‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ yayımlandı

Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in ‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ ismiyle duyurduğu yeni müfredat, eylül ayından itibaren kademeli olarak uygulanacak. Hazırlık sürecinde binden fazla öğretmen ve akademisyen ile toplantılar yapılarak ortaya çıkan yeni müfredat, bir haftalık askı sürecinin ardından Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca eleştiri, görüş, öneri ve paylaşımlar doğrultusunda revize edilecek ve son şekline ulaşacak.

REVİZE NEDEN GEREKLİ GÖRÜLDÜ
Ülke bazlı karşılaştırmalarda, bizde uygulanan müfredatın 2 kata yakın düzeyde daha ağır olduğu belirlendi. Bilgi erişiminin zor olduğu dönemlerde yapılan müfredatların dünya genelinde de revize edildiği ve bilgi edinmedeki kolaylıklardan hareketle seyreltilmeye gidildiği tespitinin ardından yapılan çalışmalar sonrasında yeni müfredatta yüzde 35 oranında seyreltme yapıldı.

BÜTÜNCÜL EĞİTİM MODELİ
Yeni müfredatta, öğrenciyi zihinsel, sosyal, duygusal, duyuşsal, fiziksel ve ahlaki açıdan bir bütün olarak gören ‘bütüncül eğitim yaklaşımı’ modeli benimsendi. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli ile öğrencilerin inanç, kimlik ya da sosyoekonomik durumları nedeniyle dezavantajlı olmayacağı bir öğrenme süreci tasarlandı. Öte yandan eğitim öğretim süreçlerine öğrencilerin aktif şekilde katılımlarını sağlayacak öğrenme yaşantıları tasarlandı.

TÜRKÇE VURGUSU VE MATEMETİK ALANI
Müfredatta, Türkçe öğretimi ve öğrencilerin dil becerilerinin geliştirilmesi, eğitim sisteminde temel bir politika olarak yer aldı. Eğitimin her aşamasında, Türkçenin öğretimine, doğru kullanımına titizlikle dikkat edilecek. Türkçenin etkili kullanılmasına yönelik becerilerin kazandırılması da tüm derslerin ortak hedefi olarak belirlendi. Diğer yandan yeni müfredatta yer verilen 5 matematik alan becerisi de; matematiksel muhakeme, matematiksel problem çözme, matematiksel temsil, veri ile çalışıp veriye dayalı karar verme ve matematiksel araç ve teknoloji ile çalışma olarak belirlendi.

FEN BİLİMLERİNE 13, SOSYAL BİLİMLERE 17 ALAN BECERİSİ
Fen bilimleri alan becerileri, bilimsel gözlem, sınıflandırma, bilimsel gözleme dayalı tahmin, bilimsel veriye dayalı tahmin, operasyonel tanımlama, hipotez oluşturma, deney yapma, bilimsel çıkarım yapma, bilimsel model oluşturma, tümevarıma dayalı akıl yürütme, tümdengelime dayalı akıl yürütme, kanıt kullanma ve bilimsel sorgulama becerilerinden oluştu. Yeni müfredatta sosyal bilimler alan becerileri kapsamında 21’inci yüzyıl becerileri ile de güçlü ilişkileri olan 17 alan becerisi belirlendi. Bunlar; zamanı algılama ve kronolojik düşünme, kanıta dayalı sorgulama ve araştırma, tarihsel empati, değişim ve sürekliliği algılama, sosyal katılım, girişimcilik, mekansal düşünme, coğrafi sorgulama, coğrafi gözlem ve saha çalışması, harita, tablo, grafik, şekil ve diyagram, mantıksal muhakeme, felsefi sorgulama, felsefi muhakeme, felsefi düşünce ortaya koyma, eleştirel sosyolojik düşünme, tarihsel sorun analizi ve karar verme becerileri olarak sıralandı.

‘SİSTEM OKURYAZARLIĞI’ İLK KEZ MÜFREDATTA
Okuryazarlık becerileri kapsamında ‘sistem okuryazarlığı’ ilk kez müfredata girdi. Sistem okuryazarlığı ile öğrencilerin herhangi bir konuda öğrenme yöntemini kendinin belirlemesi ve kendi kendine öğrenebilmesi amaçlandı. Bunun hayata geçirilmesi için bilgi, dijital, finansal, görsel, kültür, vatandaşlık, veri, sürdürülebilirlik ve sanat okuryazarlığı olmak üzere 9 alt okuryazarlık türü belirlendi.

YENİ BİR ÖĞRECİ PROFİLİ TANIMLANDI
Yeni müfredat ile yeni öğrenci profili de ilk kez tanımlandı. Buna göre, müfredatın hedeflediği öğrenci, ‘yetkin ve erdemli insan’ olarak tarif ediliyor. Değerlerin eğitim sürecinde doğal süreç içerisinde edinilmesi için özgün bir yaklaşımla tasarlanan bu modelde adalet, saygı ve sorumluluk üst değerler olarak ele alındı.

10’UNCU SINIFLARA KARİYER PLANLAMA
Okul temelli planlamada 10’uncu sınıf kariyer rehberliğine ayrıldı. Öğretim programlarında bu sınıf düzeyinde okul temelli planlama için ayrılan ders saatleri, zümre öğretmenleri tarafından, meslek seçimi ve kariyer planlama amacıyla öğrencilere yol gösterici olacak şekilde kullanılacak.

SINIF DÜZEYLERİNE GÖRE YENİLENEN PROGRAMLAR
Okul öncesi öğretim programı-3-5 yaş, ilkokul-ortaokul kademeleri için fen bilimleri 3-8, hayat bilgisi 1-3, ilkokul matematik 1-4, ilkokul Türkçe 1-4, insan hakları, vatandaşlık ve demokrasi 4, ortaokul matematik 5-8, ortaokul Türkçe 5-8’, sosyal bilgiler 4-7, T.C İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 8 ve din kültürü ve ahlak bilgisi dersi 4-8’inci sınıf olarak belirlendi. Lise kademeleri için biyoloji, fizik, kimya, matematik, Türk dili ve edebiyatı, din kültürü ve ahlak bilgisi ile coğrafya dersi 9-12, felsefe dersi 10-11, TC İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersi 12 ve tarih dersi 9-11’inci sınıf şeklinde düzenlendi. Yeni müfredatta ayrıca Din Öğretimi Genel Müdürlüğünce güncellenen seçmeli ders programları da yer aldı.

BİR HAFTA ASKIDA
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in ‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ ismiyle duyurduğu yeni müfredat, eylül ayından itibaren kademeli olarak uygulanacak. Hazırlık sürecinde binden fazla öğretmen ve akademisyen ile toplantılar yapılarak ortaya çıkan taslak, bir haftalık askı sürecinin ardından Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nca eleştiri, görüş, öneri ve paylaşımlar doğrultusunda revize edilecek ve son şekline ulaşacak. Müfredat taslağına “https://gorusoneri.meb.gov.tr/” adresinden erişilebiliyor.

UZMANLAR YENİ MODELİ NASIL BULDU

SADELEŞTİRME İÇİN İNTEGRAL ÇIKARILDI

Prof. Dr. Bayram Coştu (Yıldız Teknik Üniversitesi): “Güçlü bir sadeleştirme yapıldığına ilişkin bir izlenimim var. Matematik dersinde integralin programdan çıkarılması bunlardan biri. Beceriyi tam verebilmek için içeriği biraz hafifleştirmek gerekir. UNICEF ile ortak bir proje yapmışlar ve temeli oluşturan ‘becerileri’ ortaya koymuşlar. Programı becerilerden yola çıkarak ortaya koymaları eski müfredatlara göre umut verici. Bu zamana kadar yapılmış en iyi adımlardan biri. Ama bu becerileri geliştirmek için laboratuvar ortamı ya da alana göre uygulamaların yapılabileceği ortamlar gerekir.”

BİLGİYİ ANLAMLI HALE GETİRME ÇABASI BASKIN

Prof. Dr. Mustafa Sever (Ankara Üniversitesi): “Yeni programda en temel iddia ‘bütüncüllük’. Bilginin dışında çocukların iyi oluşları, milli-manevi değerler de müfredatın içinde yer alıyor. Çok disiplinli bir yaklaşım benimsendiğini görüyoruz. Milli ve manevi değerleri, öğrencilerin dersler kapsamında ve gündelik hayatlarında yüklenip anlamlandırarak bir çeşit beceriye dönüşmesi amaçlanmış. Beceri kazandırma hedefi, kazanımın önüne geçmiş. Çocuğun öğrendiği bilgiyi nasıl beceriye dönüştüreceği ortak metinde anlatılmış. Genel olarak bilgiyi anlamlı hale getirme çabası baskın gözüküyor.”

ÖNEMLİ OLAN UYGULAMA

Prof. Dr. Ali Fuat Arıcı (Yıldız Teknik Üniversitesi): “Yeni müfredatın yazımında ben de görev aldım. Bütüncül olarak baktığımızda beceri temelli olması bence Türkiye açısından son derece önemli. Eğitimin okul öncesinden lise sonuna kadar beceri temelli ilerlemesi Türkiye’de akademik çevrelerin yıllardır olması gerektiğini söylediği bir öneriydi. Her ders için belirlenmiş beceriler var. Program bence bize bir sistem ve düzen veriyor. Rastgele bir şey pek göremiyoruz. Bir programın karşılığını görmek için 12 yıl yürürlükte kalması gerekiyor. Uygulanabilirse başarılı olacağı düşüncesindeyim.”

GÖRÜŞ İÇİN BİR HAFTA YETERSİZ

Burhanettin Dönmez (Başkent Üniversitesi): “Müfredat yeni yayınlandı. Dolayısıyla detaylı inceleyemedim. Çok emek verildiği ortada, ben de katkı sağlayacağım ancak bir haftalık sürenin değerlendirme için yetersiz olduğunu düşünüyorum. Çeşitli kesimlerden destek alınmalı. Paydaşların da görüşleri önemli. Bu konu ‘oldu bitti’ye getirilmemeli. Daha uzun süre verilmeli. Mümkünse ilgililer davet edilerek, katılımın açık olduğu bir tanıtım toplantısı da yapılabilir. Paydaşlar, okumak yerine toplantıda kendini anlatabilir.”

BU PROGRAMIN OKURYAZARI OLMALIYIZ

Prof. Dr. Oktay Akbaş- Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi: Yeni müfredatla birlikte öncelikle kavramların değiştiğini net bir şekilde söyleyebiliriz. Beceri kavramının daha çok kullanıldığı görülüyor. Bunlar temel, bütünleşik ve alana ilişkin beceriler olarak ayrılıyor. Yeni programda da beceriler öncekilerden farklı olarak açık hale getirildi. Eskiden “Özetleyiniz, anlatınız” denilirdi. Artık bunun nasıl yapılacağı önemseniyor. Öğretim programlarından rol çalan ve işlevini sınırlayan merkezi sınavlara bu becerilerin ve değerlerin nasıl entegre edileceği en büyük mesele. Diğer yandan derslerin süresi değişmedi ancak kazanım sayısında, yani öğrenme hedeflerimizde azalmalar oldu. Örneğin eski müfredatta sosyal bilgiler dersi kazanımları 4’üncü sınıflar için 33’ken yeni programdan 17’e düştü. Tüm sınıflar için benzer oranda azalma mevcut. Bu da seyrelmeye ilişkin kanıtı oluşturdu. Bunun ‘önemli olana odaklanarak’ yapıldığını düşünüyorum. Bundan sonra hem ebeveyn hem de öğretmenler olarak bu programın okuryazarı olmak için çalışmamız gerekiyor.

PROGRAM İHTİYAÇLARA GÖRE ŞEKİLLENİR

Prof. Dr. Hünkar Korkmaz - Hacettepe Üniversitesi  Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim Dalı Başkanı: Cumhuriyetin ilk programı 1924 yılında hazırlandı. 1968 yılına kadarki eğitim programları okul düzeyinde tüm dersler için birlikte geliştirildi. 1980 yılından sonra öğretim programları ders düzeyinde oldu. Bu nedenle özel eğitim, temel eğitim ve orta öğretim düzeyinde tüm dersler için belli bir tarih ve dönem verilemez. Programlar köklü değişiklikler dışında zaman zaman güncellenir. Program değişiklikleri bağlamında 2004-2005 öğretim yılında uygulamaya konulan öğretim programları sonrasındaki en temel yapısal değişiklikler 2010 yılı sonrasında oldu.

TARAFLARIN GÖRÜŞLERİNİN ALINMASI PROGRAMIN NİTELİĞİNİ ARTTIRACAK

Erten Gökçe- Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Temel Eğitim Bölüm Başkanı: Ülkemizdeki bireylerin daha nitelikli yetiştirilebilmesi amacıyla, gelişen ve değişen şartlara göre programlarının yenilenmesine ihtiyaç duyuluyor. Özellikle içeriğin yoğun olması, öğrencileri zorladı. Bilim ve teknolojideki gelişmeler, pandemiyle birlikte ortaya çıkan olgular programlarda sadeleşme ve içerik güncellenmesine ihtiyaç duyulmasına neden oldu. Özellikle gençlerimizin teknolojik gelişmelere hâkim olması, bilişim konusunda gelişmeleri yakından takip etmesi sebebiyle okul artık tek öğrenme kaynağı olmaktan çıktı. Okul dışında da öğrenme alanı oluştu. Bu nedenle okulun kendini yenilemesine ve geliştirmesine ihtiyaç duyuluyor. Programdaki gelişmeler buna imkân sağlayacaktır. Bu nedenle eğitim programlarının sürekli olarak bireyin ve toplumun ihtiyaçları dikkate alınarak geliştirilmesi gerekir.  Bu nedenle Bakanlığımız tarafından yürütülen programların yeniden düzenlenmesi son derece olumlu ve yapıcıdır. Burada en önemli husus tüm tarafların görüşlerinin alınması. Akademisyenlerin, STK’ların ve bilim insanlarının görüş ve önerilerinin alınması programların niteliğinin arttırılmasına imkân sağlar.

MÜFREDAT YENİLEME SÜRECİ DARALDI

Prof. Dr Erkan Dinç - Anadolu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı: Günümüzde her şey hızlı değişiyor. Bilginin dağıtılması hızlandı. Bilgilerin yanında becerilerde değişiyor. Eğitimin de değişmesi gerekiyor. 80'li yıllarda meslek liseleri revaçtaydı. Bugün o mesleklerin yarısı gündemden çıkmış durumda. Eğitimin de bunu güncellemesi gerekiyor. İnsanların sahip olduğu bilgiler standarttı, eğitim alanların bir kısmı bu bilgiyi alıyordu, bilim insanları hepsine sahipti. Artık bilgi üretimi çok hızlı arttığı için, tüm bilgiyi bilmenin imkânı yok. Şu an beceri ve yetkinliklerin kazanılmasına yönelik bir program hedefleniyor. Eskiden 30 yılda bir müfredat yenilenebilir denirken bugün bu sürecin daraldığını söyleyebiliriz. Diğer yandan eğitim sisteminin merkezi sınavın belirleyip yönlendirdiği bir ülkede istediğiniz kadar beceri temelli programlar yapın. Bunlar sınırlı alanlarda başarılı olabilir. Bu programın başarısı olduğu anlamına gelmez. Eğitim hayata dokunmasını bekliyorsak hedefimiz öğrenmek olmalı. Başarı odaklı olmak bilginin önüne geçecektir.