Uyuşmazlık mahkemesi nedir ve görevleri nelerdir? Uyuşmazlık mahkemesi kaç üyeden oluşur ve başkanını kim seçer
Güncelleme Tarihi:
İnsanların günlük rutinleri ve olağan yaşamları içinde yer alan sözcükler ve kavramlar aslında son derece sınırlıdır. Bunların anlamları bilinmekte ve yerinde kullanılmaktadır. Fakat olağan hayat akışı içerisinde pek de ilgi çekmeyen kavram ve ifadeler ise merak uyandırmaktadır. Bu olgu ve durumlar da araştırma konusu olmaktadır. Nitekim "Uyuşmazlık Mahkemesi" kavramı da böyle bir terimdir. Pek çok insan bu tanımı gazetelerde okumakta, televizyonlarda duymaktadır. İşte, Uyuşmazlık Mahkemesi nedir, Uyuşmazlık Mahkemesinin görevleri nedir, Uyuşmazlık Mahkemesinin üye sayısı kaçtır ve konu hakkında çok daha fazlasını sizler için derledik.
Uyuşmazlık Mahkemesi, yargı sistemi içerisinde yer alan Anayasal bir yüksek mahkemedir.
Uyuşmazlık Mahkemesi Nedir?
Yargı sistemi içerisinde farklı yargı yolları bulunur. Zaman zaman mahkemeler arasında görev uyuşmazlığı çıkabilir ve bir dava konusunun hangi yargı yolunun görev alanına girdiği sorununun giderilmesi gerekebilir. Bu noktada yargı sistemlerinde bu uyuşmazlığı gidermek üzere bir yüksek mahkeme görevlendirilir.
Türkiye'de de hukuk sisteminde yer alan yargı kolları arasında, aynı dava ile ilgili çıkan görev ve hüküm uyuşmazlıklarının bağımsız bir yüksek mahkeme tarafından kesin olarak giderilmesi gayesiyle 09.07.1945 tarihinde "Uyuşmazlık Mahkemesi Kurulması Hakkındaki Kanun" ile kuruldu. Daha sonraki dönemlerde bazı değişiklikler yapıldı. 1961 Anayasası ile bu değişikliler oldu.
12 Haziran 1979 tarihinde de mahkemenin yapısı yeniden düzenlendi. 15 Temmuz olaylarından sonra askeri yargının kaldırılması üzerine son değişiklikler yapılarak Uyuşmazlık Mahkemesi bugünkü yapısına ulaşmıştır. Çünkü daha önce Türkiye'de; adli yargı, idari yargı, askeri yargı, anayasa yargısı ve uyuşmazlık yargısı olmak üzere çeşitli yargı kolları bulunmaktaydı. Son zamana kadar Anayasa Mahkemesi'nin binasını kullanan Uyuşmazlık Mahkemesi, bugün Ankara'daki kendi bağımsız binasında görev yapmaktadır.
Uyuşmazlık Mahkemesi Görevleri Nelerdir?
Yargı sistemi içerisinde birden fazla yargı yolunun olmasından ötürü, pratikte bu yargı kolları arasında görev ve hüküm uyuşmazlıkları çıkması muhtemeldir. Bu muhtemel uyuşmazlıkları ise bu mahkemelerin dışında, bunların üstünde bağımsız bir yüksek mahkemenin çözmesi gerektiği açıktır. Bu maksatla 9 Temmuz 1945'de adli, idari ve askeri yargı organları arasında görev ve hüküm uyuşmazlıklarının kesin olarak çözümlenebilmesi için Uyuşmazlık Mahkemesi kurulmuştur. Uyuşmazlık Mahkemesinin görev alanına giren uyuşmazlıklar, olumlu görev uyuşmazlıklarının ve olumsuz görev uyuşmazlıklarının çözümü ile hüküm uyuşmazlıklarının çözümüdür:
Olumlu Görev Uyuşmazlığı: Olumlu görev uyuşmazlığı şu şekilde ortaya çıkmaktadır. Bir yargı organı, davanın kendi görev alanına girdiğini düşünür ve karar verirse ve aynı şekilde diğer yargı organı da aynı davanın kendi görev alanına girdiğini düşünerek o yönde karar verirse olumlu görev uyuşmazlığı ortaya çıkar. Böyle bir olumlu görev uyuşmazlığı ortaya çıktığında, görev alanı korunmak istenen yargı organı içerisinde yer alan başsavcı, görev hususunun incelenmesini Uyuşmazlık Mahkemesinden talep eder.
Olumsuz Görev Uyuşmazlığı: Bu halde her iki yargı kolundaki mahkeme görevsizliğine karar vermiştir. Uyuşmazlık mahkemesine başvuru hakkı olanlar arasında bu durumda davanın tarafları da yer alacaktır.
Hüküm Uyuşmazlıkları: Daha spesifik bir konu olan ve özetle çelişkili hükümlerin varlığının hakkın tesisine engel olduğu durumlarda da sorunun çözüm mahkemesi Uyuşmazlık Mahkemesi olmaktadır.
Uyuşmazlık Mahkemesi Kaç Üyeden Oluşur?
Uyuşmazlık Mahkemesi 1 Başkan ve 6 altı asıl ile 6 yedek üyeden oluşur. Uyuşmazlık Mahkemesine, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ve Danıştay Genel Kurulunca kendi daire başkan ve üyeleri arasından 3er asil ve 3er yedek üye şeklinde seçilir.
Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanını Kim Seçer?
Uyuşmazlık Mahkemesinin Kuruluş Ve İşleyişine Dair 2247 sayılı Kanun'da mahkeme başkanının nasıl seçileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır. Buna göre Uyuşmazlık Mahkemesi'nin Başkanı'nı Anayasa Mahkemesi seçer. Anayasa Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı'nı kendi üyeleri arasından seçer.