Uzay kirliliği nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır? Uzay kirliliği nedenleri ve nasıl önlenir çözüm yolları

İlk uzay aracının 1957’de de uzaya gönderilmesiyle, uzay kirliliğinin ilk adımı atılmış oldu. Günümüzde birçok dünya devletinin uzayda farklı amaçlarla kullandığı birçok cisim bulunuyor. Bunların yarısından fazlası ömrünü ve işlevini tamamlamış olanlardır. Gereksiz yere dünyanın yörüngesinde dönüyorlar. Gerekli önlemler alınmazsa, bir nevi uzay çöplüğü durumuna dönüşeceklerdir.

 Uzay Kirliliği Nedir?

 Dünyanın etrafında, değişik yörüngelerde başıboş bir şekilde dönen ve herhangi bir işlevi olmayan, insan yapımı cisimlerin oluşturduğu kirliliğe uzay kirliliği deniliyor. Devletler, uzayı gözlemlemek, ülkelerinin teknolojik faaliyetlerini sürdürmek için uzaya uydu adı altında cisimler gönderiyorlar.

 Uzaya gönderilen cisimlerin belirli bir ömrü bulunuyor. Bu ömür sonunda, işlevlerini yitirip, kaderlerine terk ediliyorlar. Belirli bir yörüngede bulunan bu cisimler, herhangi bir gök cismi veya başka cisim çarpana kadar uzayda duruyorlar. Her devletin birden fazla cismi uzaya gönderdiği düşünülecek olursa, uzayda da bir cisim kirliliği oluştuğu görülecektir.

 Uzay Kirliliği Nasıl Ortaya Çıkmıştır?

 1957 yılında Sputnik1 uzay aracının uzaya gönderilmesiyle uzay macerası başlamış oldu. İnsanlık ve gelecek için başarılı bu görevden sonra, başta, Amerika olmak üzere Çin, Rusya, Japonya gibi ülkeler uzaya cisim göndermeye başladılar.

 ABD 1327 uydusuyla uzayda en çok uydusu bulunan devlettir. Çin 363, Rusya 169 uyduyla takip ediyorlar. Diğer devletlerin de toplamda 807 uydusu bulunuyor. Dünya Bilim İnsanları Birliğinin uydu veri tabanına göre aktif olarak 2.666 uydu bulunuyor.

 1957’den itibaren farklı amaçlarla dünya yörüngesine binlerce uydu yerleştirildi. Uzay araçları gönderildi. Bunların çoğu dünyanın farklı yerlerine düştüler. Bu cisimlerin dünyaya düşmeleri ayrı bir tehlike, uzayda bulunmaları ayrı bir tehlike oluşturuyor. Her ne kadar dünyaya düşseler de uzayda bulundukları süre boyunca hızlı kirlenmeyi oluşturuyorlar.

 Dünya yörüngesine oturtulmuş eski uydular, roket artıkları ve parçaları, eski uzay üsleri, dağılma ve çarpışmalar sonucu oluşan parçaların birikmesi uzay kirliliğini ortaya çıkarmıştır. Bu kirliliği oluşturan parçaların 500 binden fazla olduğu tahmin ediliyor.

 Kontrolsüz şekilde uzayda hareket eden bu parçalar büyük tehlike oluşturuyorlar. Faaliyette bulunan uydu ve uzay araçlarına çarparak zarar verebiliyorlar. Durum böyle olunca da uzay kirliliği gün geçtikçe artmaya devam ediyor.

 Uzay Kirliliği Nedenleri

 1-İşlevini tamamlayan uyduların, uzay istasyonlarının kendi başlarına uzayda bırakılmaları,

 2-Uzay araçlarının uzayda atıklar bırakması,

 3-Uzay istasyonlarına bırakılan çöpler,

 4-Uzay araçlarının meteorlarla, diğer uydularla çarpışarak parçalara bölünmeleri uzay kirliliğinin başlıca nedenleridir.

 Uzay Kirliliği Nasıl Önlenir, Çözüm Yolları Nelerdir?

 Uzayda farklı görevlerde bulunan uydu ve araçların bir kullanım ömrü bulunuyor. Bu ömür bittikten sonra ya dünyaya düşüyor ya da uzay boşluğuna gönderiliyor. Bu durum uzay kirliliğinin ana temelini oluşturuyor. Uzaydaki bu kirliliğin artmasını önlemek adına bundan sonraki projeler için gönderilecek uydu ve araçları görev süreleri dolduktan sonra yok edilebilir yapmaktır. Hiç olmazsa güneşin ısı etkisiyle tamamen buharlaşabilir şekilde yapılabilir.

 Japonya ve Amerika, uzaydaki çöpleri toplamak adına özel araçlar gönderiyorlar. Uzaydaki kirliliği bitirmek adına, uzaya araç gönderen her ülkenin, hiç olmazsa ömrünü tamamlamış araçlarını kaldırmaları en doğrusudur.

 Uzaydaki kirlilik bir nevi temizlendikten sonra, yeni araçların yenilenebilir enerjiye sahip olmaları çok önemlidir. Bu araçların kullanım ömrü çok uzun olacağından bu sürede başka araç göndermeye gerek olmayacaktır. Akıllı programlama sayesinde görev süresi bittiğinde dünya atmosferine girmeleri ayarlanabilir.