Vehbi Koç

 VEHBİ KOÇ FOTOĞRAFLARI İÇİN TIKLAYIN

 

Vehbi Koç, 1984 yılında Koç Holding Idare Meclisi Başkanlığı'nı oğlu Rahmi Koç'a devrederek, aktif olarak yönetimden çekildi. Ama, çalışmayı bir an bile bırakmayarak Koç Holding Şeref Başkanı sıfatıyla çalışmalarını sürdürdü. Ve zamanının büyük bölümünü vakıf ve hayır işlerine yönlendirdi.

 

1900'lerde, küçük bir bakkal dükkánından yola çıkan Vehbi Koç, dünya çapında bir topluluk yaratmıştı.

 

Iş hayatındaki bu çabaları onu dünya çapında ödüllerle tanıştırdı. Işadamı olarak yıllarca Ankara Ticaret Odası Başkanlığı'nı yürütmüştü. 1987 yılında Milletlerarası Ticaret Odası onu "Dünyada Yılın Işadamı" seçti. Ödülünü Hindistan Başbakanı Rajiv Gandhi'den törenle aldı. 1994 yılında ise Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı'ndaki çalışmaları nedeniyle Birleşmiş Milletler Dünya Nüfus Planlaması Ödülü'nü Genel Sekreter Boutros Ghali'nin elinden aldı.

 

Vehbi Koç sadece iş dünyasındaki başarılarıyla öne çıkmadı. Sosyal faaliyetleriyle de örnek oldu. Özellikle Avrupa ve Amerika seyahatlerinde, büyük işadamlarının eğitim ve sağlık alanındaki faaliyetlerle isimlerini ölümsüzleştirmelerinden etkilendi. "Işe başlayıp biraz para kazandıktan sonra, mahallesinde, çarşısında, halk arasında muhtaç olanlara yardım etmekten mutlu olduğunu" söylerdi. 1948 yılında bir adım atmak istedi; "toplumsal ihtiyacı" görerek, öğrenci yurdu yaptırdı. Ankara Üniversitesi Vehbi Koç Öğrenci Yurdu 1951 yılında hizmete girdi. 1960 yılında çocuk hastanesi olarak Ankara Valiliği'ne kiraya verdiği binayı, çocuk hastanesi olarak kullanılmak üzere Hazine'ye bağışladı. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Vehbi Koç Göz Bankası, Eskişehir Iktisadi ve Ticari Ilimler Akademisi Vehbi Koç Kitaplık ve Araştırma Binası, ODTÜ Vehbi Koç Öğrenci Yurdu, Istanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Kardiyoloji Enstitüsü, Amiral Bristol Hastanesi Vehbi Koç Kanser Pavyonu, Taksim Atatürk Kitaplığı, Vehbi Koç ve Ankara Araştırmalar Merkezi onun sosyal alandaki faaliyetlerinin birer örnekleriydi.

 

Daha sonra sosyal faaliyetlerini de kurumsallaÅŸtırma yoluna gitti. Ilk olarak 1967 yılındaÂbir yurtdışı seyahatten aldığı ilham ile çelenk bağışlarını eÄŸitime yönlendirmek üzere Türk EÄŸitim Vakfı'nın kuruluÅŸuna öncülük yaptı. Ardından 1969 yılında eÄŸitim, saÄŸlık ve kültür alanında faaliyet göstermek üzere Vehbi Koç Vakfı'nı kurdu. Türkiye'nin nüfus ve aile saÄŸlığı sorununu gören Vehbi Koç 1985 yılında Türkiye Aile SaÄŸlığı ve Planlaması Vakfı'nı kurdu ve ölümüne kadar baÅŸkanlığını yürüttü. Türkiye Erozyonla Mücadele Vakfı TEMA'nın bir numaralı kurucu üyesi oldu. Artık sosyal çalışmalarını bu vakıflar aracılığıyla yürütecekti. Bu çalışmalarla 100 bine yakın öğrenci öğrenim imkánı buldu. Tüm bunların ardından Koç Özel Lisesi, Koç Ãœniversitesi ve Sadberk Hanım Müzesi geldi. 25 Åžubat 1996 tarihinde Antalya’da öldü ve Zincirlikuyu mezarlığına defnedildi.

 

Ä°LKLERE ATILAN Ä°MZALAR

 

1928 Ilk Yabancı Temsilcilikler...ÂCumhuriyetin ilk yıllarında baÅŸlayan sanayi ve imar hamleleri ile birlikte Vehbi Koç, yabancı firmalarla temaslar kurdu ve Türkiye Temsilcilikleri aldı. Koçzade Ahmet Vehbi firması, ülkemizin o dönemdeki dış ticaret iliÅŸkilerini geliÅŸtirerek 1928 yılından itibaren baÅŸlıca Avrupa ve Amerika ÅŸirketlerinin Türkiye distribütörü oldu.

 

Vehbi Koç henüz 28 yaşındayken Ford ve Standard Oil (şimdiki Mobil) temsilciliklerini aldı.

 

1938 Ilk Anonim Şirketi... 1938 yılında Vehbi Koç şahıs firmalarının uzun ömürlü olmadığını gördü ve Koç Ticaret Anonim Şirketi'ni kurdu. Bu şirket zamanla Koç Topluluğu'nu meydana getiren girişimlerin temeli ve gelişme merkezi oldu.

 

Şirketlerin bir özelliği de Koç Topluluğu'nun ana ilkelerinden yönetici ve çalışanların yönetime ortak olmaları hususunun ilk kez bu kuruluşta uygulamaya konulmasıydı.

 

1944ÂIlk Otomobil Satış Åžirketi...

 

Ilk Otomobil Satış Şirketi olan Motör Ticaret'i kurdu. Ankara Oksijen Şirketi'ni kurdu. Bu kendi sermayesi ile giriştiği ilk sanayi teşebbüsüydü.

 

1948 Ilk Yabancı Ortaklık ve Sanayide ilk yatırım...

 

Vehbi Koç 1946'da, ABD'ye ilk gidişinde General Electric firmasıyla Türkiye'nin ilk ampul fabrikasını kurmak üzere bir anlaşma imzaladı. Amerikan sermayesinin Türkiye'deki ilk ortak girişimi olan bu yatırım, sadece Türkiye'yi yerli ışıkla aydınlatmakla kalmadı, yeni ortaklıkların yolunu da aydınlattı. Koç diğer çokuluslu şirketlerle de üretim izni anlaşmaları imzalamaya, ortak yatırımlar yapmaya başladı.

 

1954 Öncü liderlerden, öncü ürünler...

 

Fiat traktörlerinin temsilciliğini alan Vehbi Koç, 1964'de bu traktörlerin Fiat lisansıyla ve ithal fiyatından daha ucuza Türkiye'de üretilmesini sağladı.

 

1954'te Bozkurt Mensucat Fabrikası üretime geçti.

 

Arçelik'in temellerini atan Erol isimli şirket oluşturuldu.

 

Türkiye'nin ilk radyatörlerini ve daha sonra otomotiv endüstrisi için dökme parçaları üretecek Türk Demir Döküm Fabrikaları kuruldu.

 

Ilk özel kibrit fabrikası Türkay (şimdiki adıyla Kav) üretime geçti.

 

1955 Türkiye'nin ilk çamaşır makinelerini, buzdolaplarını, termosifonlarını üretecek olan Arçelik tesisleri kuruldu.

 

1959ÂOtomotive GeçiÅŸ... Koç, Ford'la kamyon montajı konusunda anlaÅŸmaya vardı. Türkiye'nin bugün önde gelen otomotiv kuruluÅŸu olan Otosan fabrikasının yeri alındı ve makine sipariÅŸleri verildi. Araç satıcıları da Otosan'ın ortakları oldu. Ãœretilen ticari araçlar ülkenin kalkınmasında önemli rol oynadı.

 

1962ÂTüpgaz mutfaklarda... Aygaz ve Gazal ÅŸirketleri, bütan gaz depolaması, dağıtımı ve tüp yapımında öncü ÅŸirketler oldu. Türk halkı bütan gazı ilk defa Aygaz ile tanıdı. Bu marka halen bu ürünün simgesidir.

 

1963 Türkiye'nin Ilk Holding'i Doğuyor... Türkiye'nin ilk Holding'i olan Koç Holding'i kurdu.

 

Küçük bir aile işletmesinden, gerçek bir şirketler topluluğuna ulaşılmış, bu sayede Türkiye dünya standartlarında yeni bir şirket modeli kazanmıştır..

 

1963 Muhasebe ve Mali Sistemde Reform... Vehbi Koç'un yönetici seçme ve yönetme başarısı, Koç Topluluğu'nun muhasebe ve mali sistemde Türkiye'de ilk defa kendi bünyesinde uyguladığı reformlarda ortaya çıktı. Seçkin yöneticilerden oluşan Koç Mali Grubu, 1963 yılında standart muhasebe düzenini uygulamaya başladı. Tip bilanço formlarını ilk yapan kuruluş olan Koç, genel mali raporlar, bağlı değerler kavramını ortaya atarak öncü oldu.

 

1964 Ilk otomobil lastiği... Uniroyal işbirliği ile, Türkiye'nin ilk yerli oto lastikleri üretilmeye başlandı..

 

1964 Ilk Kablo Fabrikası... Türkiye'nin ilk kablo fabrikasını kurmak üzere Siemens'le ortaklık anlaşmasına varıldı. Türk Traktör, Fiat lisansıyla ilk Türk traktörlerinin üretimine başladı.

 

1965 Ilk Elektrik Motoru... Koç ve General Electric işbirliği ile Türkiye'nin ilk elektrik motoru ve kompresör üreten fabrikası Türk Elektrik Endüstrisi kuruldu. Aynı yıl Izocam, cam elyafı ile yalıtımda öncü kuruluş olarak üretime geçti.

 

1966 Ilk Türk Otomobili... Ilk Türk Otomobili Anadol üretilerek piyasaya sunuldu. Karoseri, plexiglass/cam elyafından üretildi.

 

1966 Ilk Amortisör... Istanbul'da kurulan Beldesan, Türk otomotiv endüstrisinin en büyük amortisör üreticisi oldu.

 

1967 Ilk Konserve... 1946 yılında Amerika'yı ilk ziyaretinde çeÅŸitli meyve suyu satan maÄŸazaları gören Vehbi Koç, Türkiye'de meyve suyu yaparak yurtiçi ve yurtdışına satmayı düşünmüştü. Ancak ülkemizde meyvelerin çok pahalı olması nedeniyle bu projenin verimli olmayacağı ortaya çıktı. Yıllar sonra çalışmanın sonucunda Heinz firmasının teknik yardımı Türkiye Åžeker Fabrikaları, Åžeker Sigorta ve Isviçre Migros'un ortaklığı ile Tat Konserve Sanayi kuruldu. Tat bugün Avrupa'nın ve dünyanın enÂbüyük salça fabrikalarından biridir.

 

1967 Ilk treyler çekici üretimi... Vehbi Koç tarafından kurulan Otoyol, Türk sanayisine büyük katkısı olan, ilk düz treyler çekicilerini üretti.

 

Türk Eğitim Vakfı'nın kurulmasına öncülük etti.

 

1970 Ilk Şirket Planlama Bölümü... Türk özel sektöründe uzun vadeli çalışmaya yönelik ilk şirket Planlama Bölümü, 1970 yılında Vehbi Koç'un direktifi ile Koç Holding bünyesinde kuruldu. Bugün geniş bir kadro ile yatırımlara yön veren Koç Holding Planlama Grubu, Vehbi Koç'un 27 yıl önceki bir öngörüsünün eseriydi.

 

1970 Elektrik donanımı... Mako ile otomotiv endüstrisinin önemli bir kolu olan elektrik donanımıyla ilgili parçalar üretildi.

 

1970 Ilk Dış Ticaret Şirketi... Birçok ilke imza atmış olan Vehbi Koç'un gerçekleştirdiği bir olgu da Türk ekonomisindeki köklü değişikliklerle ihracatın giderek önem kazanacağını çok önceden sezinleyerek Ram Dış Ticaret Şirketi'ni kurmuş olmasıydı. Koç Topluluğu bünyesindeki şirketlerin dış ticaret faaliyetlerini bir merkezde toplamak amacıyla kurulan Ram Dış Ticaret, dış satımın hız kazandığı günümüzde çeşitli ülkelerde kurduğu şirketlerle uluslararası bir kuruluş haline geldi.

 

1973 Slindir blokları, aks ve diferansiyal üretimi... Bursa Orhangazi'deki Döktaş Tesisleri Fiat'ın teknik danışmanlığıyla kuruldu. 1977'de ilk kez silindir blokları, aks ve diferansiyel üretimine başlandı.

 

1973 Halka Açık Ilk Şirket... 1973 yılında 180 milyon TL sermaye ile kurulan olan Koç Yatırım ve Sanayi Mamulleri Pazarlama A.Ş. halk tasarrufları ile halka açık olarak oluşturulan ilk ciddi özel sektör kuruluşudur.

 

1977 Jant... Itfaiye arabalarından çöp kamyonlarına kadar, her türlü araç üreten Koç, 1977'den bu yana jant üretimini de Tekersan'da gerçekleştiriyor. Tekersan otobüs, kamyon, traktör, treyler ve ağır vasıta jantları üretiyor.

 

1979 Motorlu araç göstergeleri...

 

Türkiye'nin ilk motorlu araç göstergeleri üreticisi olan Endiksan, 1979'dan bu yana, Istanbul'da Ingiliz Smith Industries lisansıyla motorlu araç göstergeleri imal ediyor. Endiksan, 1985'de kamyonlar için takometre, deniz araçları ve jeneratörler için göstergeler üretmeye de başladı.

 

Sanayinin temel hammaddesi olan yüksek vasıflı çeliği ülkemizde üretmek de Vehbi Koç'a nasip oldu. Koç, Türkiye Iş Bankası ile ortak, Asil Çelik şirketini kurdu. Bu mükemmel tesis, kur garantisinin kaldırılmasıyla, ekonomik nedenlerden ötürü milli ekonomimize kazandırılması için Hazine'ye devredildi. Ülkenin iftihar edeceği bu büyük eserin üretimini sürdürmesi Vehbi Koç için bir teselli kaynağı oldu.

 

1980 Ilk özel müze... Türkiye'de ilk özel müze olan, Sadberk Hanım Müzesi'ni 1973 yılında yitirdiği eşi adına kurdu.

 

1982 Işyerinde Eğitim Veren Ilk Kuruluş... 1982 yılında, Türkiye'nin işyerinde eğitim veren ilk merkezi Koç Holding Eğitim ve Geliştirme Merkezi'nin (KOGEM) kurulmasına öncülük etti.

 

Vehbi Koç'un Yazdığı Kitaplar için tıklayın