Üniversite tercihleri neden önemli?

Küreselleşme ve global ekonomi nedeniyle dünyanın herhangi bir bölgesinde yaşanan  ekonomik ya da sosyal bir olay dünyanın öbür ucunda tepkilere neden olabiliyor, ekonomik krizler ya da kaoslar yaratabiliyor.
İş piyasasındaki çok hızlı bir devinim var. Yeni yeni mega-mağazalar/alışveriş merkezleri açılıyor. Meslekler değişiyor, yeni iş ve meslek alanları doğuyor. Meslekler arası geçiş artıyor, üniversitenin herhangi bir bölümünden mezun olan adaylar okulu bitirdikten sonra eğitimini aldıkları alanın tamamen dışında bir alanda işe giriyor ve çok da başarılı oluyorlar. Çalışanların eğitim düzeyi yükseliyor. Bireylerin meslek seçme ve mesleği sürdürme anlayışları değişiyor.
İş dünyasının çalışanlarda aradığı nitelikler değişiyor. İşe girişte ilk sorulan “Hangi üniversiteden mezunsun?” sorusu yerini “Sen bu işi ne ölçüde biliyorsun?” sorusuna bırakmaya başladı.
Herhangi bir bölümü İstanbul’da, Ankara’da,İzmir’de veya başka bir Anadolu kentinde okumanın alınan diplomanın geçerliliği açısından farkı ortadan kalkmaya başladı. Tercihlerin en önemli yanı da kuşkusuz genç arkadaşlarımızın aslında kendi gelecekleriyle ilgili bir belirleme yapıyor olmaları. Hayatlarının bundan sonraki dönemi nasıl biçimlenecek? Nasıl bir iş ortamında çalışacaklar?
Ne kadar tatil yapabilecekler? Kendilerini hangi ölçüde geliştirebilecekler...?
İşte bu ve buna benzer yüzlerce soru tercihlerle yanıtını bulacak aslında.

Üniversiteye giriş nasıl oluyor?

Yükseköğretim programlarına öğrenci alınmasında, iki farklı yöntem uygulanıyor:
- Biri, ÖSYM tarafından yapılan merkezi yerleştirme,
- Diğeri de yükseköğretim kurumları tarafından yapılan özel yetenek sınavıyla seçme yöntemi.
Bu iki yöntem kullanılarak ülkemizde adaylar 6 farklı biçimde üniversiteli olabilirler.
1 - Meslek lisesi çıkışlı adaylar hiç sınava girmeden başvuru sırasında sınavsız geçiş hakkını kullanacağını belirterek ve tercih formuna da sınavsız geçişle yerleşebileceği ön lisans programlarını seçerek sınavsız biçimde üniversiteli olabilirler.
2 - YGS puanlarıyla isterlerse sınavsız geçişten boş kalan önlisans programlarını tercih ederek üniversiteli olabilirler.
3 - YGS’de 140 puan ve üzerinde alan adaylar YGS puanlarıyla açıköğretim tercihi yaparak üniversite okuyabilirler.
4 - YGS’de 180 puan barajını geçen adaylar YGS puanlarıyla öğrenci alan lisans programlarını tercih ederek üniversiteye girebilirler.
5 - YGS ve özel yetenek puanlarıyla özel yetenek gerektiren programlara yerleşebilirler.
6 - LYS’de 180 puan barajını geçen adaylar LYS puanlarıyla öğrenci alan programlara yerleşebilirler.

Tercihler nasıl gönderilecek?

Adaylar tercihlerini Başvuru Merkezlerinden veya TC Kimlik Numaralarını ve şifrelerini kullanarak  ÖSYM’nin internet sayfasından internet yoluyla yapabilirler.

Kimler tercih yapacak?

- 2013-YGS’ye girip de YGS’deki 6 puan türünün herhangi birinden 140 veya daha fazla puan alanlardan sınavsız geçiş hakkı bulunmayanlar,
- 2013-YGS’ye girip herhangi bir YGS puanından 140 veya daha fazla puan alanlardan aynı zamanda sınavsız geçiş hakkına da sahip olanlar,
- Sadece sınavsız geçiş hakkı bulunanlar.
Bu  özellikleri taşıyan tüm adaylar, tercih bildirimi için Tercih Formundan faydalanarak, tercihte bulunma hakları olan yükseköğretim programları arasından tercihlerini yapabilirler.

Adaylar, tercih yapma hakları olan  tablolardan istedikleri programları istek sırasına koyarak tercih bildiriminde bulunurlar.

2013-YGS’ye girenlerden en az bir puan türünde 140 veya daha fazla YGS puanı alan adaylar, yerleştirmede kullanılacak Y-YGS ve varsa Y-LYS puanlarını da göz önünde tutarak kılavuzdaki açıklamalara göre tercih bildirimini başvuru merkezlerinden veya internetten bireysel olarak kendileri yapabilirler.

Sadece sınavsız geçiş için başvuranlar ile 2013-YGS’de hiçbir puan türünde 140 veya daha fazla puan alamayanlardan sınavsız geçiş hakkına sahip olan adaylar da tercih bildirimini aynı şekilde yapabilirler.

2013-YGS’de 140 veya daha yüksek puan alanlardan sınavsız geçiş hakkına da sahip olan adaylar, tercihlerini, sınav puanlarıyla yerleşebilecekleri programları veya sınavsız geçişle yerleşebilecekleri programları karışık olarak istedikleri sırada seçerek liste düzenleyebilirler.

2013-YGS’de hiçbir puan türünde 140 veya daha yüksek puan alamayanların sınavsız geçiş hakları da yoksa bu adaylar tercih yapma hakları yok.

Tercih listesini oluştururken dikkatli olun

Listenizi düzenlerken elbette istek sıranıza göre düzenleyin ancak isteklerinizin kendi puan gerçeklerinizle ülkemizdeki üniversiteye giriş gerçeklerinin uyumunu da gerektirdiğini unutmayın.
İlk birkaç tercihiniz, puanınızdan yüksek programlar olabilir. Diğerleri yerleşebileceğiniz ve yerleştiğinizde gidip kaydolacağınız, severek okuyacağınızı düşündüğünüz programlar olmalı.
Programların özel koşullarını kılavuzdan mutlaka kendiniz okuyun, birilerinin verdiği bilgiyle yetinmeyin.
Tercih listesi düzenlerken programların kodlarını mutlaka 2013 kılavuzundan yazın. Yazarken rakamların yerlerini değiştirmeyin.
Tercihlerde programların taban puanları yerine en son yerleşen adayın başarı sırasını ölçü alın. Çünkü puan hesaplamada kullanılan parametreler her yıl değişir. Aynı netlerle iki farklı yılda farklı puanlar alınabilir. Fakat sınavın amacı adayları sıralamak olduğu için başarı sırası ile ilgili veri çok büyük değişiklik göstermez genellikle.

Kim nereyi tercih edecek?

Kılavuzda adayların tercih listesini düzenlerken yararlanacağı üç farklı bölüm listesi var.
- Tablo 3A’da merkezi yerleştirme ile öğrenci alan ön lisans programları yer alıyor. Bu programların tümü sınavsız geçişle öğrenci alan programlar olmasına rağmen, sınavsız geçişten boş kalan kontenjanları için Tablo 3A’daki programları hem genel lise hem meslek lisesi mezunları tercihleri arasında gösterebilecekler.
- Tablo 3B’de sadece Y-YGS puanı ile öğrenci alan önlisans programları yer alıyor.
- Tablo 4’te ise hem Y-YGS hem de Y-LYS puanlarıyla öğrenci alan lisans programları var.

YGS’ye girmeyen aday, mesleki eğitim vermeyen genel lise grubunda bir okuldan mezunsa 2013 ÖSY’de tercih hakkı yok.

Okul birincileri için ayrı kontenjanlar var

2012-2013 öğretim yılında okul birincisi olanlar için ayrılan kontenjanlar Tablo 3B ve Tablo 4’ün 6 numaralı sütununda gösteriliyor. Bir programın öngördüğü okul türü, yaş, cinsiyet, sağlık gibi tüm koşullar okul birincileri için de aynen geçerli.
YGS/LYS’lerde başarılı olan okul birincileri, genel kontenjan ve okul birincileri kontenjanı gözönünde tutularak merkezi yerleştirme ile yerleştirme puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştirilecekler.
Okul birincileri için ayrılan kontenjanlar sınırlıdır. Bu nedenle tercihlerinin tümünü çok istenen yükseköğretim programları arasından yapan okul birincileri, puanları yeterince yüksek değilse hiçbir programa kayıt hakkı kazanamayabilirler.
Okul birincilerinin kendilerine sağlanan bu olanaktan yararlanabilmeleri için tercihlerini, puan durumlarını göz önünde tutarak dengeli bir şekilde yapmaları gerekir.
Tercihlerini dengeli yapan okul birincilerinin bir yükseköğretim programına yerleşme olasılıkları artar.