TYT’nin ilham kaynağı SAT ve ACT soru tarzı için ipuçları veriyor

Yükseköğretim Kurumları Sınavı’nın (YKS) ayrıntıları belli oldu. Ancak adaylar özellikle Türkiye için yeni olan Temel Yeterlilik Testi’nde (TYT) nasıl soruların çıkacağını merak ediyor. Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. Yekta Saraç yeni sistemle ilgili “2018-2019 eğitim öğretim yılında yükseköğretime giriş sınavının yeni adı Yükseköğretim Kurumları Sınavı. Sınavda adaylar iki ayrı oturuma katılacak. İlk oturumda, Temel Yeterlilik Testi’ni (TYT) alacak. Bu testte adayların muhakeme, akıl yürütme, mantıklı düşünme odaklı sözel ve sayısal becerilerinin, yani Türkçe’yi doğru kullanma, okuma ve anlama, dil hakimiyetiyle matematiksel ilişkilerden yararlanmanın ölçülmesi amaçlanıyor. Bunun örnekleri dünyada seçkin yükseköğretim sistemlerinde mevcut” diye konuşmuştu. Peki, dünyada bu tür becerileri ölçen; ABD, Kanada ve Avustralya gibi yükseköğretimin öncü ülkelerinde lisansa başvururken kullanılan SAT (Scholastic Aptitude Test) ve ACT’de (American College Testing) adaylar ne gibi sorular çözüyor? Hangi testlere giriyor? SAT ve ACT’deki soru tarzları, YKS adaylarına da bazı ipuçları verebilir.

HESAP MAKİNESİ KULLANILABİLİYOR

ACT (American College Testing)

SAT uzun yıllar ABD’de lisans programlarına başvuran adaylar tarafından ACT’ye göre daha çok tercih ediliyordu. Ancak 2011’de işler tersine döndü ve ACT’yi alan öğrenci sayısı SAT’ı geride bıraktı. ACT’de adaylara İngilizce, matematik, okuma ve bilimsel muhakeme alanlarında toplamda 215 soru yöneltiliyor. Ayrıca isteyenlerin katıldığı ve 45 dakika tanınan kompozisyon sorusu dahil olmak üzere öğrencilere toplamda 220 dakika süre veriliyor. Yılda 6 kez belli dönemlerde yapılan sınavlar arasında eşdeğerlilik olduğu için adaylar istedikleri sonuçlarını lisans programlarına başvururken kullanabiliyor. Puanlar ise 1 ile 36 arasında değişiyor. Adaylara İngilizce testinde 75 soru için 45 dakika tanınıyor. Yani soru başına yarım dakikadan az düşüyor. Kelime kullanımları, retorik becerileri gibi birçok alandan soru yer alıyor. Matematik testinde ise 60 soru için 1 saat süre veriliyor. Ayrıca hesap makinesi de kullanılabiliyor. Burada başlangıç ve orta düzey cebir, orta zorlukta cebir, koordinat geometrisi ile trigonometri gibi konulardan soru çıkıyor. Okuma testinde ise 40 soru için 35 dakika süre tanınıyor. Sosyal, doğa ve beşeri bilimler ile düzyazı kurgu metinler gibi alanlardan sorular geliyor. Fen bilimleri testinde adaylara okuma-anlama ve eleştirel düşünme becerilerini ölçen, bilgiye dayalı olmayan sorular yöneltiliyor.

FEN BİLİMLERİ YOK

SAT (Scholastic Aptitude Test)

Son yıllarda ACT’nin gerisinde kalsa da hala özellikle ABD’de lisans programlarına başvuruda güvenilirliğini koruyan SAT’de fen bilimleri bölümü bulunmuyor. Yılda çeşitli dönemlerde 7 kere yapılan sınavda adaylar sırasıyla okuma, yazma-dil, matematik ve opsiyonel olarak komposizyon testlerine giriyor. Toplamda kompozisyonla birlikte 3 saat 50 dakika süre veriliyor. SAT’de matematik testinde adaylar aritmetik, cebir, geometri, trigonometri ve veri analizi gibi alanlardan hazırlanan soruları yanıtlıyor. SAT’de bazı matematik sorularında hesap makinesi kullanmasına izin verilmiyor. ACT’de olduğu gibi SAT’de de kompozisyon için kalma zorunluluğu bulunmuyor. SAT’nin puanları 400 ile 1600 arasında değişiyor. Princeton, Harvard, Stanford ve Yale gibi üniversitelere giren öğrenciler en yüksek puanlar arasından seçiliyor. Ancak ABD’de başlı başına SAT ve ACT dikkate alınmıyor. Okul notları, referanslar, portfolyo ve mülakat gibi birçok farklı kriter de değerlendiriliyor. Her iki sınavda da testler arasında mola süresi 15 dakikayı aşmıyor. Öğrenciler 3 saati aşkın bir süre sınavda ter döküyor.

***

ACT’DE BİLGİ, SAT’DE YORUMLAMA GÜCÜ ÖNDE

Her iki sınav karşılaştığında ACT, SAT’ye göre daha akademik bulunuyor. ACT’de sorular daha çok bilgiye dayalıyken, SAT’de yorumlama gücü ön plana çıkıyor. Ayrıca SAT’de soruları cevaplamak için aday öğrencinin daha fazla kelime bilgisi olması gerekiyor. Sorular, ACT’ye göre daha uzun cümlelerden oluşuyor. Bu nedenle ana dili İngilizce olmayan adaylar genellikle SAT’de daha çok zorlandıklarını belirtiyor.

***

SORULAR NASIL?

SAT’de okuma testi genellikle verilen uzun bir paragraf üzerine yöneltilen birden çok sorudan oluşuyor. Adaylardan örneğin ‘1’den 10’a kadar soruları verilen pasaja göre cevaplamaları bekleniyor. Pasajlar oldukça uzun oluyor ve katılımcıların okuduklarını yorumlamaları bekleniyor; karakter, bir durum, düşünce ya da olay hakkında çıkarım yapmaları bekleniyor. Bazen bu paragraflara yönelik grafik soruları da adayların karşısına çıkabiliyor.      

Yazma-dil testinde de uzun paragraflar tercih ediliyor. Ancak burada soru tipleri oldukça değişiyor. Örneğin metin içerisinde altı çizili bir sözcük yerine, ifadeyi geliştirmek için başka hangi kelimenin gelebileceği soruluyor. Burada katılımcılar “No change (Değişiklik yok)” şıkkını da işaretleyebiliyor. Bazı sorularda paragrafta altı çizilen bir cümle veya söz öbeği yerine gelebilecek en doğru yapı, kullanım da sorulabiliyor. Bu tip sorularda da “Değişiklik yok” şıkkı yer alıyor.

SAT’de matematik testinde aritmetik, geometri, trigonometri soruları katılımcıların karşısına çıkıyor. Ayrıca okuma testinde olduğu gibi blok sorular da tercih ediliyor. Muhakeme, eleştirel düşünme ve neden-sonuç ilişkisi kurma gibi beceriler gerektiren mantık sorularında bu yöntem tercih ediliyor. Grafik ve tablo sorularında da benzer beceriler ölçülüyor.

ACT’de ise sorular daha çok bilgi istiyor. Görece daha sade bir İngilizce’ye sahip oluyor. Ancak bu ACT’de yorum, eleştirel düşünme, neden-sonuç ilişkisi kurabilme gibi becerilerin ölçülmediği anlamına gelmiyor. SAT’de matematik sorularının bazıların da hesap makinesi kullanılamıyor. Bu uyarı sayfanın üstünde yer alan bir simgeyle belirtiliyor.