Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Nedir? Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Örnek Cümleler, Sorular Ve Konu Anlatımı
Güncelleme Tarihi:
Ünsüz değişimi adıyla da bilinen ünsüz yumuşaması, sadece ç, p. k ve t harfiyle biten kelimelerde olur. Örneğin ''taç'' kelimesi yönelme ya da bulunma eklerinden birini alırsa sonundaki ç harfi c olarak yazılır. Taç - Tacı, Taca. Ünsüz yumuşamasına aykırılık nedir? Örnek cümle ve sorularla birlikte detaylı bir şekilde derledik.
Ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralını öğrenmek için öncelikli olarak ünsüz yumuşamasını öğrenmek gerekir. Bu ses olayında ''P'' harfi B'ya, K harfi G'ye ve T harfi de D'ye dönüşür.
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Nedir?
Dilbilgisi kurallarına göre harf aldığında yumuşaması gereken sert ünsüzlerin olduğu gibi kalmasına ünsüz yumuşamasına aykırılık denir. Örneğin ''Ç'' ile biten sözcüklerden birçoğu ek aldığında ''C'' harfine dönüşür. Ek almasına rağmen son harfi değişmeyen sözcükler ise ünsüz yumuşamasına aykırılık olarak tanımlanır.
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Konu Anlatımı
Fransızca, Farsça ve Arapça gibi hem doğu hem de batı dillerinden, dilimize geçmiş olan birçok kelimede ünsüz yumuşamasına aykırılık vardır. Örneğin Arapça kökenli bir sözcük olan ''hakikat'' kelimesinin sonundaki ''t'' harfi hangi ek gelirse gelsin yumuşamaz. (Hakikat - Hakikati - Hakikate)
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Örnekler
Sertap - Sertap'ı
Suret - Sureti
Garabet - Garabeti
İttifak - İttifakı
Yakıt - Yakıta
Yakup - Yakup'u
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Örnek Cümleler
İsim ve soy isimlerine gelen eklerde yumuşama olmaz.
Örnek Cümleler:
1- Bugünün gençleri Mustafa Kemal Atatürk'ü çok daha iyi anlıyor.
Atatürk ismi ''k'' harfi ile bitmesine rağmen ''g'' harfine dönüşmez.
2- Bugün Mehmet'i birçok kez aradım ama telefonu açmadı.
Mehmet - Mehmedi - Yanlış
Mehmet - Mehmet'i - Doğru
3- Sertaç'ın bıraktığı notu sen de okudun mu?
Sertaç - Sertac'ı - Yanlış
Sertaç - Sertaç'ı - Doğru
Aynı şekilde şehir ve ülke isimlerinde de ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralı geçerlidir.
Örnek Cümleler:
1- Türkiye Milli Takımı Bosna Hersek'i 2- 1 mağlup etti.
Bosna Herseği - Yanlış
Bosna Hersek'i - Doğru
2- Bu yaz Zonguldak'a gidip arkadaşlarımla hasret gidereceğim.
Zonguldağa - Yanlış
Zonguldak'a - Doğru
3- İskandinav ülkelerinden en çok Norveç'i merak ediyorum.
Norvec'i - Yanlış
Norveç'i - Doğru
Ünsüz Yumuşamasına Aykırılık Örnek Sorular ve Cevapları
1- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına aykırılık vardır?
- a) Eve döner dönmez koltuğa uzanıp uyuyakalmış.
- b) Bana çektirdiği azabın intikamını alacağım.
- c) İpe sapa gelmez bahanelerle kavga çıkartıp duruyor
- d) Filmden prensesin kayıp tacını arayan şövalyelerin hikayesi anlatılıyor.
- e) Bu süreçte tam anlamıyla büyük bir hayal kırıklığı yaşadım.
A şıkkında - Koltuk - Koltuğa
B şıkkında - Azap - Azabın
D şıkkında Taç - Tacını
E şıkkında Kırıklık - Kırıklığı
C şıkkında ise İp kelimesi ek almasına rağmen ''İbe'' değil ''İpe'' şeklinde yazılmıştır.
Doğru cevap - C şıkkı
2- Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralına uyulmamıştır.
- a) Murat'ı en son ne zaman gördüğünü hatırlıyor musun?
- b) Serap'ı son gördüğümde çok kilo vermişti.
- c) Sen de bizimle Gölcük'e gelir misin?
- d) Arnavutluk'un başkenti Tiran'dır.
- e) Benim için şu kitapları Aytac'a verebilir misin?
A şıkkında - Murat - Murat'ı
B şıkkında - Serap - Serap'ı
C şıkkında - Gölcük - Gölcük'e
D şıkkında Arnavutluk - Arnavutluk'un
şeklinde yazılması doğrudur. E şıkkında ise özel isim olan Aytaç kelimesinin Aytac'a değil Aytaç'a şeklinde yazılması gerekir. Çünkü özel isimlerin tamamı ünsüz yumuşamasına aykırılık kuralı geçerlidir.
Doğru cevap - E şıkkı