi, buna bakmak lazım. Buyaşlar çocuğun yeteneklerinin ve geleceğinin şekillendiği yaşlar. Okulların buna çok dikkat etmesi gerekir. Bir de başarıdan ziyade temel eğitime çok önem verilen bir kurum olmalı.

Ortaokul ve lise: Velilerin ortaokul ve lise seçiminde biraz daha akademik başarıya yönelmesi, sosyal konulara önem vermesi gerekir. Çocuklar değerlerden ve sosyallikten uzakta yetişiyorlar. Dolayısıyla değerler eğitimi ile sosyal ve duygusal öğrenmeye de özen gösteren okullar olmasına dikkat etmekte yarar var.

NAKİL HAKKI HER ZAMAN VAR

Çocuğunuzu okula kaydettirdiniz ancak o kurumdan memnun değil ve gitmek istemiyorsa, nakil seçeneğiniz her zaman var. Fakat bu konuda da velilerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar bulunuyor. Cem Gülan nakillerle ilgili şunları söylüyor:
“Her zaman nakil hakkı var, istediği zamanda yapabilir. Nakiller ayda bir oluyor. Öğrencinin okula başlamasının üzerinden bir ay geçmesi gerekir ki en azından o okulu isteyip istemeyeceğine karar verebilsin. Her durumda özel okulda alınan ücretler iade edilmeyebilir. Ücretlerin iadesiyle ilgili yönetmelik hükmü var. Velilerin onu da göz önünde bulundurmaları gerekiyor. Naklin bir gerekçesi olmalı. Keyfi  nakillerde veli, ücretini iade alamayabilir. Sağlık raporu yada okulun eğitim öğretim ortamının bozulduğuna dair müfettiş raporu gibi yönetmelikte geçen özel hükümler varsa geri ödeme yapılabiliyor.”

OKUL VE VELİ SÖZLEŞME İMZALAYACAK

Bakanlık bu yıl okul ve veli arasında sözleşme yapılmasını istedi. Öğrenci velilerinin kayıt ve sonraki sürece ilişkin hak ve yükümlülüklerinin önceden belirleneceği bu sözleşme hükümlerine göre; okulların ara sınıflarının eğitim ücretinin üst sınırı, bir önceki eğitim ve öğretim yılında ilan edilen ücretine (Y.İ,ÜFE+TÜFE)/2 oranına, enfazla yüzde 5 oranında artış yapılarak hesaplanacak. Kurumlar, bir sonraki yılın eğitim-öğretim ve diğer ücretlerini ocak ayından itibaren mayıs sonuna kadar ilan edecek. Bu ilanlarda, ders yılı veya ders saati ücretiyle peşin veya taksitli ödemeler ve diğer indirimler de belirtilecek. Gülan, bu konuda şunları söyledi:

“Okul ile veli arasında sözleşme yapılması yönetmelikte vardı. Bakanlık bu yıl başlatılmasını istedi. Ancak bu sözleşmeden bir damga vergisi doğacağını belirttik. Şu an Milli Eğitim Bakanlığı ve Maliye Bakanlığı bu konuda bir çalışma yapıyor. Bunun sonucuna göre kamuoyu bilgilendirecektir.”

Yönetmelik ücret konusunda ne diyor?

Eğitim öğretim dönemi başlamadan ayrılanlara öğrenim ücretinin yüzde 10’u dışındaki kısmı, dönem başladıktan sonra ayrılanlara öğrenim ücretinin yüzde 10’u ile öğrenim gördüğü ders saati sayısına göre hesaplanan miktarın dışındaki kısmı iade edilir. Yönetmeliğe göre ücretlerin iade edilebilmesi için;
* Sağlık raporu alarak öğrenci ve kursiyerin sağlık sebebiyle kurumdan ayrılması,
* Kurumun kapanması,
* Dönemin açılamaması,
* Okulun eğitim ve öğretim ortamının olumsuz yönde değiştiğinin maarif müfettişleri tarafından tespit edilmesi,
* Kursiyer veya öğrenci velisinin, öğrenci veya kursiyeri kurumda okutamayacak duruma düştüğünün resmî olarak belgelendirilmesi gerekiyor.

SAYILARLA EĞİTİM
2015-2016 eğitim öğretim yılı itibariyle;
17 milyon 558 bin 958: Toplam öğrenci sayısı
1 milyon 150 bin: Özel okula giden öğrenci sayısı
9 bin 581: Özel okul sayısı
3 bin 714’ü okul öncesi
1.389’u ilkokul
1.555’i ortaokul
2 bin 923’ü ortaöğretim

Örgün eğitimdeki öğrenci sayısı 17 milyonu aştı

Mll Egtm Bakanlıgı verlerne göre tüm kademelerde örgün egtm alan ögrenc sayısı 17 mlyonu astı. Bunların özel ve devlet okullarına göre dagılımı se söyle:

Devlet okulları: 14 milyon 540 bin 339
Özel okul: 1 milyon 174 bin 409
Açıköğretim: 1 milyon 874 bin 210

Öğrencilerin cinsiyet dağılımı

Devlet Okulları
Kız: 7 milyon 100 bin 641 (yüzde 48.8)
Erkek: 7 milyon 439 bin 698 (yüzde 51,2)
Toplam: 14 milyon 540 bin 339

Özel Okullar
Kız: 551 bin 100 (yüzde 46.9)
Erkek: 623 bin 309 (yüzde 53.1)
Toplam: 1 milyon 174 bin 409

Açıköğretim Okulları
Kız: 877 bin 620 (yüzde 46.8)
Erkek: 996 bin 590 (yüzde 53.2)
Toplam: 1 milyon 874 bin 210

Temel eğitimde öğrencilerin durumu

Devlet Okulları
Okul öncesi 1 milyon 17 bin 436 (yüzde 9.2)
İlkokul: 5 milyon 128 bin 664 (yüzde 46.3)
Ortaokul: 4 milyon 933 bin 417 (yüzde 44.5)
Toplam: 11 milyon 79 bin 517

Özel liselerde öğrenci sayısı 472 bin 611 oldu.

Devlet lisesi: 3 milyon 798 bin 897 (Yüzde 65.4)
Genel lise: 3 milyon 47 bin 503 (Yüzde 52.47)
Mesleki ve teknik lise: 2 milyon 82 bin 935 (yüzde 35.87)
İmam hatip liseleri: 677 bin 205 (Yüzde 11.6)
Özel okul: 472 bin 611 (Yüzde 8.1)
Açıköğretim lisesi: 1 milyon 536 bin 135 (Yüzde 26.5)
Toplam: 5 milyon 807 bin 643

Yaş gruplarına göre net okullaşma oranları (%)

5 yaş grubu: 67.17
4-5 yaş grubu: 50.46
3-5 yaş grubu: 39.54
6-9 yaş gsubu: 98.81
10-13 yaş grubu: 99.05
14-17 yaş grubu: 85.31

Milli Eğitim Bakanlığı verilerine göre 2015-2016 eğitim öğretim yılındaki toplam öğretmen sayıları

Devlet okulu: 863 bin 126
Özel Okul: 130 bin 868
Toplam: 993 bin 794

Öğretmenlerin cinsiyet dağılımı

Kadın: 545 bin 836 (Yüzde 54.9)
Erkek: 447 bin 958 (Yüzde 45.1)