Tüzük nedir ve kim çıkarır?
Güncelleme Tarihi:
Bilindiği üzere ülke yönetiminde ve idaresinde birçok mevzuat kullanılmaktadır. Bu mevzuatlar devletin ilgili birimleri tarafından yapılarak yürürlüğe girmektedir. Bu mevzuatlardan tüzükte temel amaç, kanunların nasıl uygulanacağını gösteren yasal metinler olmasıdır. Genel olarak tüm işleri kapsayan kanunlar, tüzükler sayesinde daha özele indirgenerek kolay anlaşılması sağlanır. Peki tüzük tam olarak ne anlama gelmektedir? Hukuk dili tüzüğü nasıl tanımlamaktadır? Tüzük hangi birimlerce hazırlanıp tebliğ edilmektedir? Son anayasa değişiklikleri ile tüzüklerde de değişiklik oldu mu? İşte, tüzük kavramı hususunda tüm detaylar.
Tüzük kanunların daha iyi kavranılması ve uygulanması için çıkarılan yasal mevzuattır. Bu kapsamda hazırlanan tüzüklerin kanunlara aykırı olmaması gerekmektedir. Kanunlar ile aynı doğrultuda olması gerekmektedir. Ancak ülkemizde 2017 yılı değişikliklerinde tüzük ile ilgili bazı düzenlemeler olmuştur.
Tüzük Nedir?
Tüzük yasalarca belirlenen işlerin nasıl yapılacağını anlatan ve bakanlar kurulunca hazırlanan yazılı, yasal metinlerdir. Ayrıca tüzüğün bir tanımın yapılması da gerekmektedir. Kurum ve kuruluşların kendi amaçlarını, görevlerini, izleyecekleri yolu ve yöntemleri içeren ve kuruluşun yetkili organları tarafından alınan, maddeler halinde hazırlanan kararlar bütünü olarak tanımlamasının yapılabilir. Mesela siyasi partilerin kendi oluşturdukları iç tüzüklerini bu anlam da örnek olarak gösterilebilir. Buradan da anlaşılacağı üzere iç tüzük ifadesi gibi de kullanılmaktadır.
Tüzükler 2017 yılı değişikliklerinden önce Danıştay incelemesine gönderiliyordu. Danıştay incelemesine gelmemiş olan tüzükler yok sayılıyordu. Anca yapılan değişiklikler sonrasında tüm bu uygulamalar kaldırılmıştır.
Tüzükleri Kim Çıkarır?
Devlet işlerinde tüzük bakanlar kurulu tarafından, kurum ve kuruluşlarda ise ilgili yönetim kurulları tarafından çıkarılmaktadır. Bakanlar kurulu tarafından uygun bulunan tüzükler, cumhurbaşkanının onayına sunulmaktadır. Cumhurbaşkanı tarafından imza edilmesinden sonra, resmi gazetede yayımlanmasına müteakip, kırk beş gün sonra yürürlüğe girer. Düzenleyici işlemleri içeren bu tüzükler önceki uygulamalarda Danıştay'ın denetiminden geçiyordu. 2017 yılında gerçekleşen bazı anayasa maddelerindeki değişiklikler ile tüzükler kaldırılmıştır.
Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminin kabul edilmesi ile birlikte devlet yönetiminde bir takım değişiklikler yaşanmıştır. Bu değişikliklerden bir tanesi de tüzük kavramının anayasadan çıkartılması olmuştur. Sıkıyönetim ifadesi ile birlikte tüzükte kaldırılan ifadelerdendir. Gelişen ve yenileşen durumlar kapsamında bazı tüzüklerde yavaş yavaş geçerliliğini kaybetmektedir.