Türkoloji nedir? Türkolog ne demek? Türkoloji (Türklük Bilimi) neyi inceler ve neler ile ilgilenir

Türkoloji, diğer adlarıyla Türkiyat, Türklükbilimi, Türk halkının kimliğini detaylı şekilde ortaya seriyor. İlk Türkoloji kürsüsü Paris’te kurulmuştur. Türkoloji biliminin öncü isimlerinden Rus doğu bilimci ve Türkolog Wilhelm Radloff, Orhun kitabelerinin çözülmesinde önemli katkılar sağlamıştır.

 Türkoloji Nedir?

 Türkoloji, kısaca bir bilim dalıdır. Türk halklarının filolojisi, antrolopijisi, edebiyatı ve tarihi başta olmak üzere kültürel miraslarını sistematik bir şekilde derliyor, araştırıyor ve inceliyor.

 Türkoloji, öncelikle Batılı bilim adamlarının çalışmalarıyla sistemli bir hâle gelmiştir. Türkiye’de bu bilime ilgi duyulması daha sonraları olmuştur. Türk dili ve tarihine ışık tutan en önemli belgeler olan Orhun Yazıtlarının bulunup okunması Batılı bilim adamları tarafından gerçekleştirilmiştir.

 Orhun Yazılarından önceki Türkler hakkındaki bilgileri Avrupalılar 4. -6. yüzyıllar arası yaşamış Priskos, Apolinaris ve Jordanes gibi Latin/Bizans kökenli yazarlardan öğrenmişlerdir. Çin kaynakları da Türkler hakkında bilgi sahibi olunmasında önemli etken olmuşlardır. Milattan önceki dönemlerden itibaren Çin yazılı kaynaklarında Türkler hakkında bilgiler bulunuyor.

14. yüzyılın başlarında Türk Dili üzerine, Avrupa’da İtalyanlar ve Almanlar “Codex Cumanicus” adlı eser yazmışlardır. Osmanlılar ile Avrupalılar arasında yaşanan savaşların sonucunda Avrupa’da Türklük Bilimi araştırmaları artmaya başlamıştır.

 Türkolog Ne Demek?

 Türkolog kısaca, Türkoloji biliminde uzmanlaşan kişiye denir. Türk tarihinin, kültürünün, edebiyatının, dilinin gelişimini inceler. Türkolog, bütün bilimlerdeki terimleri araştırır. Bu terimlerin ve terimlerin içerdiği kavramlarla birlikte geçmişte konuyla ilgili yaşanan olayları tespit eder. Unutulmuş pek çok unsuru gün yüzüne çıkarır.

 Türkologlar Türk olanlar ve olmayanlar olarak iki gruba ayrılıyorlar. Pian del Carpine, Villem Van Ruysbroek, Marco Polo, İbni Batuta ilk Türkologlar olarak öne çıkıyorlar. İlk Türkologların yabancılardan oluşması, kendi köklerini ve tarihlerini aramaları sonucu ortaya çıkmıştır.

 Fransız İhtilalı ile milletler arasında milliyetçilik yaygınlaşmıştır. O dönemde köklerini araştıran bazı milletler kendi köklerine ulaşırken, bazıları da Türklere kadar uzanmıştır. Orta çağda Türklere olan hayranlık Türk kültürünü ve tarihini araştırma sebebi olarak kabul edilebilir.

17. yüzyılda Pietro Ferraguto, “Grammatica Turca” adlı eseriyle Türk dilinin gramerini ilk defa sistemli olarak göstermiştir. 1795’de Paris’te ilk Türkoloji kürsüsü kurulmuştur. Yabancılar içerisinde Türkçeye en fazla hizmet eden Wilhelm Redolff ve Wilhelm Thomsen’dir. Bu iki Türkolog, Orhun Yazıtlarını çözümlemişlerdir.

 Türk Türkologlar arasında; Ziya Gökalp, Adile Ayda, Ahmet Nejdet Sançar, Fuat Köprülü, Hüseyin Nihal Atsız öne çıkan isimlerdir. Yabancı Türkologlar arasında ise; Wilhelm Redolff, Wilhelm Thomsen, Philip Johan von Strahlenberg, Wang Guowei, Yevgeny Polivanov önemli isimlerdir.

 Türkoloji (Türklük Bilimi) Neyi İnceler ve Neler İle İlgilenir?

 Türkoloji öncelikli olarak Türk dili olmak üzere Türklerin tarihi, kültürü ve edebiyatını inceler. Geçmiş ve günümüz Türkçesi ve Türk toplumları bu bilimin ana konusunu oluşturur. Türk toplumunun ilgili olduğu diğer toplumlar da Türkoloji’nin ana konusu içindedir. Türk halkları, Türk dil ve lehçeleriyle ilgilenir.

 Türkoloji; Türk dili, edebiyatı, tarihi, dini ve Türk toplumlarının maddi-manevi kültürünü sistematik şekilde toplar ve araştırır. İnceleme ve araştırma kaynağının başlangıcı Türklerin tarih sahnesine çıktıkları Orta Asya’dan başlar.

 Türk milletinin Orta Asya’dan yayıldıkları bütün coğrafyalarda Türk dili başta olmak üzere genel olarak bütün özelliklerini, geçirdiği değişimleri ve etkileşimleri inceler. Somut olan veya olmayan kültürel mirasları sistematik bir şekilde derler, araştırır ve sonuca bağlar.