Uzmanlar ders ders TYT örnek sorularını değerlendirdi: Bilgiye dayalı yorum gücü öne çıkıyor

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM), 3 Aralık Pazar akşamı Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nın (YKS) ilk oturumu olan Temel Yeterlilik Testi (TYT) örnek sorularını açıkladı. Ders ders örnek soruları yorumlayan uzmanların ortak fikri, soruların bilgiye dayalı yorum gerektirdiği.  Bazı testlerde ise 9 ve 10’uncu sınıf müfredatına odaklanıldığı, bazı testlerin de geçen yıllarda uygulanan Yükseköğretime Geçiş Sınavı’na (YGS) benzer tarzda sorular olduğu da belirtiliyor. Fen Bilimleri Eğitim Kurumları Bölüm Başkanlarının değerlendirmesi şöyle:

9’UNCU SINIF KONULARI TEMEL ALINMIŞ

MATEMATİK: Öğrencilerin 7, 8, 9 ve 10’uncu sınıflarda alınan matematik bilgi ve kültürünü kullanarak analiz ve sentez yapabilecekleri temel düzeyde sorular bulunuyor. 9’uncu sınıf konuları temel alınmış, 10’uncu sınıf müfredatından 4-5 tane soru var. Doğrudan bilgi içeren konulara ait soruların bir kısmında bilgi sorunun içinde veriliyor. YGS’ye göre, yetenek ve temel düzey bilgisi içeren sorular daha çok, doğrudan bilgi istenenler daha az.

SÜRE YETERLİ OLMAYABİLİR

GEOMETRİ: Daha önceki yıllarda öğrencinin bir soruyu çözebilmesi için konuyla ilgili formül ve bağıntıları bilmesi gerekiyordu. TYT örnek sorularının bazılarında ise bunlar soru kökünde öğrenciye verilerek, bu bilgiler doğrultusunda analiz sentez yeteneği, bilgiyi yorumlama ve kullanma becerisinin de ölçülmesi hedefleniyor. Ayrıca verilen sürenin, soruların çözümü için yeterli olmayacağını düşünüyorum.

TEMEL KAVRAMLARI SORGULUYOR

FİZİK: Son üç yılda yapılan YGS ile benzer tarzda fizik soruları var. Lise müfredatının 9 ve 10’uncu sınıf düzeyinde. Sorular, günlük hayatımızda fiziğin yerini ve önemini vurgulayan ayrıca, fizik dersindeki temel kavramları sorgulayan düzeyde bir test.

BİLGİYE DAYALI

KİMYA: Örnek kimya testi geçen senelerde uygulanan YGS’de çıkanlarla benzer nitelikte ve bilgiye dayalı sorular bulunuyor.

MÜFREDATA HAKİM ÖĞRENCİ ÇÖZER

BİYOLOJİ: Milli Eğitim Bakanlığı’nın 9 ve 10’uncu sınıf kitaplarındaki ünitelere ait bilgileri içeriyor. Biyoloji sorularından ikisi 9’uncu sınıf ‘Hücrenin Yapısı ve İşlevleri’ ile ‘Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması’, dördü de 10’uncu sınıf ‘Üreme’, ‘Kalıtımın Genel İlkeleri’ ve ‘Dünyamız’ ünitelerine ait. Sorular temel bilgilere ve bilginin yorumlanmasına dayalı olup, müfredata hâkim bir öğrencinin kolaylıkla yapabileceği nitelikte.

ORTA ZORLUKTA

TÜRKÇE: YGS’de çıkan sorulardan büyük farkı yok. Örnek test daha önce dile getirilen, “TYT Türkçe soruları, ALES Türkçe sorularının mantığıyla hazırlanabilir” söylemini desteklemiyor. Bilgiye dayanan soru sayısının ÖSYM’nin önceki sınavlarına göre artırıldığı görülüyor. Buna göre anlam sorularının bir miktar azaldığı söylenebilir. Daha önceki sınavlarda 6 ile 10 arasında olan bilgi sorularının sayısının 13’e çıktığı, “sözcük türleri” konusu ağırlıkta olmak üzere 8 “dil bilgisi” sorusunun bulunduğu görülüyor. Genellikle 1 tane çıkan “noktalama” konusundan 3 soru bulunuyor. “Anlatım bozukluğu” ve “ses bilgisi” sorularına yer verilmemiş. ÖSYM’nin son yıllarda bir metin üzerinde birden çok soru sorduğu bilinmekle beraber bu testte, bu özelliği taşıyan 6 soruya yer verilmiş. Paragraf soruları arasında hem uzun, hem de kısa metinler var. Bu da metin okuma konusunda tecrübeli öğrencilerin lehine bir durum. Bu durumda örnek testin zorluk derecesinin “orta” olduğu görüşü ağırlık kazanıyor.

ÖĞRENCİDEN YORUM BEKLENİYOR

COĞRAFYA: YGS’de kullanılan sorulara paralel olarak üç soru 9’uncu, 2 soru 10’uncu sınıf müfredatına uygun olarak hazırlanmış. Mekân olarak seçilen Dünya üzerinde farklı coğrafi unsurların dağılışı sorgulanıyor. Öğrenciden Türkiye’nin fiziki yapısını bilmesi ve etkilendiği unsurları analiz etmesi isteniyor. Beşeri sistemler konusunda adaydan yorum yapma becerisini kullanması bekleniyor. Ortak payda olarak bölge oluşturulması konusunda kavramlara yer verilmiş.

YGS SORULARINA ÇOK YAKIN

TARİH: YGS sorularına çok yakın. TYT’de beş tarih sorusu yer alacak. Bunların konulara dağılımının şöyle olacağını düşünüyoruz: Genel Tarih olarak adlandırabileceğimiz 9’uncu sınıf konularından 2 soru, Osmanlı Tarihi’nden 1 ve inkılap tarihinden 2 soru.

BİLGİ VE YORUMA DAYALI

FELSEFE: YGS’de olduğu gibi öğrencilerin bilgi ve yorumlama becerisini ölçmeye yönelik sorulardan oluşuyor.

Kültür Eğitim Kurumları Bölüm Başkanlarının yorumları ise şöyle:

DİL BİLGİSİ SORULARI ARTTI

TÜRKÇE: Dil Bilgisi sorularında önceki yıllara göre artışın olması en çarpıcı değişiklik. İlk kez düzeltme işaretine dair bir soru ile karşılaştık. Müfredat ağırlığı 9 ve 10’uncu sınıfın ortak Türk dili ve edebiyatı dersini kapsıyor. Çokça okuyan ve okuduğunu anlayabilen öğrencilerin başarılı olabilecekleri bir test haline geldiği söylenebilir. Türkçe soruları YGS’de alışık olduğumuzun çok da ötesinde değil. Bazı sorular gerçek anlamda dikkatli olmayı gerektiriyorsa da Türkçe testi bakımından kolay bir sınav bekliyor olacak adayları.

ELEYİCİ NİTELİĞİ ZAYIF, SÖZEL AĞIRLIKLI

MATEMATİK - GEOMETRİ: YGS yapısından bariz farklı olan dersin matematik soruları olduğu söylenebilir. Çoğunlukla 9’uncu sınıf konularından oluşuyor. YGS tarzı bazı sorular olmasına rağmen genel olarak ortaokul düzeyindeki şekilli sorulardan oluşması en çarpıcı değişiklik. Şekil bazlı soruların bu kadar çok olması okullardaki klasik soru çözüm teknikleriyle uyuşmadığını ve bu tarza alışmamış öğrencilerin kısmen zorlanabileceğini gösteriyor. Problemler ise daha çok ALES tarzı soruları hatırlatıyor. Geometri öncekilere göre daha kolay, daha sade ve yalın. Soru dağılımında matematik ve geometri olarak YGS’deki dağılıma mutabık kalınmış. 29 matematik ve 11 geometri sorusu var. Sorular sözel anlatımlarla güçlendirilmiş. Bu da adayların çok alışık olmadığı bir tarz olmasına rağmen alıştıklarında güzel sonuçlar alabilecekleri kolaylıkta. Yöntem ve sunum farklı olunca matematik sorularının TYT açısından eleyici niteliğinin zayıflayabileceği söylenebilir.

AZ BİLGİ, ÇOK YORUM

FİZİK: Son beş yılın YGS’leri ile benzerlikler içeriyor. Soru dağılımı 9’uncu ve 10’uncu sınıf müfredatındaki ortak fizik dersinin içeriğine uygun. Önceki yıllara oranla daha da kolaylaştığı görülüyor. Az bilgi çok yorumun ön plana çıktığı bir test. Sayısal nitelikli ve işlem gerektiren sorular içermiyor. Yorum ve analiz yeteneği ile rahatlıkla cevaplandırılabilecek sorular. Eleyici niteliği güçlü değil.

YGS İLE BENZER

KİMYA: YGS ile genel olarak benzerlikler içeren, ham bilgiden ziyade yoruma daha çok ağırlık veren bir test. Müfredat olarak 9 ve 10’uncu sınıf konularıyla sınırlandırıldığı gözlemleniyor. Öğrencilerin benzer nitelikli bol soru çözerek başarılı olabilecekleri bir test.

SÜRPRİZ YOK

BİYOLOJİ: YGS’de sınıf düzeyi ayrımı diğer branşlar kadar keskin olmamasına rağmen ağırlıklı olarak 9 ve 10’uncu sınıf ortak müfredat konularının sorgulanmadığı bir test. Zorluk düzeyi düşük, bir miktar bilgi gerektirse de ağırlıklı olarak yoruma dayalı sorular. Adaylar sürpriz bir biyoloji testiyle karşılaşmayacak.

DİKKAT ÖLÇEN SORULAR AĞIRLIKTA

TARİH: 9 ve 10’uncu sınıf müfredatına uygun. YGS mantığından çok uzak değil ancak bazı konularda net bilgisi olmayan adayları biraz yoracak sorular da var. Soru stilinin daha önceden uygulanan sınav sorularından çok farklı olmadığını gözlemledik. Çağdaş Türk ve dünya tarihinden soru yok. Süre kullanma becerisini ve dikkati ölçen sorular ağırlıkta. Tarih soruları örnek kitapçıkta gördüğümüz kadarıyla hafife alınacak sorular değil. Dikkate, anlama becerisine ve asgari düzeyde bilgiye ihtiyaç var. Öte yandan sorularda ezber bozacak bir yapı da bulunmuyor. Bilginin yorum içinde sorgulandığı bir yapısı var. Asgari bir tarih bilgisine sahip adayların yapabileceği düzeyde.

HARİTA YORUMLAMA ÖN PLANDA

COĞRAFYA: Önceki yıllara ait YGS sorularıyla fazlaca benzerlikler içeriyor. Soru içerikleri 9 ve 10’uncu sınıf müfredatından oluşuyor genellikle. Müfredat dışı herhangi bir soru yok. Coğrafyada 9 ve 10’uncu sınıf kazanım sayısının fazla olması nedeniyle soruların dağılımı müfredat içeriğinde dengeli bir hâle getirilmiş. 3 soru fiziki coğrafya konularından oluşurken 2 soru beşerî coğrafyadan. Harita yorumlama soruları ağırlıkta. Bilgiye ihtiyaç duyan ve yorumun ağırlıklı olmadığı nitelikli sorular. Harita yorumlama becerisi olan adayların rahatlıkla yapabilecekleri zorluk düzeyinde.

OKUMA KÜLTÜRÜ OLAN BAŞARIR

FELSEFE: YGS’deki soru tarzlarıyla içerik ve müfredata uygunluk bakımından büyük ölçüde uyumlu. Sorular, okuduğunu anlamayı içermekle birlikte filozofların felsefi yaklaşımlarını ve felsefenin temel kavramlarını bilmeyi de gerektiriyor. 2017 yılında uygulanan YGS felsefe soruları fazlasıyla bilgi ağırlıklıydı. TYT örnek felsefe soruları yorum ağırlıklı. Bu durum çok soru çözen ve okuma kültürü olan öğrencilerin sınavda avantajlı hale gelmesini sağlayacak. Ek felsefe sorularının bilgi ağırlığının genel felsefe sorularından daha yüksek olduğunu hatırlatmakta yarar var.

3 YORUM, İKİ BİLGİ SORUSU VAR

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: Konu dağılımı açısından homojen, 3 yorum ve 2 bilgi sorusundan oluşuyor. YGS-LYS karışımı ama YGS’ye daha yakın bir konumda. Yorum soruları, genel olarak adayın okuduğu metni anlamasına ve bu metinden (özellikle de ayetlerden) yorum ve çıkarım yapmasına; bilgi soruları ise, tamamen öğrencinin bilgi ve ezberine dayalı. Din Kültürü kitabını en az bir defa gözden geçirmeyen ve bu konularda hiç test çözmeyen adaylar çok da rahat yapamazlar.

Anabilim Eğitim Kurumları Bölüm Başkanlarının değerlendirmesi:

ALIŞILMADIK SORU TİPLERİ VAR

TÜRKÇE: Geçen yılın YGS Türkçe sorularında yazım kuralları, noktalama dahil 6 tane olan dil bilgisi soruları TYT Türkçe’de 13’e çıktı. Geçen yıllarda dil bilgisi soruları birkaç kazanım birleştirilerek sorulurken TYT’de tek kazanım üzerinden sorular olduğu görüldü. Öğrencinin karşısına hiç çıkmayan “düzeltme işareti” ile ilgili örnek soru bu sene sınava konulmuş. Alam soruları toplamda geçen yılki YGS’ye göre azalmış, asıl azalma da cümlede anlam sorularıyla ilgili. Geçen yıl anlatım biçimleri dâhil toplamda 34 olan anlam soruları TYT’de 27’ye düşmüş. Paragraflar kısalmış, düşünce ağırlıklı paragraflardan çok olay ağırlıklı paragraflara dönüşmüş. Geçen yıllarda yine hiç karşılaşılmayan şiir sorusu, bu sene bir Yunus Emre bir Mevlana’dan verilen iki şiir üzerinden anlatılmak istenen düşünce biçiminde sorulmuş. Genel olarak sorular zor değil, orta ve kolay düzeyde. Ancak alışık olunmayan soru tipleri olduğundan sınav öğrencilere zor gelebilir. Dil bilgisinin çokluğu da öğrencileri zorlayacaktır.

BİLGİ DÜZEYİNİN ÖNEMİ ARTTI

COĞRAFYA: Beklenildiği gibi YGS formatına uygun. Konular yine 9 ve 10’uncu sınıfların kazanımlarından. Kazanımların yine harita bilgisiyle pekiştirdiği sorular dikkat çekiyor. ÖSYM yine coğrafya sorularında konuların harita üzerinde ifade edilmesinin önemli olduğunu ve bu uygulamanın devam edeceğinin ipucunu veriyor. Bunun yanında YGS coğrafya sorularından bazıları doğrudan yorumla çözülebilirken; örnek sorularda ilgili kazanımın temel bilgisi olmadan çözülemeyece gibi görünüyor. Bu durum yeni sınavda bilgi düzeyinin önemini daha da arttırıyor.

BEKLENEN KONULAR

TARİH: Önceki yıllarda sorular daha yoruma açık ve ve bilgiden çıkarım yapılarak cevabı bulunabiliyordu. Yayınlanan kitapçıkta bilgiye dayalı şekilde çeldiricisi iyi çalışılmış sorular bulunuyor. 2 soru bilgiye, 3ü yoruma dayalı. Soru sayısı az olduğundan önceki yıllarla ilişkilendirmek mümkün olmamak kaydıyla beklenen konulardan gelmiş.

ÇELDİRİCİLER ÖĞRENCİYİ ZORLAYABİLİR

FELSEFE: Eski yıllardan çok büyük bir fark yok. Verilen paragraftan bilgiye dayalı yorum yapılması bekleniyor. Eski YGS sorularına benzemekle birlikte, verilen seçeneklerin çeldirici olması öğrencileri zorlayabilir.

BİLGİ VE YORUM SORULARI VAR

DİN KÜLTÜRÜ ve AHLAK BİLGİSİ: YGS formatında soru örneklerinden oluşuyor. YGS’deki sorular, bilgi+yorum soruları şeklindeydi. TYT’de de aynı.

TEMEL BİLGİ GEREKTİRİYOR

FİZİK : Temel bilgi olmadan sorular çözülemez. Konu dağılımı 9-10’uncu sınıf seviyesinde. Bildiğini yorumlayabilen öğrenciler için sorular basit gelebilir. Basitliğini yanlış yorumlayıp , içinde başka anlamlar arayabilir.  Geçen yılların YGS tarzına çok benzer olan örnek sorulara bakarak planlı ve verimli çalışan öğrencilerin beklediği tarzda olduğunu söyleyebiliriz.

TERİMLERİN İYİ BİLİNMESİ GEREKİYOR

KİMYA: Sorular 9 ve 10’uncu sınıf konularından seçilmiş. Bilgi içeren ama zorlamayan sorular. Kimyasal terimlerin iyi bilinmesi gerekiyor. Geçen yılki YGS’ye göre daha seçici. Normal bir çalışma temposu ile yol alan öğrenciler rahatlıkla başarılı olabilir.

DÜZENLİ ÇALIŞAN RAHAT YAPAR

BİYOLOJİ: Sorular YGS tarzında. 6 sorunun 4’ü bilgi, 2’si yoruma dayalı. 9 ve 10’uncu sınıf müfredatından seçilmiş. Bilgi soruları kolay ve en temel biyoloji bilgilerini içeriyor. Grafik yorumlamayı gerektiren bir soru nitelik açısından seçici. Biyolojiye düzenli çalışan bir öğrencinin rahatlıkla cevaplayabileceği sorular. 

SÖZEL YÖNÜ KUVVETLENDİRİLMİŞ

MATEMATİK VE GEOMETRİ: Matematik soruları alan bilgisiyle birlikte mantık yürütme, okuduğunu anlama ve muhakeme etme üzerine tasarlanmış.  İşçi havuz, hareket problemi gibi klasik problem çözme yerine öğrencinin daha çok akıl yürüterek çözeceği problemler ortaya konulmuş. Buradan TYT’nin, kendine güvenen sözel öğrencisinin çok rahat matematik çözebileceğini gösteriyor. Eşit ağırlık ve sayısal öğrencileri soruları zorlanmadan çözebilecek. Alışılmışın dışında bir sınav değil fakat sözel yönü kuvvetlendirilmiş. Klasik bir geometri sorusu gözlenmiyor. Geometriyi daha çok problemin içinde yoğurulmuş halde sormuşlar. Geometri sorularının bir hikayesi var ve öğrencinin soruyu kafasında daha kolay canlandırması sağlanmış. Analitik düşünmede zorlanan öğrencilerin soruları kafasında canlandırması daha kolay olacaktır.

Bilfen Liseleri’nin bölüm başkanlarının görüşleri şu şeklide:

BİLGİ EKSİĞİ OLAN YAPAMAZ

TARİH: Daha önce yapılan YGS soru formatına uygun. Temel bilgileri sorgulayan bir soru modeli var. Bilgi eksiği olan öğrencinin başarılı olması zor.

GEÇMİŞ YILLARDAKİNE BENZER

COĞRAFYA: Geçtiğimiz yıllara benzer sorular ve temel bilgileri kapsıyor.  9 ve 10’uncu sınıf kazanımları sorgulanıyor. Geçmiş yıllardaki gibi harita ve grafik okuma soruları da var.

METİN SEÇİMİ ÇOK BAŞARILI

FELSEFE: Soruların konulara dağılımı dengeli. Geçmiş yıllarda çıkan felsefe sorularına benzer soru modelleri kullanılmış. Öğrencinin temel felsefe konu ve kavramlarına hâkim olması, yorum yapabilmesi bekleniyor. Soruların metin seçiminin çok başarılı olduğunu düşünüyoruz.

TEMEL BİLGİLERİ KAPSIYOR

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ: TYT soru örneklerinin geçmiş yıllarda sorulan YGS sorularına benzer. Soruların tümü temel bilgileri kapsıyor.

ÖĞRENCİ ZAMAN SIKINTISI ÇEKEBİLİR

MATEMATİK: Temel bilgiler 8’inci sınıf düzeyinde. (TEOG’u andırıyor.) Lise bilgilerini içeren sorular ise okuduğunu anlama üzerine kurulmuş. Sorulardaki görseller çoğaltılmış, öğrencinin analitik düşünmesi ön plana çıkartılmış. (ALES sorularını andırıyor.) Geometri soruları ise bilgiyi kullanmaktan ziyade, zekâyı ve soyut düşünmeyi gerektiren sorular olarak yorumlanabilir. Bu sorulardan bazıları, öğrencinin düşünme becerisini zorlayan eleyici sorular olarak görülüyor.

Müfredata uygun, dağılımı ise konulara göre bölüştürülmüş. Sınavın zorluğu orta düzeyde.  Sonuç olarak öğrenci açısından bu örnek sınav, geçmiş yıllardaki YGS’den daha kolay bir olmayıp düşünme, muhakeme etme, soruları anlamlandırma ve çözüm yolu bulma açısından öğrencinin zaman sıkıntısı çekeceği bir sınav gibi görülüyor.

YORUMA DAYALI KALİTELİ SORULAR

FİZİK: ÖSYM’nin yayımladığı örnek TYT kitapçığındaki sorular, 9 ve 10’uncu sınıf kazanımlarıyla birebir örtüşüyor. Kazanımlarda genellikle matematiksel işlemler olmadığından örnek sorularda da matematiksel işlem gerektiren soru yok. 

Son 4-5 yıldır uygulanan YGS kitapçıklarında da fizik bölümü kazanımlara uygun ve yoruma dayalı kaliteli sorular soruluyor. Bu nedenle yayımlanan örnek TYT soruları fizik bölümü için sürpriz olmadı.

SÖZEL AĞIRLIKTA

KİMYA: TYT örnek kitapçığındaki kimya soruları YGS standartlarında. Zorluk seviyesi YGS’deki soruların zorluk seviyesiyle eş değerde. Ayrıca sözel ağırlıkta, işlem gerektirmeyen, temel kimya bilgisini ölçen ve bilgiye dayalı ve yorum içeren soruları da barındırıyor. Örnek sınavda, YGS’ye göre kimya soru sayısının azalmış olması nedeniyle bir soruda birden fazla bilginin kontrolünü gerektiren bazı sorular sorulmuş.

9 VE 107UNCU SINFI PROGRAMINDAN SORULMUŞ

BİYOLOJİ: Sorular beklediğimiz üzere 9 ve 10’uncu sınıfta işlenen programın ortak konularından sorulmuş. Büyük bölümünde bilgi düzeyinde sorgulamanın yapılmış olması temel biyoloji bilgisine sahip öğrencilerin kolaylıkla tarzda. Bu anlamda sınav sorularının YGS sorularıyla aynı mantıkta olduğu ve daha temel düzey bilgilerin sorgulandığı değerlendirildi.