Türkiye'deki akademisyenlerin desteklediği 'intiharı önleme' projesi finalde

İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Erdinç Öztürk'ün danışmanlığında, hafif depresyonu olan öğrencilerin intihar eğilimiyle ilgili Doktor Öğretim Üyesi Deniz Şarlak'ın hazırladığı doktora tezindeki müdahale tekniklerinin de yer aldığı 'Moment/Anlar Projesi', Queen Mary Üniversitesi'nin yaptığı derecelendirmede İngiltere'de finale kalan üç aday arasına girdi.

Psikoloji alanında hem klinik yönü hem de araştırma deseniyle örnek bir çalışma olarak gösterilen 'Psikodrama Temelli Bir Müdahale Programının Hafif Düzey Depresyonu Olan Üniversite Öğrencilerinin Umutsuzluk ve İntihar Eğilim Düzeyleri Üzerine Etkisi' başlıklı doktora tezi, Prof. Dr. Erdinç Öztürk danışmanlığında Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Seydikemer Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Doktor Öğretim Üyesi Deniz Şarlak tarafından hazırlandı. Hafif düzey depresyonu olan üniversite öğrencilerinin umutsuzluk ve intihar eğilim düzeylerini incelemek amacıyla hazırlanan tez, umutsuzluğu ve intihar eğilimi olan 60 üniversite öğrencisiyle gerçekleştirildi.

Prof. Dr. Erdinç Öztürk ve Doktor Öğretim Üyesi Deniz Şarlak'ın intiharlarla ilgili doktora tezinden elde edilen verilerle akademik destek sağlanan Moment/Anlar Projesi, Londra'daki İngiltere Kadın Platformu Başkanı Nilgün Yıldırım'ın yürütücülüğünde oluşturuldu. Queen Mary Üniversitesi'nde klinik psikoloji doktorasını tamamlayan Özlem Eylem'in, proje haline getirdiği 7/24 Türkçe ve İngilizce konuşan psikologların olduğu 'Kıyma Canına Projesi'nin de temel alındığı Moment/Anlar Projesi, intiharları önleme politikalarına destek için hazırlandı. Proje, Queen Mary Üniversitesi'nce yapılan derecelendirmede, toplumsal çalışmalar alanında üç aday arasına girdi. Birinci gelecek proje, 27 Kasım'da açıklanacak.

ÇOCUKLUKTAN GELEN TRAVMALAR
Umutsuzluk ve intihar eğilimiyle ilgili gerçekleştirdikleri araştırmanın sonuçlarını anlatan Prof. Dr. Erdinç Öztürk, intihar ve intihar girişimlerinin altında birçok neden olsa da bu sürecin çoğu zaman uzun yıllardan beri devam eden travmatik yaşantıların etkisiyle oluştuğunu söyledi. Travmatik yaşantıları olan bireylerin psikoterapi sürecinde ruh sağlığının uzmanlarınca fark edilip etkin tedavilerinin yapılması gerektiğini belirten Öztürk, şunları söyledi:
"Travmatik yaşantıları olan bireyler psikoterapi sürecinde psikoterapistiyle güvenli bir bağ kuramazlarsa çoğu zaman bu geçmişlerini ifade edemez. Bu nedenle var olan psikopatolojileri (depresyon, post travmatik stres bozukluğu, öfke patlamaları, kendine zarar verme davranışları, dissosiyatif yaşantılar) daha da ağırlaşarak seyreder. İfade edilemeyen travmatik yaşantılar veya ifade edildiği halde bu sürece psikoterapi içerisinde çözüm getirilememesi sonucunda vakadaki intihar girişimleri artıyor. Çocukluk çağı travmaları kadar ailelerin şiddet ağırlıklı ve empatiden uzak yanlış çocuk yetiştirme stillerini uygulamaları da bireyin ruh sağlığını son derece olumsuz etkiliyor. Bu nedenle intiharı önlemedeki ilk ve temel adım aile farkındalığı eğitimleridir. Aileler hem çocuklarını travmatik yaşantılardan korumalı hem de bu gibi negatif yaşantılarla ilgili baş edebilme tekniklerini öğretebilmeli."

Öztürk, ruh sağlığı uzmanlarının da hem travma hem de intihar girişimleriyle ilgili etkin terapi tekniklerini uygulayabilir yeterlilikte olması gerektiğini belirterek, intiharı önleme politikalarına ilişkin toplumun ve ailelerin bilinçlendirilmesinin önemli olduğunu söyledi.

'UZMANLARIN İNTİHAR DAVRANIŞLARI SEZMESİ ÖNEMLİ'
Prof. Dr. Erdinç Öztürk, Doktor Öğretim Üyesi Deniz Şarlak'ın yaptığı doktora teziyle, ruh sağlığı uzmanlarının intihar davranışlarını sezmesi ya da öngörmesinin önemi ile intiharı önleme tedavilerinde psikodramanın etkin bir tedavi yöntemi olduğu sonucuna vardıklarını anlattı. Travma hastalarıyla yaptığı çalışmalarda erken yaşta başlayan ve kronik olarak devam eden çocukluk çağı travmalarının intihar davranışlarını çok arttırdığını belirten Öztürk, intihar davranışının da kişilik bozuklukları ve majör depresyonda sık görüldüğünü, saçını yolma, bileklerini kesme gibi önce kendine zarar vermeyle başlayan davranışların intihara kadar gittiğini söyledi.

Doktor Öğretim Üyesi Deniz Şarlak da, İngiltere Kadın Platformu yönetimindeki, Queen Mary Üniversitesi Klinik Psikologu Özlem Eylem'in yürüttüğü Moment/Anlar Projesi'nin sivil toplum kuruluşlarının da desteğiyle ekipçe gerçekleştirildiğini belirtti. Şarlak, bilim insanlarının sivil toplum kuruluşlarıyla yaptıkları çalışmaların gücüne inandığını anlattı.