Türkiye’de 13 üniversite bölündü... Peki dünyada nasıl oluyor?

Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilen tasarıyla aralarında İstanbul, Gazi ve İnönü’nün de bulunduğu 13 üniversite bölünerek 20 yeni yükseköğretim kurumu kuruluyor.

Peki yurtdışında durum ne, benzer örnekler var mı, nasıl yapılıyor? İngiltere, Fransa ve ABD’de gibi ülkelerde de üniversitelerin ‘bölünmesi’yle ilgili örnekler var. Bunlar genel olarak bir üniversitenin çatısı altında, kendi özerkliği hatta rektörleri olan ‘college’lardan oluşuyor. İşte yükseköğretimde önemli yer tutan üç ülkedeki uygulamalardan örnekler.

İNGİLTERE
İngiltere’de Londra Üniversitesi, ‘bölünme’ için verilebilecek en iyi örneklerden biri. ‘Collegiate university’, yani bağlı yüksekokulları olan bir üniversite. Londra Üniversitesi’nde, içerisinde belli fakültelerin yer aldığı ‘Kurucu College’ adı verilen yükseköğretim kurumları bulunuyor. Bu kurumlar genellikle müzik, sanat ve sosyal bilimler gibi alanlarda uzmanlığa sahip. Bir rektörünün yanı sıra kaynak yaratma ve bunu kullanma yetkileri de var. Londra Üniversitesi şemsiyesinin altındaki kurumlar, dünya sıralamalarında ilk 20’de temsil ediliyor. University College London, King’s College London, Londra Ekonomi Okulu (LSE) bunlar arasında. Ancak ülkede tüm bağlı ‘college’ları olan üniversitelerde sistem aynı şekilde işlemiyor. Örneğin, Oxford ve Cambridge üniversitelerinin ‘college’ları, eğitim ve öğretim konusunda bağımsız değil. Bu kurumlar, üniversitelerin belirlediği öğretim yaklaşımını takip ediyor.

FRANSA
Yükseköğretimin ücretsiz ve görece üniversiteye geçiş sürecinin ABD, İngiltere ve Avustralya’ya göre daha az rekabetçi olduğu Fransa’da, Paris gibi büyükşehirlerde yükseköğretim kurumlarını daha iyi yönetmek için üniversiteler, birçok bağlı ‘college’a bölünüyor. Bunun 2010’da kurulan son örneği olan PSL Araştırma Üniversitesi’ne Ecole Normale Superieure, College de France, Paris-Dauphine Üniversitesi ve Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales gibi dört yükseköğretim kurumu bağlı. Ayrıca birçok alanda araştırmalar yürüten 180 laboratuvar ve üç araştırma merkezi de PSL Araştırma Üniversitesi’nin şemsiyesi altında faaliyet sürdürüyor.

ABD
ABD’de Yale Üniversitesi; Oxford ve Cambridge’e oldukça benzeyen bir sisteme sahip. 14 farklı ‘college’, Yale Üniversitesi’ni oluşturuyor. Berkeley, Branford, Davenport ve Ezra Stiles gibi kurumlar çeşitli uzmanlık alanlarına göre ayrılıyor. Ancak Londra Üniversitesi’nde olduğu gibi bu kurumlar, bir üniversiteden çok, gelişmiş birer fakülte görünümüne sahip. Ayrıca ABD’de Harvard, Princeton, Rice ve Dartmouh gibi 30 üniversite bazı noktalarda farklılaşan ‘collegiate university’ sistemine sahip bir şekilde hayatlarına devam ediyor.