Üniversitedeyken kendi işlerini kurdular

Eğitim hayatı boyunca üniversiteye hazırlanan gençler, hedeflerine ulaştıktan sonra da “Mezun olunca ne yapacağım” derdine düşüyor. Bir şirkette üst düzey yönetici olmak, devlet memurluğu sınavlarına girmek, insanlarla ilgili sosyal bir işte çalışmak birçok insanın hayali. Kendi işini kurup patron koltuğuna oturmaya karar verenler de çıkıyor. Risk alamayanlar için bu fikir aşamasında kalsa da, hiç parası olmadan, ailesinin karşı çıkmasına rağmen hayalini gerçekleştirebilenler de var. Özellikle ailesinden maddi destek almadan bu işe soyunanlara göre, şirket sahibi bir üniversiteli olmanın zorlukları bulunsa da mezuniyetten sonra ne yapacağını bilmek büyük rahatlık. Başlangıçta kimse şirketin devamlılığına inanmasa da, zamanla işler büyüyünce manevi destek de artıyor. Üniversite yıllarında kendi işini kuran gençlere girişimcilik hikâyelerini sorduk.

Mertcan Şen (Makedonya’ya internetten tekstil ürünü satıyor)

Boğaziçi Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü’nden yeni mezun oldum. 22 yaşında, ‘Gardemoda’ adlı internet sitesini kurdum. Makedonya’ya internet üzerinden tekstil ürünleri satıyoruz. Aslında önceki yıllarda okulu bırakıp ticaret yapmayı düşündüm ama annem öğretmen olduğu için eğitimime devam etmemi istedi. Üniversite üçüncü sınıfta online alışveriş sitesi açtım. Dördüncü sınıfta aktif olarak faaliyete geçti. Piyasadaki açığı görerek Makedonya’ya tekstil ürünü satmaya başladım. İlk zamanlar birçok zorlukla karşılaşıyorsunuz. “Ben kendi şirketimi kurdum” dediğimde yaşım küçük olduğu ve okulum devam ettiği için kimse inanmıyordu. Çok çalıştık fakat iyi bir noktaya geldik. Makedonya nüfusu 3 milyon, 90 bin kişi bizden ürün alıyor. Bu ciddi bir rakam. Kuruluş aşamasında sürekli seyahat etmem gerekti. Bazen derslere katılamadım ama hocalarım şirketle uğraştığımı bildiği için sadece sınavlara girmemi kabul etti. Notlarımı arkadaşlarımdan alıp telafi ettim. Bu süreci geçirince, her şey daha kolay olmaya başladı. Okul işle beraber zor bir süreçti ancak insanın isteyip de başaramayacağı hiçbir şey olmadığına inanıyorum. Site için Türkiye’de 14, Makedonya’da 8 çalışan var. Hedefim Balkan bölgesine yayılıp, orada önemli bir güç haline gelmek.

Özgen Toru (Mobil oto servis şirketi var)

Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği son sınıf öğrencisiyim. 2014 başında ortağımla Mobil Oto Servis şirketi kurduk. Araç bakımını ve lastik değişimini evinin önünde, işyerinde vs. yaptırmak isteyenlere hizmet veriyoruz. Araştırınca bu alanda kolay ulaşılabilir, kaliteli ve kurumsal bir yapı göremedik. Yarım saatlik bir iş için insanlar günün yarısını ya da tatillerini heba ediyordu. Biz, müşteri neredeyse oraya gidip aracının bakımını yapıyoruz. İnternetten randevu alabiliyorlar. Bazen insanlar alışveriş merkezlerine bile çağırıyorlar. Onlar alışverişteyken biz de aracın bakımını yapıyoruz, böylece zaman kaybetmiyorlar. İşler ilerleyince ilk yatırımımızı Hasan Aslanoba’dan aldık. Geçtiğimiz günlerde bir yatırım da yine Aslanoba ve Nevzat Aydın’dan geldi. İki tur içinde milyonlarca lira yatırım aldık. MOS Garage olarak adlandırılan ofis ve servis alanlarının olduğu 1000 metrekarelik bir binaya taşındık. Ortağımla yaşadığımız evde kurduğumuz şirkette şimdi yaklaşık 25 kişi çalışıyor. İş nedeniyle okulu biraz uzattım, 28 yaşındayım. Üniversitedeyken bir iş kurduğunuzda batırsanız bile bir yerde çalışmak için başvurduğunuzda çok büyük tecrübe sahibi olduğunuz görülüyor. Şirket kurmaya cesaret edemeyenler öğrencilikte mutlaka iş ayırt etmeden çalışmalı. Cesareti olanlar da risk almalı.

Okan Özbek (Nöropazarlama şirketi kurdu)

Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nden 2012’de mezun oldum. Şirket kurduğumuzda son sınıftaydım. ABD’ye değişim öğrencisi olarak gittiğimde nöromarketing ile tanıştım. Türkiye’ye dönünce devletin destek verdiğini öğrendim. İki arkadaşımla Sanayi Bakanlığı’ndan destek aldık. Ailemizin hoşuna gitmedi, ama zamanla en azından sorun etmemeye başladılar. Şu an altı çalışanımız var. Türkiye’de sistemimizi oturttuk, yurtdışına açılmaya başladık. Şili’de Start Up Chile programına kabul edildik ve üç aydır Santiago’da çalışmalarımız devam ediyor. Öğrencilikte bir şirket kurmak zor iş ama Boğaziçi’nde herkes çok anlayışlı davrandı. Şirket kurmayı düşünen öğrenciler, akademisyenlerden bütün destekleri alabilir. Üniversitede olmanın böyle bir avantajı oluyor. En büyük dezavantajı ise zaman sorunu. Fedakârlıkta bulunmak gerekiyor. Tatillerden bile feragat ediliyor.

Gökhan Efendi (Digitallence ile markalara dijital çözüm buluyor)

Şirket kurma sürecim Marmara Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Bölümü ikinci sınıf öğrencisiyken başladı. Ortaklarımla kafelerde buluşup karar verdik. O zamana kadar birçok yerde çalıştım ve yazılım alanında tecrübelerim vardı. Bizi en çok projelerimiz ve iş planlarımızın olması motive etti. Şirketi 14 Şubat 2014’te yani Sevgililer Günü’nde kurduk. İşimiz bir nevi sevgilimiz sayılır. Ailemizden sadece manevi destek aldık. Beşiktaş’ta bir ofis tuttuk ve başlangıç masraflarını kendimiz karşıladık. Şirkette beş kişi çalışıyor. Hedef, hizmet satmakla beraber ürün geliştirip satan bir şirket olabilmek. En çok güvendiğimiz projemizi KOSGEB’in Ar-Ge İnovasyon Destek Programı formatında yazmaya başladık. Potansiyel müşterilerimizle görüşmeler yaptık. 2015 Şubat’ında desteğe hak kazandığımız açıklandı. Projemizi hayata geçirmek için yeni şirketleşme sürecine girdik. Digitallance Bilişim ve Teknoloji LTD’yi kurduk. Yurtdışına bilgi teknolojileri hizmeti ve ürünü satan büyük bir şirket olmayı hedefliyoruz. Şirket kuracaklara tavsiyem, ulaşılabilir hedefler koyup bunu aşamalı olarak ileri taşımaları. Ortaklarını iyi seçsinler. İnançlarını kaybetmesinler.

Abdullah Öğretmen (Ahşap dekoratif ve yaşam malzemeleri üretiyor)

23 yaşındayım. Ailem Şanlıurfa kökenli ve mobilya, ahşap sanayi üzerine çalışıyor. Annem ev hanımı, babam emekli sınıf öğretmeni. Aynı zamanda abim sanayide yapı ve mobilya aksesuarları üzerine üretim ve satış yapıyor. Harran Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği ikinci sınıf öğrencisiyken bu işe giriştim. İnsanın bütün hayatı sanayi ve ahşap sektörü üzerine olunca alandaki açıkları fark ediyor. Aileniz ve dostlarınız da size destek çıkınca bir anda şirket sahibi ve işveren olabiliyorsunuz. 2012’de bir ağaç işleme tesisi kurdum. Eskiden sadece kaba kereste üreten yerde artık dekoratif, herkesin alıp kullanabileceği parçalar üreten bir şirket var. Dördüncü yılımıza emin adımlarla ilerliyoruz. Ürünlerimizi genel olarak Şanlıurfa içi ve Doğu Anadolu Bölgesi’ne satıyoruz. Aracı kurumlarla Irak, İran ve son olaylar yaşanmadan önce Suriye gibi yakın ülkelere de pazarlıyorduk. Yıllık ciromuz 2014 itibariyle yaklaşık 1.5 milyon TL. Altı çalışanım var. Öğrencilikte şirket kurunca, “Mezun olduktan sonra ne yaparım” endişesine kapılmıyorsunuz. Bir de üniversitedeki bilgilerin teorik olduğunu, asıl deneyimin iş dünyasında edinildiğini görüyorsunuz. Ama işlerle uğraşınca okul uzayabiliyor. Vize ve final haftalarında hem işe gidip para kazanmak, hem de sınavlara girmek gerekiyor. İş ve eğitim hayatını bir arada sürdürmek kolay değildi ama hiç olmadığı kadar da zevkliydi.

Shubham Banerjee (Görme engelliler için kabartmalı metin basan makine imal ediyor)

Dünyanın en ilginç girişimcilik hikâyelerinden biri ABD’de yaşandı. 13 yaşındaki Shubham Banerjee görme engelliler için ucuza kabartmalı metin basan bir makine geliştirdi. Makinenin patentini alan çocuk girişimcinin şirketi Bragio Labs’a, dünyaca ünlü girişimci teknoloji şirketi Intel de yatırım yaptı. Genç girişimci baskı makinesini 2 bin dolara mal ettiğini söyleyerek, “Hedefim onu 350 dolara yapıp satabilmek” diyor. Shubham, kurduğu şirketin CEO’su olmak için yaşça çok küçük olduğundan bu işi annesi Malini yapıyor. Oğlunun başarısıyla gurur duyduğunu anlatan Malini Banerjee, “Onun düşündüğü bu icadı yetişkinlerin bulması gerekiyordu. Bu fikir 13 yaşında bir çocuktan çıktı” diyor.