Vasi ne demek ve vasi tayini nedir? Vasi tayini nasıl yapılır ve olur?

Vasi, kanunda öngörülmüş şartların varlığı halinde kişiye mahkeme kararıyla kanuni bir temsilci atanmasıdır.

 Vasi Ne Demek?

 Türk hukukunda olduğu gibi genelde tüm hukuk sisteminde var olan bir müessese de "vasilik kurumu"dur. Yetimin veya akılca zayıf birinin malını, mülkünü yöneten kimse veya ölen birinin vasiyetini yerine getirmekle yükümlü olan kimseye vasi denir. Bir başka ifade ile yasal hakları kısıtlanmış kişiler için "veli" görevi gören kişi olarak tanımlayabiliriz. Vasi tayini, yasadaki şartların oluşması durumunda kişiye mahkeme tarafından yasal temsilci atanmasıdır.

 Vasi Tayini Nedir?

 Yasa gereği vesayet altına alınan herkese bir vasi tayini yapılır. Vasi, vesayet altındaki küçüğün ya da kısıtlının kişiliği ve malvarlığı ile ilgili bütün menfaatlerini korumak ve hukuki işlemlerde onu temsil etmekle yükümlüdür.

 Vasi Tayini Nasıl Olur?

 Türk Medeni Kanunu ile düzenlenmiş bir kurum olan "Vesayet" hangi durumlarda söz konusu olmaktadır öncelikle buna bakmak gerekir. Vesayet altına alınmayı gerektiren haller:

Yaş küçüklüğü, reşit olmayan küçük

Kısıtlanma

Hürriyeti bağlayıcı ( hapis cezası) ceza alma

Bireyin kendi arzusu ile vesayet altına alınmayı talep etmesi.

Yasanın öngördüğü bu hallerden birinin mevcut olması durumunda vasi tayin edilir. Vesayet altına alınma sebeplerinden ilki olan yaş küçüklüğü; 18 yaşından küçük her çocuğun vesayet altına alınması halidir. Diğer hallerin varlığı halinde ise şu kişi ve kurumlar ihbar yükümlülüğündedirler:

Görevlerini yaparken vesayeti gerektiren böyle bir halin varlığını öğrenen nüfus memurları,

Böyle bir halin durumunu gören idari makamlar,

Noterler,

Mahkemeler

Derhal durumu yetkili vesayet makamına bildirmekle yükümlüdür. Ancak kişinin kendisi de vesayet makamına başvurarak vesayet altına alınmasını talep edebilir.

 Kısıtlanma nedeniyle vesayet altına alınma kişinin akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen ya da korunması ve bakımı için kendisine devamlı yardım gereken veya başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan her ergin kısıtlanır. Yine kişinin savurganlık, alkol ya da uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı ya da malvarlığını kötü yönetmesi nedeniyle kendisi ya da ailesini darlık ya da yoksulluğa düşürme riskine yol açan bu nedenle de sürekli korunmaya ve bakıma muhtaç bulunan veya başkalarının güvenliğini tehdit eden her yetişkin kısıtlanır.

 Bir diğer vesayet altına alınma sebebi de hürriyeti bağlayıcı hapis cezası almış olmaktır. bir yıl ya da daha uzun hapis cezası almış kimse kısıtlanır yani vesayet altına alınır. Cezayı yerine getirmekle görevli makam, bu cezanın çekilmeye başlaması anında bildirim yükümlülüğünü yerine getirir.

 Vesayet altına alınma işlemi ise kısa başlıklar halinde izah edilecek olursa şöyle gerçekleşir:

Öncelikle ilgili dinlenir

Bilirkişi raporu alınır.

Akıl hastalığı ya da akıl zayıflığı sebebiyle kısıtlama ancak resmi sağlık kurulu raporu ile mümkündür.

Hakim, karar vermeden önce kurul raporunu göz önünde tutarak kısıtlanması istenen kişiyi dinler.

Daha sonra ise verilen bu kısıtlama kararı "ilan" edilir.

Kesinleşen kısıtlama kararı yerleşim yeri ile nüfusa kayıtlı olunan yerde ilan edilir.

Kısıtlama, iyiniyetli üçüncü kişileri ilandan önce etkilemez.

Vesayet davaları o yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi'nde görülür.

Vesayet makamının izni olmadan kişi yerleşim yerini değiştiremez.

Vesayet kararı yasada öngörülen şartların gerçekleşmesi halinde ileride kaldırılabilir.